პეტრე სიმონ პალასი
პეტრე სიმონ პალასი (გერმ. Peter Simon Pallas; დ. 22 სექტემბერი, 1741, ბერლინი — გ. 8 სექტემბერი, 1811, ბერლინი) — გერმანელი მეცნიერ-ენციკლოპედისტი, ბუნებისმეტყველი, გეოგრაფი და მოგზაური. პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1767). სწავლობდა გერმანიაში, ნიდერლანდებსა და დიდ ბრიტანეთში. 1767 წელს საცხოვრებლად რუსეთში გადავიდა, 1768-1774 წლებში ხელმძღვანელობდა პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის ექსპედიციას რუსეთის ცენტრალურ რაიონებში, სამხრეთ ვოლგისპირეთში, კასპიისპირა დაბლობზე, შუა და სამხრეთ ურალზე, სამხრეთ ციმბირში (ალთაი, ბაიკალი, ბაიკალისპირეთი), ხოლო 1793-1794 წლებში ვოლგისპირეთში, ყირიმსა და ჩრდილოეთ კავკასიაში. მრავალი ნაშრომის ავტორია, ადრინდელ ნაშრომებში ავითარებდა ორგანული სამყაროს ისტორიული განვითარების იდეებს, შეადგინა ევოლუციური ხე. მოგზაურობის დროს შეკრიბა გეოგრაფიული, გეოლოგიური, ბოტანიკური, ზოოლოგიური, ეთნოგრაფიული და სხვა მასალები, რომელიც შემდეგ დაამუშავა. აღმოაჩინა და აღწერა ძუძუმწოვრების, ფრინველების, თევზების, მწერებისა და სხვათა მრავალი ახალი სახეობა, მათ შორის ამფიოქსუსი, რომელიც მოლუსკად მიიჩნია. შეისწავლა კამეჩის, მამონტის, ბეწვიანი მარტორქის ნამარხი ნარჩენები.
| პეტრე სიმონ პალასი | |
|---|---|
| გერმ. Peter Simon Pallas | |
 | |
| დაბ. თარიღი | 22 სექტემბერი, 1741[1] [2] [3] [4] [5] [6] ან 22 სექტემბერი (3 ოქტომბერი), 1741[7] |
| დაბ. ადგილი | ბერლინი[8] |
| გარდ. თარიღი | 8 სექტემბერი, 1811[1] [2] [3] [4] [5] [6] (69 წლის) ან 8 (20) სექტემბერი, 1811[7] (69 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ბერლინი[8] |
| დასაფლავებულია | ბერლინი |
| მოქალაქეობა |
.svg){kind=small} პრუსიის სამეფორუსეთის იმპერია |
| საქმიანობა | მკვლევარი, ზოოლოგი, ორნითოლოგი, ბიოლოგი, ბოტანიკოსი, გეოგრაფი, arachnologist, ენტომოლოგი და ექიმი |
| მუშაობის ადგილი | პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემია და რუსეთის მეცნიერებათა აკადემია |
| ალმა-მატერი | ლეიდენის უნივერსიტეტი, ჰალე-ვიტენბერგის უნივერსიტეტი და გეტინგენის უნივერსიტეტი |
| განთქმული მოსწავლეები | ვასილი ზუევი და ნიკიტა სოკოლოვი |
| მამა | Simon Pallas |
| შვილ(ებ)ი | Albertine von Wimpffen (Pallas) |
| ჯილდოები | სამეფო საზოგადოების წევრი |
|
გავლენა მოახდინეს | |
| ხელმოწერა |
 |
პეტრე პალასმა მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ბიოლოგიაში, გეოგრაფიაში, გეოლოგიაში, ფილოლოგიასა და ეთნოგრაფიაში. მისი ნაშრომებიდან მნიშვნელოვანია: „მოგზაურობა რუსეთის სახელმწიფოს სხვადასხვა პროვინციაში“ (ნაწილი 1-3, 1773-1788), „რუსეთის ფლორა“ (ნაწილი 1-2, 1784-1788). პალასის სახელი ეწოდა ერთ-ერთ ვულკანს კურილის კუნძულებზე, რიფს ახალ გვინეასთან, აგრეთვე მრავალ ცხოველსა და მცენარეს.
თხზულება
რედაქტირება- Zoographia Rosso-asiatica..., t. 1 — 3, Petropoli, 1811.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- პეტრე სიმონ პალასი – ენციკლოპედია ბრიტანიკა (ინგლისური)
- პეტრე სიმონ პალასი – დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია[მკვდარი ბმული] (რუსული)
- პეტრე სიმონ პალასი – ბროკჰაუზისა და ეფრონის ენციკლოპედიური ლექსიკონი (რუსული)
- პეტრე სიმონ პალასის შესახებ (რუსული)
- პეტრე სიმონ პალასის შესახებ[მკვდარი ბმული] (რუსული)
- პეტრე სიმონ პალასის შესახებ (რუსული)
ლიტერატურა
რედაქტირება- Райков Б. Е., Русские биологи-эволюционисты до Дарвина, т. 1, М.— Л., 1952;
- Ефремов Ю. К., П. С. Паллас, в кн.: Отечественные физико-географы и путешественники, М., 1959, с. 132—45.
- Муравьёв В. Б. Дорогами российских провинций: путешествия Петра-Симона Палласа. — М.: Мысль, 1977. — 94 с.
- Сытин А. К. Пётр Симон Паллас — ботаник. — М.: KMK Sci. Press Ltd., 1997. — 338 с.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
- ↑ 4.0 4.1 KNAW Past Members
- ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
- ↑ 6.0 6.1 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas, R. Mathis — 2009.
- ↑ 7.0 7.1 Исаев Ю. Н. Чувашская энциклопедия — Чувашское книжное издательство, 2006. — 2567 с. — ISBN 978-5-7670-1471-2
- ↑ 8.0 8.1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118591371 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.