ვიკიპედია

უილიამ ჰერშელი

ინგლისელი ასტრონომი და ოპტიკოსი

უილიამ ფრიდრიხ ვილჰელმ ჰერშელი (დ. 15 ნოემბერი, 1738 ჰანოვერი — გ. 25 აგვისტო, 1822 სლაუ) — ინგლისელი ასტრონომი და ოპტიკოსი. ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრი (1781 წლიდან), პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო წევრი (1789 წლიდან).

უილიამ ჰერშელი
გერმ. Friedrich Wilhelm Herschel
დაბ. თარიღი 15 ნოემბერი, 1738(1738-11-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13]
დაბ. ადგილი ჰანოვერი, ბრაუნშვაიგ-ლიუნებურგი, საღვთო რომის იმპერია[1] [2] [14] [4] [13]
გარდ. თარიღი 25 აგვისტო, 1822(1822-08-25)[1] [3] [12] [13] (83 წლის)
გარდ. ადგილი სლაუ, დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[13]
დასაფლავებულია Church of St Laurence, Upton-cum-Chalvey
მოქალაქეობა ჰანოვერის სამეფო
 დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[2]
 დიდი ბრიტანეთის სამეფო
საქმიანობა ასტრონომი[2] , კომპოზიტორი, oboist[2] , მუსიკოსი[2] და ფიზიკოსი
ალმა-მატერი ოქსფორდის უნივერსიტეტი[15]
განთქმული მოსწავლეები ჯონ ფრედერიკ უილიამ ჰერშელი და კაროლინა ჰერშელი
სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
მეუღლე მერი ბოლდუინი[2] [16]
მამა ისააკ ჰერშელი[16]
დედა ანა ილსე მორიცენი[16]
შვილ(ებ)ი ჯონ ფრედერიკ უილიამ ჰერშელი[2] [16]
ჯილდოები კოპლის მედალი[2] [17] , Royal Guelphic Order, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი[18] , სამეფო საზოგადოების წევრი[2] და honoris causa
ხელმოწერა

ბიოგრაფია

რედაქტირება

ჰერშელმა ოჯახში შეისწავლა უცხო ენები და მუსიკა. 1757 წელს გადასახლდა ინგლისში, სადაც ცნობილი მუსიკოსი გახდა. დამოუკიდებლად შეისწავლა ასტრონომია, დაამზადა ასობით სარკე ტელესკოპებისათვის. ასტრონომიული დაკვირვებები დაიწყო 1773 წელს.

უილიამმა აღმოაჩინა პლანეტა ურანი (1781), მისი ორი თანამგზავრი, მათი უკუმოძრაობა, სატურნის ორი თანამგზავრი. გაზომა სატურნისა და მისი რგოლების ბრუნვის პერიოდი, აღმოაჩინა მზის მოძრაობა სივრცეში და სხვა. 70-იან წლებში დაიწყო ვარსკვლავთა დათვლა ცის შერჩეულ არეებში, რის შედეგადაც შეაფასა გალაქტიკის ზომები და დაასკვნა სივრცეში მისი იზოლირებულება.

საფუძველი ჩაუყარა ვარსკვლავთა სტატირტპიკას. აღმოაჩინა ფიზიკურად ორჯერადი ვარსკვლავები, 2500-ზე მეტი ახალი ნისლეული და ვარსკვლავთა გროვა. წამოაყენა და 1802 — 11 წლებში განავითარა დიფუზიური მატერიის შეკუმშვით ვარსკვლავებისა და მათი სისტემების წარმოშობის კოსმოგონიური ჰიპოთეზა.

ლიტერატურა

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Clerke A. M. Herschel, William // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee — London: Smith, Elder & Co., 1885.
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 Berry A. A Short History of Astronomy — London: John Murray, 1898.
  3. ↑ 3.0 3.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  4. ↑ 4.0 4.1 Г. Риман Гершель // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — Москва: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 345.
  5. ↑ IMSLP — 2006.
  6. ↑ SNAC — 2010.
  7. ↑ Encyclopædia Britannica
  8. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  9. ↑ AlKindi
  10. ↑ Musicalics
  11. ↑ Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  12. ↑ 12.0 12.1 Friedrich Wilhelm Herschell / B. Delmas — 2009.
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 www.accademiadellescienze.it
  14. ↑ Витковский В. В. Гершель, Вильям // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. VIIIа. — С. 572.
  15. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  16. ↑ 16.0 16.1 16.2 16.3 Kindred Britain
  17. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  18. ↑ https://www.amacad.org/sites/default/files/media/document/2019-10/electionIndex1780-1799.pdf
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=უილიამ_ჰერშელი&oldid=3388025“-დან