Australopithecus anamensis
Australopithecus anamensis (ქართ. ანამის ავსტრალოპითეკი) — ავსტრალოპითეკის გვარის უძველესი ცნობილი წარმომადგენელი. ანამენსისი (anamensis) ნიშნავს ტბასთან მობინადრეს. ადრეულ ჰომინიდებს ჰქონდათ ყბა, რომელიც ჰგავდა შიმპანზისას, მაგრამ წვივის ძვალი აშკარად მიუთითებს, რომ ისინი ორ ფეხზე, გამართულად დადიოდნენ.
| Australopithecus anamensis | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ნაშთები | |||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||
| Australopithecus anamensis | |||||||||||||
| |||||||||||||
წარმომავლობა რედაქტირება
წლების განმავლობაში ითვლებოდა, რომ ჰომინიდთა უძველეს გვარს ავსტრალოპითეკები წარმოადგენდნენ, რომლებიც 3-4 მილიონი წლის წინ არსებობდნენ, მაგრამ, 90-იანი წლების მიწურულს და 21-ე საუკუნის დასაწყისში წარმოებული აღმოჩენების შესწავლის შედეგად, მეცნიერთა ნაწილი ფიქრობს, რომ უძველესი ჰომინიდები მიეკუთვნებოდნენ არდიპითეკის გვარს, რომელიც 4 და, არაა გამორიცხული, 6 მილიონი წლის წინ არსებობდა. ზოგი არსებაც, რომელიც უფრო ძველად დაათარიღეს, შეიძლება ჰომინიდი ყოფილიყო. გვარი ეწოდება ცხოველების ან მცენარეების ჯგუფს, რომელიც მონათესავე სახეობებისგან შედგება. არსებობენ მეცნიერები, რომლებიც მაინც ავსტრალოპითეკს თვლიან უძველეს ჰომინიდად, რომელთათვისაც არდიპითეკი ჰომინიდი არ არის, თუმცა, არსებობენ ისეთებიც, რომელთათვის ავსტრალოპითეკიც კი ჰომინიდი არ არის. სახელწოდება „ავსტრალოპითეკი“ ლათინურიდან ითარგმნება, როგორც „სამხრეთული მაიმუნი“, რაც მიანიშნებს მის წარმომავლობაზე.
პირველი ავსტრალოპითეკის აღმოჩენა რედაქტირება
ავსტრალოპითეკის პირველი ნაშთები სამხრეთ აფრიკაში აღმოაჩინეს. ავსტრალოპითეკები სადღაც ორი-ოთხი მილიონი წლის განმავლობაში არსებობდნენ, თუმცა ზოგი თვლის, რომ ეს გვარი 7,5 მილიონი წლისაა. 1984 წლის თებერვალში კენიაში, ბარინგოს ტბასთან აღმოაჩინეს ავსტრალოპითეკის ქვედა ყბის ძვალი ორი ემალით, რომელიც ნაშთების მიხედვით დათარიღდა 4 მილიონი წლით და 5,4-5,6 მილიონი წლით ქანების მიხედვით. დღემდე აღმოჩენილია ავსტრალოპითეკის არანაკლებ რვა სახეობა, მაგრამ ზუსტად უცნობია, როგორ იყვნენ ისინი ერთმანეთთან დაკავშირებული. ზოგ სახეობას ეძახიან ზორბა ავსტრალოპითეკს დიდი ზომების და ყბების გამო, რომლის გამძლე კუნთებს მკვრივი საკვების დაგლეჯა შეეძლოთ. ზოგ სახეობას ძლიერი ყბები ჰქონდა მაგრამ სხეულის ფორმები უფრო მცირე იყო. მეცნიერებს უჭირთ იმის გარკვევა, ამ ჰომინიდებიდან რომელმა შეძლო ევოლუციური განვითარება და რომელი მოყვა ევოლუციურ ჩიხში. ზოგს სჯერა, რომ ჰომოს გვარი წარმოიშვა აფარის ავსტრალოპითეკიდან. ბოისის პანანთროპი ან რობუსტუსი, იმის გამო, რომ ჰომოსთან პარალელურად არსებობდნენ, ევოლუციურად განადგურებულად ითვლებიან. მრავალი მსგავსი თეორიის დამტკიცება ძალზე რთულია.
ავსტრალოპითეკის სხეულის ფორმები, ზომა და სქესი რედაქტირება
ავსტრალოპითეკები იყვნენ დაბალი და მცირე ზომის მაიმუნის მსგავსი არსებები გრძელი მკლავებით, ვიწრო წელის ხაზით და შიმპანზესმაგვარი სახით. მათი ტვინის მოცულობა შიმპანზეს მოცულობის ტოლი უფრო იყო, ვიდრე თანამედროვე ადამიანისა. მამრები იყვნენ დაახლოებით 1,37 მ. სიმაღლის, ხოლო მდედრები — 1,14 მ. კარგად განვითარებული თვალის ბუდეების და ცხვირის ვიწრო ხვრელის მიხედვით შეიძლება ვიმსჯელოთ, რომ ავსტრალოპითეკებს კარგი მხედველობა მაგრამ სუსტი ყნოსვა ჰქონდათ. ითვლება, რომ ისინი საფრთხეს იმით იცილებდნენ, რომ ორ ფეხზე დგომით გარემოს ზემოდან უყურებდნენ და მტაცებლების, მაგალითად, ლომების, ჰიენების ანდა ლეოპარდების, შორიდან დანახვა შეეძლოთ. ავსტრალოპითეკები სქესობრივად დიმორფულები იყვნენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ მამრები გარეგნულად ძალიან განსხვავდებოდნენ მდედრებისგან. მამრები მდედრებზე ბევრად დიდები იყვნენ, როგორც თანამედროვე გორილები და ორანგუტანგები. მაგრამ მათი ასაკისა და სიცოცხლის ხანგრძლივობის დადგენა ძალზე რთულია.
ლაეტოლის ნაფეხურები და სამეცნიერო სტატია რედაქტირება
ჟურნალ Science-ის 2007 წლის დეკემბრის ნომერში დაბეჭდილი სტატიის მიხედვით, ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის გუნდმა ჩარლზ ლოკვუდის ხელმძღვანელობით გამოთქვა მოსაზრება, რომ პანანთროპ რობუსტუსის ხროვაში მთავარ მამრს დიდი ჰარემი ჰქონდა, როგორც თანამედროვე გორილებს. 35 რობუსტუსის ნაშთების გამოკვლევის შედეგად მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ ზრდასრული მამრები მდედრებთან შედარებით დიდები იყვნენ, აქედან გამომდინარე, მათი ურთიერთობა იყო დომინანტური მამრისა და მისი ჰარემის მსგავსი, როგორც სხვა მსგავს ცხოველებში. არ გამორიცხავენ, რომ როგორც სხვა ცხოველებში, რობუსტუსის მამრი ზრდას მაშინაც კი აგრძელებდა, როდესაც მდედრი მომწიფების ასაკის მიღწევის შემდეგ ზრდას წყვეტდა. ტანზანიის რეგიონ ლაეტოლიში აღმოჩენილი 3,6 მილიონი წლის წინ ვულკანურ ქანებში აღბეჭდილი ნაფეხურები უდავოდ ადრეულ ჰომინიდს ეკუთვნის. 69 ნაფეხური, როგორც ჩანს, ეკუთვნის ორ ზრდასრულ ინდივიდს, რომლებიც ერთმანეთის გვერდიგვერდ მიდიოდნენ. ნაკვალევის ერთი წყება მოზრდილი მამრისაა, ხოლო მეორე – შედარებით პატარა მდედრის. მესამე ნაკვალევი დიდი ალბათობით ბავშვს ეკუთვნის. ზოგიერთ მონაკვეთში იმდენად ახლოსაა ერთმანეთთან ეს ნაკვალევები, სავარაუდოა, რომ ჰომინიდები ხელიხელჩაკიდებულები მოძრაობდნენ. არის ადგილები, სადაც უმცროსი უფროსს კვალში მისდევს. შესამჩნევია ერთ მონაკვეთზე ბავშვის მოქმედების კვალიც – თითქოს იგი ჩერდება და რაღაცას ათვალიერებს. ლაეტოლის ნაფეხურები აღმოჩენილ იქნა ანტიკური ცხენის, მარტორქისა და ანტილოპის ნაფეხურებთან ერთად. ანთროპოლოგთა უმეტესობა ირწმუნება, რომ ჰომინიდების ნაფეხურები ეკუთვნის ავსტრალოპითეკის სახეობას, მაგრამ ისინი დარწმუნებით ვერ ამბობენ, კონკრეტულად ლუსის, სხვა ნაცნობ თუ სხვა იდუმალ სახეობას, რომლის ნამარხი ძვლებიც ჯერ არ აღმოუჩენიათ.
