კლიმენტი ალექსანდრიელი

ტიტუს ფლავიუს კლემენსი ლათ. Titus Flavius Clemens იგივე კლიმენტი ალექსანდრიელი (ძვ. ბერძნ. Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς, ლათ. Clemens Alexandrinus ) (დ. დაახლ. 150 — გ. დაახლ. 215) — ქრისტიანობაზე მოქცეული სწავლული, რომელიც კარგად იყო განსწავლული ძველ ბერძნულ ფილოსოფიასა და ლიტერატურაში. როგორც მისი ნაშრომები მოწმობს, კლიმენტი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა ელინისტურ ფილოსოფიას თეოლოგიაში. ამასთან, მისი ნაშრომები ცხადყოფს იმასაც, რომ პლატონისა და სტოიციზმის გარდა, განიცდიდა პრექრისტიანული იუდაიზმისა და გნოსტიციზმის გავლენებსაც. მის მოსწავლეთა შორის გამორჩეულ ადგილს იკავებენ ორიგენე და ალექსანდრე იერუსალიმელი.

კლიმენტი ალექსანდრიელი
ძვ. ბერძნ. Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς
დაბადების თარიღი	150
დაბადების ადგილი	ათენი
გარდაცვალების თარიღი	215
გარდაცვალების ადგილი	კაისერი
საქმიანობა	თეოლოგი, ფილოსოფოსი და მწერალი
ენა	ძველი ბერძნული ენა
მოქალაქეობა	ძველი რომი
ალმა-მატერი	ალექსანდრიის კატექტიკური სკოლა
Magnum opus	Protrepticus (შეგონება) და Excerpts of Theodotus
კლიმენტი ალექსანდრიელი ვიკისაწყობში

კლიმენტი ალექსანდრიელი წმინდანად არის შერაცხილი კოპტური, ეთიოპური და ანგლიკანური ეკლესიების მიერ. რომაული კათოლიკური ეკლესიის მიერ კლიმენტი მწვალებლად იქნა გამოცხადებული და 1586 წელს ბარონიუსის ინიციატივით მარტიროლოგიიდან ამოღებულ იქნა მისი სახელი რომის პაპ სიქსტუს V-ის მიერ.

შრომები

კლიმენტის შრომებიდან მოღწეულია სამი ძირითადი თხზულება სრულად და დანარჩენი თხზულებები ფრაგმენტების სახით:

• Protrepticus (შეგონება) — 195 წელი
• Paedagogus (მასწავლებელი) — 198 წელი
• Stromata 198 — 203 წლები.

სტრომატა

კლიმენტი პლატონის „ფედროსისა“ და პავლე მოციქულის დამოწმებით ავითარებს აზრს ქრისტიანული მოძღვრების „ცოდნის“ „გნოსისთან“ იგივეობის შესახებ. როცა ეს ცოდნა ღრმაა, მოღწეულია საღმრთო წერილის დაფარული საზრისი, ამოცნობილია ბიბლიის საიდუმლოებები. ამდენად, შეიძლება ითქვას, რომ უზენაესი სიბრძნის შეცნობა, განჭვრეტა არის სწორედ ქრისტიანული მოძღვრება და ფილოსოფიაც სწორედ ეს არის. ცოდნა გაცხადებული გრძნობადი ადამიანის დონეზე არ არის სრულყოფილი. იგი სრულყოფილი ხდება ხორციელის გარეშე. წმინდა სულის მიერ განჭვრეტის პირობებში, როცა ქრისტიანის სული ეზიარება მარადიულ, ღვთაებრივ არსს, მის პირდაპირ დგომით, ეს უკვე სიკვდილის შემდეგ გაცხადებული გნოსისია და მაშინ ხდება ჭეშმარიტი „გნოსტიკოსის“, ანუ მცოდნის დონეზე ამაღლება.

კლიმენტი ალექსანდრიელმა ცოდნისა და რწმენის ერთიანი საფუძველი ღვთაებრივში აღმოაჩინა და ის აზრი განავითარა, რომ მოციქულებმა ქრისტესგან არა მარტო ღვთაება, არამედ სიბრძნის რწმენა მიიღეს, არამედ მათ ამ სიბრძნის, როგორც უმაღლესი საიდუმლოების ცოდნა შეიძინეს. ამიტომ ნამდვილი გნოსტიკოსები, ანუ მორწმუნენი, მისტიკოსები არიან და ჩვეულებრივი მორწმუნეები მხოლოდ მხოლოდ მოციქულთა საშუალებით ეზიარებიან ღვთაებრივ საიდუმლოს და, რასაკვირველია, ეს ზიარება არასრულყოფილია.

იხილეთ აგრეთვე

• Patrologia Graeca
• ელინიზმი
• სტოიციზმი
• გნოსტიციზმი
• ორიგენე

ლიტერატურა ქართულ ენაზე

• ლობჟანიძე, ს. კლიმენტი ალექსანდრიელი - პირველი ქრისტიანი მეცნიერი: [მეორე საუკუნის მოღვაწე], გელათის მეცნიერებათა აკადემიის ჟურნალი. ქუთაისი, 2011.
• ორჟონია, ი. ეკლესიის მამათა სწავლება სამყაროს მყისიერი ქმნადობის შესახებ, გული გონიერი: რელიგიურ-საგანმანათლებლო ჟურნალი. თბილისი, 2018.
• ჭეშმარიტი ცოდნისა და ჭეშმარიტი რწმენის შესახებ: (ექსცერპტები "სტრომატას" V წიგნიდან) / კლიმენტი ალექსანდრიელი. გული გონიერი: რელიგიურ-საგანმანათლებლო ჟურნალი. თბილისი, 2011.
• ხუროშვილი, გ. კლიმენტი ალექსანდრიელის ქრისტიანული პლატონიზმი, „ქრისტიანული ფილოსოფიის სათავეებთან - კლიმენტ ალექსანდრიელი, კაბადოკიელი მამები, გაიუს მარიუს ვიქტორინუსი, ნეტარი ავგუსტინე, ბოეციუსი“. კრებულის რედაქტორები: თ. ირემაძე, ჰ. შნაიდერი, გ. ხუროშვილი. „ფავორიტი სტილი“, თბილისი, 2019.