ძველი სომხური ენა ანუ გრაბარი (სომხ. գրաբար გრაბარ) სამწერლობო ენას წარმოადგენს არაუგვიანეს V საუკუნიდან, მას შემდეგ, რაც შეიქმნა სომხური ანბანი.

ხელნაწერი ძველ სომხურ ენაზე, V–VI ს.

სხვადასხვა წყაროებში არსებობს მინიშნებები იმის თაობაზე, რომ მანამდე სომხობა სხვა უცხო ანბანს გამოიყენებდა. გრაბარს ეკლესია ბოლო დრომდე გამოიყენებდა და იყო სომხური სამოციქულო ეკლესიის ოფიციალური ენა. ამ ენაზეა შემონახული უაღრესად მდიდარი და საინტერესო ლიტერატურა თეოლოგიური და ისტორიოგრაფიული ხასიათის თემებზე, პოეზიასა და ეპიკაზე.

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

ლექსიკონები, სახელმძღვანელოები რედაქტირება

  • აბულაძე, ილია: ძველი სომხური ქრესტომატია : სომხური წერის ნიმუშები : ლექსიკონი, ბრუნება უღვლილების პარდიგმები — ტფილისი : სახუნტია, 1935
  • აბულაძე, ილია: ქართული და სომხური ლიტერატურული ურთიერთობა IX–X სს-ში : ფილოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხის მოსაპოვებლად წარმოდგენილი სადისერტაციო ნაშრომის თეზისები / ოფიციალური ოპონენტები: კ. კეკელიძე, ლ. მელიქსეთ-ბეგი, ს. ყაუხჩიშვილი ; საქ. სსრ მეცნ. აკადემია. აკად. ივ. ჯავახიშვილის სახელობ. ინს-ტი — თბილისი : საქ. სსრ მეცნ. აკად. გამ-ბა და სტ., 1945
  • მელიქსეთ-ბეგი, ლეონ: სომხური ლიტერატურის ისტორიის პერიოდიზაცია — ტფილისი : სახ. უნ-ტის გამ-ბა და სტ.-ლითოგრ., 1934
  • მელიქსეთ-ბეგი, ლეონ: ძველი სომხური ლიტერატურის ისტორია სახელმძღვანელო უმაღლესი სკოლისათვის — თბილისი : სტალინის სახელობის სახ. უნ-ტის გამ-ბა, 1941
  • მელიქსეთ-ბეგი, ლეონ: ძველი სომხური ელემენტარული გრამატიკის შესწავლისათვის დამხმარე ზოგიერთი ძირითადი ტაბულები და სქემები / დაიბეჭდა პედაგოგიური ფაკულტეტის დადგენილებით. მდივანი დოც. გ. ნათაძე ; [ავტორის წინასიტყვაობით] — ტფილისი : ტფილისის სახ. უნივერსიტეტის გამოცემა, 1926
  • მელიქსეთ-ბეგი, ლეონ: ძველი სალიტერატურო სომხური ენის გრამატიკის სქემა (ხუთ-ხმოვანობის ცნებაზე აგებული) — ტფილისი: ტფ. სახ. უნ-ტის გამოც., 1934
  • შილაკაძე, ივანე: ძველი სომხური ენის გრამატიკა ქრესტომათიითა და ლექსიკონით — თბილისი : თბილ. უნ-ტის გამ-ბა, 1954 -
  • შილაკაძე, ივანე: ძველი სომხური ენის გრამატიკა ქრესტომათიითა და ლექსიკონით : [სახელმძღვ. სტუდენტთათვის] — მე-2 შევს. გამოც. — თბილისი : თბილ. უნ-ტის გამ-ბა, 1975

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება