კერამეიკოსი
კერამეიკოსი — ათენის, საბერძნეთის ტერიტორია, იგი მდებარეობს აკროპოლისის ჩრდილო-დასავლეთით, რომელიც მოიცავს ვრცელ ტერიტორიას როგორც ძველი ქალაქის კედლებს შიგნით, ისე მის გარეთ, დიპილონის კარიბჭის ორივე მხარეს და მდინარე ერიდანოსის ნაპირებს. ეს იყო ქალაქის კერამიკული კვარტალი, საიდანაც მომდინარეობს ინგლისური სიტყვა "კერამიკა" და ასევე იყო მნიშვნელოვანი სასაფლაოს ადგილი, სადაც მრავალი სამაროვანი ქანდაკებაა აღმართული წმინდა გზის გასწვრივ, გზა ათენიდან ელევისისკენ.
| კერამეიკოსი | |
|---|---|
| ბერძ. Κεραμεικός | |
 | |
| 37°58′42″ ჩ. გ. 23°43′07″ ა. გ. / 37.97833° ჩ. გ. 23.71861° ა. გ. | |
| ქვეყანა |
 საბერძნეთი |
| მდებარეობა | Athens Municipality |
 | |
ისტორია და აღწერა რედაქტირება
ამ ადგილმა მიიღო სახელი კერამეისის ქალაქის მოედნიდან, რამაც თავის მხრივ მიიღო სახელი "კერამიკა".[1]
ამ მხარეში ბოლო წლებში არაერთი არქეოლოგიური გათხრები ჩატარდა, თუმცა გათხრილი ტერიტორია მოიცავს უძველესი დომოს მხოლოდ მცირე ნაწილს.[1] ეს იყო თავდაპირველად ჭაობის ტერიტორია მდინარე ერიდანოსის ნაპირებთან, რომელიც გამოიყენებოდა სასაფლაოდ ჯერ კიდევ ძვ. წ. III ათასწლეულში. იგი გახდა ორგანიზებული სასაფლაოს ადგილი ჩვენ წელთაღრიცხვამდე 1200 წლიდან, არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს ამ პერიოდის მრავალი საფლავი და სამარხი. სახლები აშენდა სამხრეთით უფრო მშრალ ადგილზე. არქაული პერიოდის განმავლობაში ერიდანოსის სამხრეთ სანაპიროზე აშენდა უფრო დიდი, რთული საფლავი და ძეგლები, წმინდა გზის გასწვრივ.[1]
ძვ. წ. 478-480 წლებში ათენის სპარსული დაპყრობის შემდეგ, ახალი ქალაქის კედლის შენობამ ძირეულად შეიცვალა ტერიტორიის იერსახე. თემისტოკლეს წინადადებით, ყველა სამარხი, ქანდაკება ჩაშენდა ქალაქის კედელში და ჩრდილო-დასავლეთისკენ მიმავალი ორი დიდი ქალაქის კარიბჭე აღმართეს კერამეიკოსში. წმინდა გზა გადიოდა წმინდა კარიბჭესთან, სამხრეთ მხარეს, ელევზისკენ. ჩრდილოეთ მხარეს ფართო გზა, დრომოსი გადიოდა ორმაგი თაღოვანი დიპილონის კარიბჭით (ასევე ცნობილია როგორც თრიასიის კარიბჭე) და პლატონის აკადემიამდე რამდენიმე მილის მოშორებით. სახელმწიფო საფლავები აშენდა დიპილონის კარიბჭის ორივე მხარეს, გამოჩენილი პიროვნებების დაკავების მიზნით, როგორიცაა ცნობილი მეომრები და სახელმწიფო მოღვაწეები, მათ შორის პერიკლე და კლისთენესი.[1]
ქალაქის კედლის აგების შემდეგ, წმინდა გზა და სამარხი ქუჩა, რომელიც ცნობილია როგორც სამარხების ქუჩა, კვლავ გაფორმდა მდიდარი ათენელების ოჯახების დაკრძალვის სამარხიანი ძეგლებით, რომლებიც თარიღდება ძვ. წ. IV საუკუნემდე. ძვ. წ. 317 წელს დადგენილებით ასეთი მდიდრული მავზოლეას მშენებლობა აკრძალული იყო, რის შემდეგაც ნებადართული იყო მხოლოდ მცირე ზომის სვეტები ან მარკირებული კვადრატული მარმარილოს ბლოკები, როგორც საფლავის ქვები. რომაელთა მიერ ათენის ოკუპაციამ განაპირობა ძეგლ-შენობის აღორძინება, თუმცა დღეს მათგან ცოტა არის შემორჩენილი.[1]