ლაეტოლის ნაფეხურების აღმოჩენის მნიშვნელობა რედაქტირება
ლაეტოლის ნაფეხურები საუკეთესო არგუმენტია იმ მეცნიერთა სასარგებლოდ, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ ადრეული ჰომინიდების სიარულის მანერა თანამედროვე ადამიანის სიარულის მსგავსი იყო – გამართული ტანითა და ერთმანეთის პარალელურად მოძრავი, გაჭიმული ტერფებით. შიმპანზეს ბრტყელი ტერფებისგან განსხვავებით, რომლიგანაც განცალკევებულია თითები, ლაეტოლის ნაფეხურებზე დაკვირვების შედეგად, აშკარაა, რომ მისი ტერფები ადამიანის ტერფების ანალოგიურია. ცერა თითის დანარჩენი თითებისგან გამოყოფა მიანიშნებდა, რომ ლაეტოლი დიდ დროს აღარ ხარჯავდა ხეზე ცოცვაში. სამხრეთ აფრიკაში აღმოაჩინეს 3–3.5 მილიონი წლის ნამარხი ავსტრალოპითეკ აფრიკანუსის ფეხის ტერფი, რომელსაც მაიმუნის მსგავსი თითი და ადამიანის მსგავსი კოჭი ჰქონდა. ეს ნიშნავს, რომ ნელ–ნელა ვითარდებოდა ბიპედალიზმის სრულყოფილი ფეხი. ლაეტოლის ფეხის ნაკვალევი აღმოჩენილ იქნა ტანზანიაში, უფრო კონკრეტულად კი, სადიმანის ვულკანის მიერ ამოფრქვევის შედეგად დარჩენილ ფერფლში, მერი ლიქის ჯგუფის მუშის მიერ. ზუსტი დათრიღება შესაძლებელი გახდა ფერფლში აღმოჩენილი რადიოაქტიული ნაწილაკების წყალობით. ტანზანიის აღმოჩენიდან ერთი წლის შემდეგ, აღმოჩენის ადგილი დაფარა მდინარის მიერ მოტანილმა ქვიშამ, რომელიც სავსე იყო აკაციის ხის მარცვლებით, რამაც მნიშვნელოვანწილად დააზიანა ნაფეხურები. 1993 წელს ჩატარდა სასწრაფო ოპერაციები, მოიჭრა ხე, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო ნაკვალევის აღდგენა. აგრეთვე, სინთეტიკური ქსოვილის მოთავსებაც ნაფეხურებზე მათ დაცვას, შენახვას და მომავალი თაობებისთვის საკვლევი მასალის შენარჩუნებას ემსახურებოდა. ხოლო რაც შეეხება გეო–ტექსტილს, მას ხელი უნდა შეეწყო ჰაერის ცირკულაციისთვის, და ამასთან, ხელი უნდ შეეშალა ზიანის მომტანი ფესვებისთვის. ეს შესაძლებელი გახდა ჰერბიციდის საშუალებით, რომელიც სწორედ იმ მიზნით შეიქმნა, რომ ნაფეხურები სარეველა ბალახით არ დაფარულიყო.
მოკლე ფეხები, სირბილი და აგრესია რედაქტირება
საკმაოდ დიხანს ეგონათ, რომ ავსტრალოპითეკების გრძელი ფეხები ხეზე ასაცოცებლად იყო საჭირო. 2007 წლის მარტში, ჟურნალ „ევოლუციაში“ გამოქვეყნებულ სტატიაში უტოიას უნივერსიტეტის პროფესორი, დევიდ კარიერი ამტკიცებდა, რომ მოკლე ფეხები მამრებს საშუალებას აძლევდა, ყოფილიყვნენ უკეთესი მებრძოლები, იმდენად, რამდენადაც მათ იოლად შეეძლებოდათ წონასწორობის შენარჩუნება გრავიტაციის დაბალი ცენტრის წყალობით. ყოველივე ეს კი უფრო მიმზიდველს ხდიდა მათ მდედრების თვალში.
|
„ავსტრალოპითეკები 2 მილიონი წლის განმავლობაში მოძრაობდნენ მოკლე ფეხებით, რადგან ჯმუხი აღნაგობა და დგომის მანერა აადვილებდა ბრძოლას მდედრებისთვის.“
|
– ამბობს კარიერი ლონდონის „თაიმზთან“ საუბრისას.
კიდურები რედაქტირება
მეცნიერებმა გააანალიზეს თანამედროვე ჰომინიდების სიმაღლე და მათი კიდურების ზომა და ეს მონაცემები მათი აგრესიის დონეს შეადარეს. მათ აღმოაჩინეს, რომ თითოეული პრიმატისთვის, განსხვავებით თანამედროვე ადამიანისგან, მდედრობითი სქესის წარმომადგენლებს ჰქონდათ მამრობითი სქესზე შედარებით გრძელი ფეხები, ამან კი მიგვიყვანა კავშირამდე ფეხის სიგრძესა და აგრესიას შორის. თანამედროვე მამაკაცი ამ შემთხვევაში გამომნაკლისია, რადგანაც მას შედარებით გრძელი ფეხი აქვს და ამასთანავე დიდად აგრესიულიცაა. მეცნიერების თქმით, მათ მოახდინეს უპირატესობის გადაცვლა საკუთარი ტერიტორიის დაცვიდან სწრაფი სირბილისა და გრძელი დისტანციის დაფარვისაკენ. ადამიანთა უძველეს წარმომადგენლებს არ შეეძლოთ გრძელ მანძილზე ხანგრძლივი სირბილი, რადგანაც მათ არ გააჩნდათ მეხუთე, იგივე აქილევსის მყესი. გიბონების გარდა, ადამიანთა არცერთ ახლო ნათესავს, ისეთი როგორიცაა გორილა, შიმპანზე, ორანგუტანგი, აქილევსის მყესი არ გააჩნია და სავარაულოა რომ ადამიანთა ადრეულ წინაპრებსაც იგი არ გააჩნდათ. მანჩესტერის უნივერსიტეტის წარმომადგენელმა ბილ სელარსმა „ლონდონის ტაიმსს“ უთხრა: „მეხუთე მყესის გარეშე სირბილში არარაობა იქნებოდი. მის გარეშე ვერც შორს წახვიდოდი და ამასთანავე შენი ორგანიზმი ძალიან ბევრ ენერგიას მოიხმარდა ერთი ადგილიდან მეორემდე მისაღწევად. ადამიანებს და გიბონებს აქვთ დიდი მეხუთე მყესი... დევნა ტექნიკურად სირბილზეა დამოკიდებული... ლუსის რომ აქილევსის მყესი არ ჰქონდეს, იგი გაცილებით არაეფექტური მდევარი იქნებოდა. ეს მას ნარჩენებზე ნადირობისგან ვერ შეაჩერებდა, თუმცა ცოცხალი მსხვერპლის დევნაში ხელს ნამდვილად შეუშლიდა“. მიიჩნევა, რომ სირბილი ორი მილიონი წლის წინ განგვივითარდა. ეს არის პოგოს ჯოხის მსგავსი მოძრაობა, რომელიც ადამიანის მყესს იყენებს როგორც ელასტიკურ ზამბარას
ავსტრალოპითეკის საცხოვრებელი გარემო, ქცევა და კვება რედაქტირება
მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ავსტრალოპითეკის ადრინდელი წარმომადგენლები სახლად ერთნაირად მიიჩნევდნენ ტყეებსაც და სავანეებსაც. ტყეები მათ უზრუნველყოფდნენ თავშესაფრით, ჩრდილით, ხილით და ამასთანავე იგი მტაცებლებისგან თავდასაცავადაც კარგი საშუალება იყო. აღმოსავლეთ და სამხრეთ აფრიკის სავანეები, უტყეო ადგილები გაშლილი ველები კი იდეალური ადგილი იყო ისეთი საკვების მოსაპოვებლად, როგორიცაა ტერმიტები, კალიები, მინდვრის თაგვები, ფრინველის კვრეცხები, ფესვები და ბოლქვები. წყლის ნაკადები მათ ნოყიერი მცენარეებით, სასმელი წყლით და მცირე ზომის ნადავლით უზრუნველყოფდნენ, თუმცა ამასთანავე ჰიპოპოტამი და ნიანგი მათთვის საფრთხეს წარმოადგენდა. იმდროინდელი სპილოები ერთი მესამედით მაინც დიდები იყვნენ სპილოთა თანამედროვე სახეობებზე. ავსტრალოპიტეკუსის გვერდით ბინადრობდნენ ისეთი ცხოველები როგორიცაა ბაბუინები, თანამედროვე ძროხისხელა ღორები ერთმეტრიანი ეშვებით, მასიური ხარები, მღრღნელები, ზებრები, მარტორქები, ანტილოპები, ჟირაფები, ფოთლისმჭამელი მაიმუნები. ისეთი ცხოველები როგორიცაა ანტილოპა, ზებრა და სპილო ალბათ ზედმეტად დიდები იყვნენ, რათა ავსტრალოპითეკის წარმომადგენლებს ისინი ნადირობის მარტივი იარაღით მოეკლათ. ადრეული ჰომინიდები შესაძლოა იმ ცხოველთა ნარჩენებით იკვებებოდნენ, რომლებიც დაიღუპნენ ნატურალური სიკვდილით, ან ლომებმა, თუ ლეოპარდებმა მოკლეს. თუ ისინი ამ ქმედებას ეწეოდნენ, მაშინ მათ კონკურენცია უნდა გაეწიათ მტაცებლებისთვისა და ნარჩენებზე მონადირე ისეთი ცხოველებისთვის როგორიცაა აფთარი. დიდწილად ბალახისმჭამელი ავსტრალოპითეკის სახეობების მიგრაცია იმდენად ინტენსიური არ იყო რამდენადაც „ჰომო“ სახეობების. მიჩნეულია, რომ ისინი იმ მცენარეებთან ახლოს დარჩენას ამჯობინებდნენ, რომლებსაც კარგად იცნობდნენ. ავსტრალოპითეკის კბილები, მათი სხეულის ზომა , ასევე მისი თანამედროვე ცხოველების ზომა გვაძლევს საბაბს ვივარაუდოთ, რომ ავსტრალოპითეკის სახეობები უფრო ნადავლს წარმოადგენდნენ, ვიდრე მტაცებლებს. ეს კი ნიშნავს, რომ ადრეული ჰომინიდები შორს იყვნენ მამონტზე მონადირე გამოქვაბულის ადამიანებისგან, რომლებიც თვალწინ წარმოგვიდგება ადრეულ ადამინაზე ფიქრისას. ამის მაგივრად ისინი იყვნენ თავშეკავებული, ჭკვიანი არსებები, რომლებიც თავის სოციალურ უნარ-ჩვევებს შესანიშნავად იყენებდნენ საჭმლის საპოვნელადა და მტაცებლებისგან თავის დასაძრომად. დღესდღეობით, მეცნიერები სწავლობენ დნმ-ს, რომელიც დაკავშირებულია ჰორმონოქსიტოცინთან, რომელიც დაკავშირებულია ტვინის სხვადასხვა ქმედებასთან, ეს კი საშუალებას მოგვცემს ადრინდელი ადამიანის სოციალური ქცევა შევისწავლოთ.
ანამის ავსტრალოპითეკი რედაქტირება
იგი ავსტრალოპითეკის გვარის უძველესი ცნობილი წარმომადგენელია. ანამენსისი ნიშნავს ტბასთან მობინადრეს. ადრეულ ჰომინიდებს ჰქონდათ ყბა, რომელიც ჰგავდა შიმპანზისას, მაგრამ წვივის ძვალი აშკარად მიუთითებს, რომ ისინი ორ ფეხზე, გამართულად დადიოდნენ (წყარო: Meave Leakey, National Geographic, September 1995) გეოლოგიური ერა: 4.2 დან 3.9 მილიონ წლებამდე. ზომა: მამრობითი - 5.1 ფუტი, 112 ფუნტი, მდედრობითი 4.3 ფუნტი, 73 ფუნტი. კავშირი თანამედროვე ადამიანთან: ძლიერი მტკიცებულება იმისა, რომ გამართული დადიოდნენ. ავსტრალოპითეკ ანამენსის ეს სახელი ეწოდა, იმ ტბის ზეგავლენით რომელიც მის საცხოვრისთან ახლოს მდებარეობდა, ეს იყო ტურკანის ტბა . ტურკანის ტბასთან მივ ლიკმა კანაპოსთან აღმოაჩინა ანამენსის მხრის ძვალი, რომელიც 3.5 მილიონი წლით თარიღდება, მოგზაურებმა, რომლებიც აქეთ-იქით დადიან და ბუნებაში შემონახულ ისტორიას ცდილობენ რომ იპოვონ, აღმოაჩინეს ცალკეული ნიმუშები ავსტრალოფითეკ ანამესის ძვლებისა, რომელთა რაოდენობაც 21-ს შეადგენდა და მათი ასაკი დაახლოებით მერყეობდა 3.9-4.2 მილიონ წლებს შორის. ეს აღმოჩენები განახორციელეს მივ ლიკის მეუღლემ და მისმა ქალიშვილმა. მათი თავის ქალის მახასიათებლები იდენტურია მთლიანი ავსტრალოფითეკების ჯიშისა, თუმცა არის მათ შორის შესამჩნევი სხვაობები, რაც გვაფიქრებინებს იმას რომ ანამენსისი ძალიან ჰგავს თანამედროვე ადამიანს. კბილებირადიკალურად განსხვავებული აქვს ჩვეულებრივი ადამიანისგან, ასევე მათ ზედა და ქვედა ყბებს შორის არის საოცრად დიდი დაშორება. სხეულის ჩონჩხის აგებულება ავსტრალოფითეკ ანამენსსა და აფარენსს შორის თითქმის არ არის, რადგან ორივე წარმომადგენელს აქვს ერთი და იგივე სიძლიერის ძვლები და გრძელი მხრები.
ავსტრალოპითეკ ანამენსის მნიშვნელობა რედაქტირება
ანამენსისი არის იმ პირველ ცნობილ ადამიანებს შორის, რომელმაც დაიწყო ვერტიკალურად, ორ ფეხზე თანამედროვე ადამიანის მსგავსი სიარული. დიდი წვივის ძვალი აქვთ იმდენად მსხვილი, რომ შეეძლოთ დამატებითი წონა ეტარებინათ ფეხით სიარულის დროს, ხოლო როდესაც ისინი ღუზაზე იდგნენ და მათი ტანი გამაგრებას საჭიროებდა მუხლზე დგებოდნენ რათა შეენარჩუნებინათ ბალანსი სხეულის. სამხრეთელი ანთროპოლოგი ლი ბერგერი ყოველთვის აღნიშნავდა რომ მათი წვივის ძვალი იმდენად მოქნილი და ძლიერი იყო რომ, სხვა მსგავსი ძვალი მათ აგებულებაში არ არსებობდა რომელიც ასეთი აღნიშვნის ღირსი იქნებოდა, ის მორფოლოგიურად ძალიან გამართლებული, სიარულის დამასტაბილირებელი იყო და მათი მოძრაობა თანამედროვე ადამიანისას ჰგავდა. ეს ჰომინიდთა ჯგუფი ავსტრალოფითეკების უძველესი სახეობაა, რომლებიც 4 მილიონ წელზე ადრე ცხოვრობდნენ. ბექრაუნდის აღმოჩენა 1965 წელს 4 მილიონი წლის წინანდელი დრომოჭმული მხრის ძვალი აღმოაჩინეს შორეულ კორეაში, თუმცა მეცნიერებს სჭირდებოდათ მეტი ინფორმაცია რომ დაესახელებინათ ვისი იყო, ან რა ინფორმაციას შეიცავდა. 30 წლის შემდეგ, იგივე ადგილას მივ ლიკი დაბრუნდა და მისმა აღმოჩენებმა ცხადყო 1995 წელს რომ, ამ ტერიტორიაზე სახლობა ავსტრალოფითეკი ანამენსისი. ასევე, 2006 წელს დაანონსდა რომ „ახალი“ ანამენსისი იპოვეს ეთიოპიაში. ეს აღმოჩენა შეიცავდა დიდ მაღლურ კბილებს და უახლეს ცნობებს ანატკეც ბარკალზე ავსრალოფიტეკის.
ავსტრალოფითეკი თავის თავში მოიცავს გარკვეულ ადამიანთა გაერთიანებას, ეს სახელი ლათინური სიტყვიდან „ავსტრალოდან“ მომდინარეობს და ნიშნავს სამხრეთელს. თავდაპირველად „სამხრეთელებად“ მოიხსენიებდნენ ახალ აღმოჩენილ სახეობებს, თუმცა ახლა ავსტრალოპითეკი გამოიყენება იმ ჯგუფთათვის, რომლებიც ჰგვანან ერთმანეთს და ერთი და იგივე ჯგუფია მათი ფუძე და წინაპარი. სიტყვა ანამენსისი ჩამოყალიბდა თურქული სიტყვა „ანამიდან“, ეს ენა გამოიყენებდა იმ გარემოში, სადაც განამარხებული ნივთები ამ სახეობის აღმოჩნდა. ანამ ნიშნავს ტბას და ეს არის დამტკიცება იმის რომ ეს სახეობა ცხოვრობდა ტბის ირგვლივ.
სხვა სახეობებთან ურთიერთობები რედაქტირება
ძალიან ბევრი მეცნიერი ფიქრობს, რომ ეს სახეობა არის წინაპარი საყოველთაოდ ცნობილი სახეობის ავსტრალოპითეკ აფარენსისის, ასევე ზოგიერთის აზრით, რომ ამ ორი სახეობის გგარჩევა თითქმის შეუძლებელია, თუმცა მათ შორის განსხვავებაა და ეს არის აფარენსის სწრაფად მზარდი მოსახლეობა, რაც არ ახასიათებს ანამენსის. სხეულის ზომა თითქმის მსგავსი იყო თანამედროვე შიმპანზესი, თუმცა იყო თვალსაჩინო განსხვავება ქალის და მამაკაცის სხეულის ზომებს შორის განსხვავებისა. სხეულის ტემპერატურა იყო მსგავსი როგორც თანამედროვე გორილების და ორანგუტანტების. ტვინი სავარაუდოდ ჰქონდათ მცირე ზომის, მაგრამ დრომოჭმული ადამიანის თავისქალას შეეძლო უფრო დიდი ტვინის მოთავსება, ვიდრე ანამენსი იძლეოდა ამის შესაძლებლობას. ყბებს შორის იყო პარალელური დაშორება, ამასთანავე, კბილები ჰქონდათ სხვადასსხვა სიგრძე. მათი ძვლების დეტალურმა გამოკვლევამ კიდევ ერთხელ ცხადყო რომ მათი მუხლები ისე იყო განვითარებული რომ ორ ფეხზე თავისუფლად, გამართულად დადიოდნენ და შეეძლოთ ცოცვა, სირბილი და ხეებზე ხტომა. მათი ინდივიდუალური დამახასიათებელი არის ის რომ, ანამენსისის ძვლები სხვა ავსტრალოფითეკებისგან განსხვავებით არის გრძელი. ცხოვრების სტილი ავსტრალოპითეკ ანამენსისი სავარაუდოდ იყენებდა იმ ნივთებს რასაც თანამედროვე შიმპანზეები, ჯოხები, პატარა ტოტები და სხვა მცენარისგან დამზადებული ნივთები, რომლებიც მარტივად გარდაიქმნებოდა სხვადასხვა ნივთებად. თითოეულ ნივთს სხვადასხვა ფუნქცია ჰქონდა, მათ შორის საჭმლის მოპოვებასა და მომზადებაში. ცვლილებებს ვერ/არ განიცდიდნენ ქვის ნივთები, რომლებიც საკმაო შრომის შედეგად მზადდებოდა და მათ გამოყენებას ცალსახა მიზანი ჰქონდა, გამოიყენებოდა ძნელად მოსაპოვებელი საკვების დამუშავებისთვის. განამარხებული მცენარეები და ცხოველების ანალიზმა ცხადჰყო გარემოვითარება ანამენსის საცხოვრებლის, რომელიც იყო მთებში და ნალექიან ადგილას. ისინი ანტიკურ ქვეყნის შიდა რაიონში, ზღვისა და საზღვრისგან მოშორებით ტბის გვერდზე სახლობენ. ეს რეგიონი ვულკანური წარმოშობის მთებითაა ცნობილი, რასაც მოწმობს ნამარხების აღმოჩენა იმ მთის მიმოახლო და ფსკერში,საიდანაც ვულკანები ამოიფრქვეოდა. ეს ნამარხებიც თარიღდება 3.8-4.2 მილიონი წლით. უძველესი წინაპრები ანამენსის ცხოვრობდნენ ტყეებში და წალკოტებში, რომლებიც ტბის ირგვლივ ყალიბდებოდნენ, მათი ჩონჩხების გამოკვლევამ აჩვენა რომ ორ ფეხზე დადიოდნენ მიწაზე და დიდ დროს უთმებდნენ მთებზე აღწევას, ალბათ საჭმლის მოძიების მიზნით ან მტაცებლებისგან რომ თავი დაეცვათ. მათი კბილები ადასტურებენ რომ ჭამდნენ სხვადასხვა ხილს, მცენარეებს და უჭირდათ დაღეჭვა ისეთი ამგარი საჭმლისა, როგორიც არის კაკალი. კვლევა კამათი ჰომინინთა ფილოგენეტიკური ხის აგებულებასთან დაკავშირებით ეხებოდა გვიანდელი მიოცენისა და ადრეული პლიოცენის აღმოჩენებს, რომლებმაც ჰომინინთა ნაშთების თარიღი გადაწიეს 5-7 მილიონი წლის ინტერვალში, რომელშიც დნმ-ს კვლევების მიხედვით ადამიანისა და შიმპანზეს ხაზები გაიყო, კვლევების მიზანი იყო გაერკვიათ მორფოლოგიური განსხვავების გენეტიკაში ანაგენეზის ანდა კლადოგენეზის შედარებითი მნიშვნელობა. სამწუხაროდ, 3 ნახევარი მილიონ წელზე ძველი ნაშთები ძნელად მოიპოვება, რაც იძლევა ჰომინინთა ხაზის სათავეში გაყოფის შესახებ ძალზე განსხვავებული ვარაუდების წარმოთქმას. იმ თეორიებს რომლებშიც კლადოგენეზი არის მნიშვნელოვანი მოვლენა მაკრო ევოლუციური ცვლილებებისთვის, ეთანხმება უახლესი აღმოჩენები, რომლებიც ამტკიცებენ ძლიერ ტაქსონომიურ განსხვავებებს ადრეულ ჰომინინურ ნაშთებში. იმავდროულად ანაგენეზური თეორია სახეობათშორისი განსხვავებების წარმოქმნაში ადრეულ ჰომინინს თვლის ერთი მაქსიმუმ ორი ხაზის პლიოპლეისტოცენური მრავალრიცხოვანი ხაზების წინაპრად. საბოლოო გადაწყვეტილების მიღება შესაძლებელი გახდება უფრო მეტი ნაშთის უფრო ხანგრძლივი და სრულად დოკუმენტირებული კვლევების შედეგად, რომლებიც შეამოწმებენ ფილოგენეტიკურ ჰიპოთეზებს. ნაშთები, რომლებიც ამ კვლევაში შეიძლება შემოწმდეს არის სავარაუდო წინაპარი შთამომავალი ურთიერთობაში ანამის ავსტრალოპითეკთან (4,2-3,9 მილიონი წლის წინ) და მის აღმოსავლეთ-აფრიკელ შთამომავალ აფარის ავსტრალოპითეკს (3,6-3 მილიონი წლის წინ) შორის. ანამის ავსტალოპითეკის ჰიპოდიგმა შედგება დაახლოებით 80 (ძირითადად თავისქალის) ნაშთისგან, რომლებიც აღმოაჩინეს ორ კენიურ გათხრებზე ალია ბეიში და კანაპოში. აფარის ავსტალოპითეკის ჰიპოდიგმა შედგება 400-ზე მეტი ნაშთისგან, რომლებიც აღმოჩენილია ტანზანიის რეგიონ ლაეტოლიში და ეთიოპიის რეგიონ ჰადარში, სადაც მთელი ნაშთების 90%-ზე მეტი მოდის. ამ ორი ჰიპოდიგმას შორის განსხვავებებს პოულობენ ყბების და კბილების ანატომიური ასპექტების შედარებით და სწორედ ამიტომაც თითქმის უეჭველია, რომ ფონეტიკურად ისინი შეიძლება ჩავთვალოთ ერთ სახეობად. ეს თეორია იმიტომ არის უგულებელყოფილი, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ჰადარული ნაშთების მორფოლოგიური განსხვავებები კარგადაა დოკუმენტირებული, მაგრამ ეს ვარიაციებში არ ითვლება აშკარა განსხვავებები ანამის და აფარის ავსტრალიპითეკებს შორის. დღეს მთლიანად ითვლება რომ ანამელი ავსტალოპითეკი აფარელის პირდაპირი წინაპარია. ეს მოსაზრება ორი ფაქტორითაა განსაზღვრული: ჩვენ ვიცით, რომ დროის მიხედვით ანამის ავსტრალოპითეკი წინ უსწრებს აფარელს და იმის გათვალისწინებით რომ ეს ორი ანატომიურადაც განსხვავდებიან, ანამელი უფრო პლეზიომორფულ ტაქსონად ითვლება. მიუხედავად იმისა, რომ დროის მიხედვით ამ ორი სახეობის ჰიპოდიგმები არ გადაიკვეთებიან ყოველი მათგანი შეიცავს ორ დროით ძლიერ განსხვავებულ გათხრების ნაშთებს. ანამის ავსტალოპითეკის ნაშთი კანაპოიდან (4,20 მილიონი წლის წინ) წინ უსწრებს ალია ბეის ნაშთებს (3,9 მილიონი წლის წინ) და იმავდროულად აფარელის ლაეტოლიის ნაშთები (3,7-3,5 მილიონი წლის წინ) წინ უსწრებს ჰადარის ნაშთებს. ამ ოთხი ნაშთის დროში განლაგებით ადვილი ხდება დროით მიმართული მორფოლოგიური ცვლილების სიხშირის დანახვა. ამ ნაშთების შემოწმებით და ცვლილებების დაკვირვებისას გამოითქვა ვარაუდი, რომ ფონეტიკურად აფარი ავსტალოპითეკის ლაეტოლიული ნაშთი ანამელს უფრო ჰგავს, ვიდრე ჰადარის ნაშთებს. ამის შედეგად გარკვეული წონა შეიძინა აფარის ავსტალოპითეკების ლაეტოლიური და ჰადარული ნაშთების განსხვავებულობა. კვლევების შედეგად შეიქმნა სავარაუდო ჰიპოთეზა ლაეტოლის და ჰადარის ნაშთების წინაპრული და შთამომავლური ნაშთების შესახებ. ამის შესამოწმებლად ჩვენ შევადგინეთ ფორმალური ფილოგენეტიკური ანალიზი, რომლითაც ყოველი ნაშთი შევამოწმეთ, როგორც ოპერაციული ტაქსონომიური ერთეული (ოტე), რომელსაც ჰქონდა გარკვეული მორფოლოგიური ნაკვთები. თუ თეორია, რომ ანამელი ავსტალოპითეკი აფარელის წინაპარია ჭეშმარიტია, მაშინ ნაშთების ცვლილებები დროის განმავლობაში გარკვეულ თანმიმდევრობას უნდა მისდევდნენ. ეს ნიშნავს, რომ როდესაც ჩვენ ვაკვირდებოდით ოტე-ს ყოველს სამი გეოლოგიურად ძველ ნაშთიდან უნდა ჰქონოდა ერთი ახალი. და ავტაპომორფული ნიშნები უნდა ჰქონოდა მხოლოდ ჰადარის ნაშთებს (ჰადარის ყველაზე ახალი ნაშთებია) და არცერთი ნიშანი არ უნდა ჩათვლილიყო ალოპლასტურ ოტედ. გაერთიანებული სტრატიგრაფიულ ფილოგენეტიკური კვლევითი მიდგომით წინაპრობისა და შთამომავლობის შესწავლაში ეფუძნება წინაპართა იდენტიფიკაციას ფილოგენეტიკურ ჩარჩოში. კერძოდ, ეს პროცესი მსგავსია ისეთის, რომელშიც გამოიყენება კლადისტიკური ანალიზი, რომლითაც დგინდება ნამარხის ძველი პლეზიომორფული ფენა თუ შეიძლება ჩაითვალოს იმ პოპულაციის წარმოსაჩენად, რომლისგანაც წარმოიშვნენ უფრო ახალი ფენის წინაპრები. ზოგი მკვლევარი თვლის, რომ წინაპრეპს ვერ აღმოაჩენენ თუ ძირითადად გამოიყენება კლადისტიკური მეთოდი მაკროევოლუციური ცვლილებების შესამოწმებლად, მაგრამ ეს რომ სიმართლე ყოფილიყო ჩვენ ამას ვნახავდით უფრო ძველი ოტეების ავტაპომოტფულ ნიშნებში. ჰიპოთეზის უარყოფა რომ არ გამოგვსვლოდა ეს გაამტკიცებდა მოსაზრებას, რომ გენეალოგიურ ხეში ანაგენეტიკური ცვლილებები საკმარისი იყო ნაშთებს შორის მორფოლოგიური განსხვავებების ასახსნელად. მეორეს მხრივ, ავტაპომორფული ან ალოპლასტიკური ნიშნების აღმოჩენა ძველ სავარაუდო წინაპარ ნაშთებში მიანიშნებდა უფრო რთულ ბუჩქოვან ევოლუციურ ისტორიაზე. ორივე შედეგი მნიშვნელოვანია ამ ნაშთების ზუსტი აქსონომიის შესადგენად, და ანამისა და აფარის ავსტალოპითეკების კავშირს სხვა ჰომინიდებთან და ახსნიდა ამ პლიოცენური ჰომინინების ადაპტიური ევოლუციის პროცესს.
მატერია და მეთოდები რედაქტირება
ნიმუშები არჩეულ იქნა კანაპოის, ალია ბეის და ლაეტოლის ნაშთებიდან ანატომიური თავვისებურებების მიხედვით, რომლებიც უფრო პატარაა და უფრო ნაკლებად წარმოადგენენ მთლიან თავის ქალას ვიდრე ჰადარის ნაშთი. მცირე ზომის ალია ბეის ნაშთი განსაკუთრებით პრობლემატურია იმის გამო, რომ აკლია ზოგი მთავარი ნაწილი, რომლებიც ანამელი ავსტრალოპითეკის მორფოლოგიურ დიაგნოსტიკაში დაგვეხმარება. ლაეტოლის ნაშთიც ძალზე პატარაა, მაგრამ მას აქვს მინიმუმ ერთი ნაკვთი, რომელიც წარმოადგენს ყოველ დენტოგნატიურ რეგიონს რომლებითაც ანასვავებენ ანამელ ავსტრალოპითეკს აფარელისგან. ჰადარის დიდი კოლექცია წარმოადგენს საფუძველ წერტილს უფრო ძველი და მცირე ნაშთების ყბებისა და კბილების ინდივიდუალური ვარიაციების წარმოსადგენად. ჩვენ შევამოწმეთ ყოველი ნიმუში, რომელიც მინიმუმ სამი გათხრის დროს აღმოაჩინეს. 20 ნაშთი მათ შორის, ყბები და კბილები ეფექტურად განსხვავდებიან სხვა განამარხი ოტეებისგან. ამ ნაშთებიდან 5 არის ქვედა ყბა, სამი არის ზედა ყბა და დანარჩენი 12 კბილია. ნაშთებს ანაწილებენ წყვეტილი ნიშნებით მახასიათებელი გამოსახულებებით მორფოლოგიური ვარიაციების ცხრილში და პოლიმორფიზმით. ეს უკანასკნელი განსხვავებულ მახასიათებლებთან ითვლება შუალედურად. ნიშნების პოლარიზებისთვის ჩვენ შიმპანზეებს და გორილებს ჯგუფის გარეთ ვათავსებთ. აფრიკელი ავსტრალიპითეკი, რომლის კბილები და ყბები უნივერსალურად ითვლება ანამის და აფარის ავსტრალოპითეკების ნაშთების მონათესავედ პოლარიზების სკალის მაიმუნის მაგვარი დასასრულის საილუსტრაციოდ ჩასვეს. სხვა ჰომინინები სიიდან გამოვრიცხეთ იმიტომ რომ ჩვენი მიზანი არაა ადრეულ ჰომინიდთა პილოგენეტიკური კავშირის ზედმიწევნით გამოსახვა. ჩვენი მიზანია იმ შეკითხვბზე პასუხების გაცემა, რომლებიც ეხება სტატიგრაფიულ და ნიშნობრივ მონაცემებს იმ განსაკუთრებული ჰიპოტეზებისა, რომლებიც ეხება ოთხი დროის მიხედვით ერთმანეთის მომდევნო ნაშთის ფილოგენეტიკურ კავშირს. ადრეული ჰომინინინების ფილოგენეზის კვლევამ განამტკიცა ანამისა და აფარის ავსტრალიპიტეკის კავშირი, რომ ისინი არიან ფუძეების სხვა ავსტრალოპითეკებისა და ჰომოების, და იმავდროულად ერთი მინიშნებაც არ მოუცია ჰომო პლაზიაზე, რომელიც გამოყენებული იყო პროექტის კბილებისა და ყბების მორფოლოგიის შესასწავლად. გარდა ამისა აქ ჩართული ნაშთებისთვის ადრეული ჰომინინური სახეობები ამ აფრიკელ ავსტრალოპითეკს ჰგვანან ან ისეთი მახასიათებლები აქვთ, რომელიც განასხვავებს მათ ანამელი, აფარელი ანდა აფრიკელი ავსტრალოპითეკებისგან. ეს ხაზს უსვამს იმ შეთანხმებას, რომ აფარელი და ანამელი ავსტრალოპითეკები არიან გვიანდელი ჰომინინების წინაპრები. უფრო მეტი მაიმუნის მაგვარი ტაქსონომების ჩასმა ანალიზში შედეგებზე გავლენას არ იქონიებდა. უფრო მეტ განხილვას იწვევს 3 ნახევარი მილიონი წლის წინ არსებული კენიანთროპი. ამ დროისთვის კენიანთროპი შეიძლება კლადოგენეზის ნიმუში იყოს, მაგრამ ეს ტაქსონი ანალიზთან მხოლოდ იმ შემთხვევაში იქნება დაკავშირებული, თუ მას აქვს საეთო ნიშნები ზემოთქმულ ნაშთებთან. მოცემულ მომენტში კენიანთროპის ჰიპოდიგმებს არ აქვთ საერთო მახასიათებლები ამ ნაშთებთან არსებული ყვების ან კბილების მიხედვით და იმავდროულად არსებული ნაშთები არაფრით არ მიანიშნებენ კენიანთროპის ნათესაობაზე ზემოთთქმულ ფენებთან. შედეგები მახასიათებლების ევოლუციის ყველაზე ვიწრო აღდგენა მიანიშნებს, რომ ყოველ ჰომინინურ ოტეს საერთო მაიმუნური ნიშნები მხოლოდ გეოლოგიურად უფრო ახალ ოტესთან აქვს, როგორც ნულოვანი ჰიპოთეზა ამტკიცებს, ერთის გარდა (ლაეტოლის ნიმუშის, გარუსი პირველის, ზედა ყბის ნაშთზე გვერდითი ნაპრალი ცხვირის ნახვრეტის ქვეშ) ავტომორფია და ჰომოპლაზია არცერთ ნამარხში არ მოიპოვება გარდა ჰადარის „დროის ნაპრალი“ (მახვილი კუთხე ცხვირის ნაპრალში, რომელიც ჰომოპლასტიკურად გორილას მიამგვანებს). სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ანამის ავსტრალოპითეკის კანაპოიური ნაშთი უფრო პლეზიომორფულია, ვიდრე ალია ბეის და აფარის ავსტრალოპითეკის ლაეტოლიურ ნაშტს აქვს უფრო პრიმიტიული ნიშნები, ვიდრე ჰადარის ნამარხებს. ანამელის და აფარელის ავსტრალოპითეების წინაპროპისა და წარმომავლობის ჰიპოთეზა დასტურდება მეცნიერთა ანალიზით. ამ დროში თანმიმდევრულად განთავსებული ოთხი ნამარხის განსხვავებები (ერთი და იგივე ნომინალური სახეობების ნაშთებს შორისაც კი) ფილოგენეტიკურად მნიშვნელოვანი ჩანან, ვინაიდან ყოველი ნაშთი უფრო მეტად განვითარებულ ნიშნებს ფლობს ვიდრე მისი წინამორბედი. შემდგომ სექციებში ანტროპოლოგები განიხილავენ ევოლუციის მახასიათებლებს გათხრების ადგილების მორფოლოგიური განსხვავებების დეტალური განხილვით. ალია ბეის ქვედა ყბის ფრაგმენტები არ არის კარგად შემორჩენილი, მაგალითად, შუა ქერქის ნაშთები, თუმცა, როგორც ჩანს, გვერდითა ნაწილს შენარჩუნებული აქვს ორიგინალი ქერქოვანი ნაწილი. კანაპოის ნიმუშთან შედარებით აღსანიშნავია შედარებით მეტი გვერდითი ვერტიკალური კონტური, შესადარებელი პოზიციების გაცილებით ნაკლები ინფერომედიანული გადახრით, რომელიც გათვალისწინებულ ზღვარზე ქვემოთ მდებარეობს. ეს განსხვავება ასევე აშკარად შესამჩნევია ეშვების ღრუებში. სამწუხაროდ, ალია ბეის ქვედა ყბა არასრულყოფილად არის შემორჩენილი შემდეგ მიდამოში: წინა კბილების კორპუსის უმეტესი ნაწილი დაკარგულია და ასევე ბუკალური ქერქოვანი ფირფიტა დაზიანებულია. თუმცა, იმის წყალობით, რომ ბუკალური ქერქოვანი შრე სახეზეა, ეს გვაძლევს საშუალებას, დავაკვირდეთ და ვთქვათ, რომ განივი კორპუსის წინა ნაწილი ისე არ განადგურებულა, როგორც კანაპოის ნიმუშის ქვედა ყბის საფუძველი. ფაქტობრივად, ალია ბეის ქვედა ყბის შემორჩენილი და ნაწილობრივ რეკონსტრირებული ნაწილი მიესადაგება ადარის მინიმუმ ერთ ყბის ნიმუშს, მაშინ როცა, კანაპოის ქვედა ყბის არცერთი ნიმუში არ შეესაბამება მას. ამის მიხედვით შეიძლება ითქვას, რომ ალია ბეის ნიმუშის განივი კონტური იყო ნაკლებად შეზნექილი ვიდრე კანაპოის ქვედა ყბა, თუმცა ამის უშუალო მტკიცებულება არ არსებობს. კანაპოის ნიმუშის ქვედა ეშვების მთავარი მახასიათებელი გამოიხატება დისტალურ სარტყელში, მაგრამ ალია ბეის ორ ცნობილ ნიმუშში დისტალური სარტყელი არის ნაკლებად განვითარებული, ვიდრე ოთხი სახის კანაპოიდან რომელიმეში. ალია ბეის მდგომარეობა არის უფრო გამწვავებულ მდგომარეობაში, რაც ასევე დამახასიათებელია ლეატოლისა და ადარისთვის. ეშვის სახასიათო მდგომარეობა ასევე მსგავსია აფარენსისა და აფრიკანუსში, გამონაკლისით, რომელიც გამოიხატება იმაში, რომ აფარენსისის კბილების შედარებით მკვეთრი სარტყელი განსაზღვრავს ლაეტოლის და ადარის ნიმუშების შედარებით მარტივ და პრიმიტიულ ვარიაციას. ქვედა ყბის მესამე პრემოლარის თანკბილვასთან დაკავშირებული მორფოლოგია სამი დამახასიათებელი ნიშან-თვისება, რომლებიც ალია ბეის განასხვავებს კანაპოის ნიმუშისგან, გამოიხატება ქვედა ყბის P3 მორფოლოგიაში. კანაპოის ნიმუშში P3 არის საგრძნობლად პლესიომორფული: არის უნიკუსპიდური კბილი ანუ ისეთი კბილი, რომელსაც აქვს ერთი გვირგვინული ბორცვი; არის წაგრძელებული, საგრძნობლად ასიმეტრიული, და ირიბად ორიენტირებული ეშვების რიგისაკენ. კანაპოის კბილებში კბილთა წინა ჯგუფი ჩაღრმავების ზომით დომინირებს უკანა კბილებზე. დამატებით შეიძლება ითქვას, რომ წინ განლაგებული კბილების ჩაღრმავება ინვაგინირებს გვირგვინის მედიალურ - ენოვან ზედაპირზე. ალია ბეი კანაპოისგან განსხვავდება შემდეგი სამი მახასიათებლით:
- განივი შვერილი არის გადაადგილებული ისე, რომ უკანა ჩაღრმავება გავლენას ახდენს გვირგვინის თანკბილვასთან დაკავშირებულ ასპექტებზე.
- წინა ჩაღრმავება ამოვსებულია ემალის ფოსოთი.
- პერიფერიული მარგინალური რიგი განლაგებულია უფრო ზევით.
ამ სამივე მახასიათებელში ალია ბეი მსგავსია ლეატოლისა და ადარის ნიმუშებისა. საბოლოოდ, უნდა აღინიშნოს, რომ აფარენსისის მდგომარეობასთან შედარებით კანაპოი თავისი სრული მორფოლოგიური ნიმუშით საგრძნობლად განსხვავებულია. რაც შეეხება, ალია ბეის, მისი ნიმუში აშკარად მიესადაგება აფარენსის, რადგან ისინი ამ სამი მახასიათებლით მსგავსნი არიან.
ერთ-ერთი განმასხვავებელი ნიშან-თვისება ანამენსისის ქვედა ყბასა და გვიანდელ ჰომინინს შორის არის ქვედა ეშვების გვირგვინის მდომარეობა. ის ქმნის ბასრ კუთხეს ქვედა ყბის ალვეოლური მიდამოს ბუკალურ კონტურში. ადარის ნიმუშში ეშვი გამოშვერილია მედიალურად. ადარის მდგომარეობასთან საპირისპიროდ, ლექტოლის ქვედა ყბაში მარჯვენა ეშვის გვირგვინის ნაწილები ორიენტირებულია ქვედა ნაწილისკენ. ელონგაცია ცალსახად პრიმატული მდგომარეობაა. გორილას პარამეტრები კიდევ უფრო მაღალ პოზიციას იკავებს დიაგრამაზე. საპირისპიროდ, აფრიკანუსის მოდელი აშკარად ფარავს ჰადარის ზონას, ამჟღავნებს რა ფარდობითი შეკუმშვის ტენდენციას. ეს განსხვავებები კიდევ უფრო მეტად ვლინდება კოვარიაციული ანალიზისას. თითოეული ჯგუფის დიაგრამების ხაზების დაქანებები არ არის მკვეთრად განსხვავებული. თუმცა განსხვავებები შეინიშნება ხაზების სიმაღლეში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ლაეტოლი, ანამენზისი და შიმპანზეს მოდელები უფრო მაღალ წერტილში კვეთენ Y ღერძს, ვიდრე ჰადარისა და აფრიკანუსის მოდელები. ზედა ყბის საჭრელი კბილების და გვერდითი საჭრელი კბილების ალვეოლები მოთავსებულია პირდაპირ ცხვირის აპერტურის ქვემოთ. ეს დროთა განმავლობაში შექმნილი მდგომარეობაა შიმპანზეს, ჰადარის და კანაპოის ზედა ყბის ნიმუშებთან შედარებით, რომლებშიც გვერდითა საჭრელი კბილების ფესვი თითქმის ყოველთვის ცხვირის აპერტურის ზევითაა. ამგვარად, ამ დამახასიათებელი ნიშნის განაწილება ოტუს შემთხვევაში, წინააღმდეგობაში მოდის გაბათილებულ ფილოგენეტიკურ. ერთი გაფრთხილება ამ დამახასიათებელ ნიშანთან დაკავშირებით არის ის, რომ გორილები შესაძლოა არ იყვნენ პლესიომორფები, ანალოგიური ფორმის მქონენი. თუმცა, იმდენად, რამდენადაც გორილებს აქვთ უნიკალური ცხვირის მორფოლოგია და შიმპანზეების მდგომარეობას იზიარებენ ორანგუტანებიც, ჩვენ ვეთანხმებით ჰიპოთეზას, რომ ეს მდგომარეობა ჩვეულია ჰომინიდებისთვის. დამახასიათებელი ნიშნების გადანაწილება ოტო ჯგუფში მიუთითებს, რომ ოთხი განმარხებული ნიმუში, იგივე ნომინალურ ჯგუფებთან შედარებითაც კი მორფოლოგიურად განსხვავდება ერთმანეთისგან, უფრო მეტიც, დამახასიათებელი ნიშნების განსხვავების პოლარულობა მუდმივია. ეს აღმოჩენები ამყარებს ლიკის დაკვირვებების შედეგად გამოთქმულ მოსაზრებებს (1995), რომ ლაეტოლის ჯიში მორფოლოგიურად შუალედურ ადგილს იკავებს ვ. ჰ. კიმბელი გვთავაზობს მოსაზრებას, რომ ნამარხები ოთხი სხვადასხვა ადგილიდან წარმოგვიდგენს ცვალებად მოდგმას 1.2 მლნ წლის განმავლობაში. შესაძლოა გაჩნდეს სრულიად ბუნებრიივ და კრიტიკული შეკითხვა, ანაგენესის რამდენად ზუსტ ტესტს გვთავაზობს ეს შემთხვევა. ჩვენ ვეყრდნობით ნაცნობი მახასიატებელი ნიშნების მწირ ნუსხას, მცირე და ანატომიურად შეზღუდულ ნიმუშებზე დაყრდნობით კანაპოდან, ალიას ყურიდან და ლაეტოლიდან, ჩვენ ვერ გამოვრიცხავთ დაშვებას, რომ შესაძლოა თუნდაც ერთი ოტუ წარმოადგენდეს უკანასკნელ აპომორფიულ მცხოვრებს. ანამენსიზისა და ჰადარის ჯიშებს შორის. ნებისმიერი ნამარხი მასალის კვლევისას მცირე ზომის ნიმუშები დიდ სირთულეს ქმნის, ეს პრობლემა მოულოდნელი შეცდომის გამომწვევია ანალიზისას. 20 მახასიათებელი ნიშნის და 4 სხვადასხვა ნიმუშის კვლევისას ფაქტობრივად შეუძლებელია, რომ მოულოდნელმა შეცდომამ შექმას ზუსტი მოდელი, რომელშიც ახალ ნიმუშებს უფრო მეტი მიღებული ნიშან–თვისება აქვთ, ვიდრე ძველებს. მახასიათებელ ნიშნებს შორის ძლიერმა კორელაციამ შესაძლოა შექმნას ასეთი მოდელი, ნიმუშის ზომის გათვალისწინების გარეშე, მაგრამ ეს გაძლიერების ნაცვლად უფრო მეტად შეასუსტებს არგუმენტს. რელევანტური დროის პერიოდის მიხედვით ნიმუშების მოძიებამ შესაძლოა მოგვცეს ისეთი ნამარხი, რომელიც კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებს მოდგმის უწყვეტად არსებობის ჰიპოთეზას. მიუხედავად ამისა, საგულისხმოა, რომ ამჟამად მოცემული მაჩვენებლები ზუსტად იდენტურ ფილოგენეტიკურ სიგნალს გვაძლევს – შედარებით პატარა და მოზრდილი ქვედაყბა და ამასთან, მოზრდილი ზედა ყბა. მახასიათებელ ნიშნებს შორის კონსისტენციის მაღალი დონის აღმოჩენა საფუძველს გვაძლევს ვიფიქროთ, რომ სიგნალი ყბიდან და კბილების სტრუქტურა საკმაოდ ძლიერია. ტომოგრაფიული მონაცემები კიდევ უფრო მეტ სიმყარეს სძენენ ამ ალტერნატიულ ჰიპოთეზებს. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, დღედღეობით არ მოიძევება საკმარისი მასალა, რომელიც გაამ კუთხით, საკვანძო ნიმუში არის 3.9 მლნ წლის წინანდელი ბელოდელის წინა ძვალი, რომელიც აღმოჩენილ იქნა ეთიოპიაში 1987 წელს. დაახლოებით იმავე პერიოდის ანამენსიზის ნამარხის აღმოჩენა გვაფიქრებინებს, რომ ბელოდელი სწორედ ამ სახეობას მიეკუთვნება და არა აფარენსიზს. ცხადია, მანამ სანამ აღმოჩენილი არ იქნება შუბლის ძვალი, ეს ალტერნატივა არ გამოირიცხება. ვფიქრებინებს, რომ ანამენსიზი და აფარენსიზი ერთამანეთს თანხვდებიან. იმ შემთხვევაში, თუ ანამენსისის წინა ძვალი აღმოჩნდება მორფოლოგიურად განსხვავებული აღმოჩნდება აფარენსიზისგან, ბელოდელის მსგავსება აფარენსიზთან გვიჩვენებს გეოლოგიურ თანადროულობას ამ ჯიშებს შორის, და ამდენად შეამცირებს ალბათობას, რომ ეს ორი ტაქსონი ერთმანეთს უკავშირდება ანაგენეტიკურად. მსგავსად, თუკი ნაჩვენები იქნება, რომ ერთ–ერთ ან ორივე შუალედურ ოტუს განსაკუთრებულად კლადისტიკური ურთიერთობაა აქვს სხვა სახეობასთან, მაშინ ჰიპოთეზა ანამენსიზისა და აფარენსიზის ანაგენეტიკური ურთიერთობის შესახებ ავტომატურად მცდარი აღმოჩნდება. კენიატროპუსი კიდევ სხვა პოტენციურ კრიტერიუმს გვთავაზობს. მაგრამ, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, რომელიმე სახეობის შეზღუდული მახასიათებელი ნიშანი უეჭველად არ ნიშნავს მასა და რომელიმე ოტუს შორის. მანამ, სანამ შემდგომი აღმოჩენები მეტ სინათლეს მოჰფენენ ამ საკითხს, ჩვენ ვვარაუდობთ, რომ ანამენსიზი აფარენსიზის წინაპარია. ეს სახეობები ამგვარად აყალიბებენ ე.წ. „ევოლუციურ ჯიშებს.“ ძნელია ცალსახად თქვა, რომ ოთხ სხვადასხვა სახეობას შორის რაიმე სახის ნათესაური კავშირი არსებობს, მაგრამ ფაქტია, რომ თითოეული მათგანი წარმოგვიდგენს ერთ ან ერთზე მეტ გეოგრაფიულად მრავალფეროვან სახეობებს. უმეტესობა მათგანს გეოლოგიური დროის სვლასთან ერთად, შთამომავალი არ დაუტოვებია. ანაგენესი არ მოიცავს წინაპრის სრულ ტრანსფორმაციას შთამომავლამდე. ანაგენეზსში ჩვენ ვგულისხმობთ ევოლუციურ ცვლილებას წინაპრებიდან შთამომავლობებში. ავსტრალოპითეკ ანამენსისი არ გამოირჩეოდა ადაპტაციის კარგი უნარით, შესაბამისად ძალიან იშვიათად იცვლიდნენ საცხოვრებლებს, თუ განსაკუთრებული აუცილებლობა არ იდგა ამის, ამასთანავე ისინი ამ გარემოსთან მიჯაჭვულობით საკმაოდ კარგად იცნობდნენ ფლორას და ფაუნას, ეტაპობრივად უმნიშვნელო მიგრაციას ახორციელბდნენ რაც სეზონზე იყო დამოკიდებული, ეს აიხსნება იმით რომ ისინი საკვების შესაბამისად მოძრაობდნენ, ადგილობრივ ჰაბიტებით იკვებებოდნენ. მათი კვების რაციონი ერთი შეხედვით დიეტას ჰგავდა, რომელიც შედგებოდა ისეთი საკვები პროდუქტებით, რომლებიც სტაომტოლოგიურ პრობლემებს არ იწვევდა, მათი დღიური სარგო შედგებოდა დაბალ ცხიმიანი საკვებით. ანამენსისის მდედრი წარმომადგენლებისთვის სტომატოლოგია იყო ერთ-ერთი საყურადღებო და ისინი განსაკუთრებული სიფრთხილით მიირტევდნენს აკვებს ორსულობის დროს, რათა არ ჰქონოდათ გართულებები შემდეგში. ანამენსისზე ჩატარებული გამოკვლევების საფუძველზე ირკვევა, რომ მათი ევოლუცია ისეთი სწრაფი არ იყო, როგორც მათ პარალელურად არსებული ადამიანებისა, რაც შეიძლება აიხსნას იმით რომ ისინი შეჯაჭვულნი იყვნენ ერთი და იგივე გარემოს და არ ცდილობდნენ უფრო მეტის ძიენას, თუ ამის საჭიროება არ იყო. პილოგენეტიკური ურთიერთობები ავსტრალოპითეკ ანამენსისი ფართოდ გავრცელების არეალი მომდინარეობს კენიაში, სადაც არქეოლოგებმა მოიძიეს ინფორმაცია მათ სხვადასხვა სახეობებთან ურთიერთობებზე. ანამენსისის ერთ-ერთი მჭიდრო ურთიერთობა უკავშირდება აფარენსის, ეს ორი სახეობა კი ხანგრძლივი ცხოვრებით ხასიათდება. არსებობს მოსაზრება რომ ანამენსისი არის მემკვიდრე რამიდუსის და მისმა მემკვიდრეულმა ნიშან-თვისებებმა 4 მილიონი წლის მოგვიანებით იჩინა თავი ანამენსისში, თუმცა ამ დაშვებას რიგი ანთროპოლოგებისა არ ეთანხმება. ამასთანავე არსებობს მოსაზრება რომ ანამენსისის წინაპარი არის ჰომო ჰაბილისი, ან ბოისეი და ა.შ., მსგავსი მრავალაზროვნება მოწმობს იმას რომ სხვადასხვა ტერიტორიაზე აღმოჩენილი ანამენსისის ნაშთების შესწავლა, სხვადასხვა დასკვნებამდე მიდის. ავსტრალოფითეკ ანამენსისის აღმოჩენებით დადგინდა რომ მას ჰქონდა მრავალი კომბინაციური თვისებები, რომლებიც როგორც ადამიანის, ისე მაიმუნების დამახასიათებელია, რაც მიგვანიშნებს იმაზე რომ ეს სახეობა იყო შუაში მდგომი ადამიანსა და მაიმუნებს შორის, სადაც იყო თავმოყრილი ზემოხსენებული სახეობების თვისებები. ანამენსისის წვივის ძვლები იმ აგებულებისაა როგორიც თანამედროვე ადამიანის, ხოლო ტერფების მოყვანილობა მიუთითებს იმას რომ ეს სახეობა გამართულად ორ ფეხზე ვერ დადიოდა და როგორ მაიმუნებს ჩვევიათ ოთხზე დადიოდნენ, თუმცა მოგვიანებით სხვადასხვა არეალში დასახლებულმა ანამენსისებმა აჩვენეს რომ შეძლეს ოთხით სიარულიდან როგორ თანამედროვე ადამიანს, ისე გადააადგილებულიყო. მიუხედავად დიდი ინფორმაცისაა, არსებობს მრავალი კითხვები რომლებზეც ჯერ პასუხი გაუცემელია, ანთროპოლოგები და არქეოლოგები ახალი ტექნოლოგიებით და დიდი ენთუზიაზმით იმ არეალებში კვლავ აწარმოებენ ექსპედიციებს, რადგან აღარ იყოს პასუხგაუცემელი ისეთი კითხვები, რომელიც ანამენსისის გენეტიკას, მის ცალსახა წინაპარს და სხვა სპეციფიურ საკითხებს უკავშირდება. მივი ლიკის ექსპედიციამ ეს ძვალი აღმოაჩინა ეთიოპიის შუაში, ეს არის ყბის ძვალი, მოგვიანებით კი მსგავსი ძვლის სტრუქტურა აღმოაჩინეს კენიაში 1994 და 2006 წელს. აღჭურვილობა ავსტრალოპითეკ ანამენსისი ცხოვრობდა კენიაში, კონკრეტულად კი ალის ყურეში, ტბასთან ახლოს. მათი ნამუშევრებიდან ირკვევა და მკაფიო კავშირია ტყესთან, რადგან ყველა საჭირო ნივთი ხისგან ჰქონდათ დამზადებული, ასევე აქტიურად იყენებდნენ სათესლე ტარებს.