კლასიკური პერიოდის განმავლობაში მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი შენობა, პომპეონი იდგა ორ კარიბჭეს შორის. იგი შედგებოდა დიდი ეზოსგან, გარშემორტყმული სვეტებითა და საბანკეტო ოთახებით, სადაც ათენის დიდგვაროვნები ჭამდნენ მსხვერპლშეწირვის ხორცს ფესტივალისთვის. ძველი ბერძნული წყაროების თანახმად, ფესტივალისთვის ჩატარდა ჰეკატომბი (100 ძროხის მსხვერპლშეწირვვა) და ხალხმა მიიღო ხორცი კერამეიკოსში, შესაძლოა დიპილონის ეზოში, ექსკავატორებმა აღმოაჩინეს ძვლების გროვები ქალაქის კედლის წინ.[1]
წმინდა კარიბჭის სიახლოვეს მდგომი პომპეონი და სხვა მრავალი შენობა განადგურდა რომის დიქტატორის სულას მტაცებელი არმიის მიერ, ძვ. წ. 86 წელს. ეპიზოდი, რომელიც პლუტარქემ აღწერა როგორც სისხლის აბანო. II საუკუნეში პომპეონის ადგილას აშენდა საწყობი, მაგრამ ის დაინგრა 267 წელს ჰერულის შემოსევის დროს. ქალაქის კარიბჭეების უკან ორი პარალელური კოლონადა აშენდა,ასევე აშენდა ახალი ფესტივალის კარიბჭე აღმოსავლეთით, სამი შესასვლელით, რომელიც მიდიოდა ქალაქში. იგი განადგურდა VI საუკუნის ბოლოს შემოჭრილი ავარებისა და სლავების მიერ განხორციელებული იერიშების შედეგად და კერამეიკოსი გაურკვევლობაში ჩავარდა.[1]
არქეოლოგია რედაქტირება
კერამეიკოსში არქეოლოგიური გათხრები დაიწყო 1870 წელს საბერძნეთის არქეოლოგიური საზოგადოების ხელმძღვანელობით. იგი 1913 წლიდან დღემდე გაგრძელდა ათენის გერმანული არქეოლოგიური ინსტიტუტის მფარველობით. კერამეიკოსის უახლესი აღმოჩენა მოიცავს 2.1 მ სიმაღლის კუროსის გათხრას, რომელიც აღმოჩენილი იქნა ათენის გერმანული არქეოლოგიური ინსტიტუტის მიერ პროფესორ, ვოლფ-დიტრიხ ნიმეიერის ხელმძღვანელობით, რომელიც ახლა ინახება ნიუ იორკის მეტროპოლიტენის ხელოვნების მუზეუმში და ორივე მათგანი დამზადებულია ერთი და იგივე ანონიმური მოქანდაკის მიერ, რომელსაც დიპილონის ოსტატი ჰქვია.
გაფართოებული ათენის მეტროს “მეტროსადგურ კერამეიკოსი“-ს მშენებლობის დროს აღმოჩენილია ჭირის ორმო და ძვ. წ. IV-V საუკუნეების დაახლოებით 1000 სამარხი. ბერძენმა არქეოლოგმა ეფი ბაზიოტოპულუ-ვალავანმა, რომელმაც გაითხარა ეს ადგილი, საფლავი დათარიღებულია 430 და 426 წლებს შორის. თუკიდიდესმა აღწერა პანიკა, რომელიც გამოიწვია ჭირმა, რომელმაც ალყაში მოქცეული ქალაქი დაარღვია ძვ. წ. 430 წელს. ეპიდემია ორი წელი გაგრძელდა და დაიღუპა დაახლოებით მოსახლეობის მესამედი. მან დაწერა, რომ ცხედრები მიტოვებული იყო ტაძრებსა და ქუჩებში, რათა შემდგომ შეგროვებულიყო და ნაჩქარევად დაკრძალულიყო. დაავადება კვლავ გამოჩნდა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 427 წლის ზამთარში.
უკვე გათხრილთა მიმდებარე დიდი ტერიტორიები შესასწავლად რჩება, ამ ტერიტორიების ექსპროპრიაცია შეფერხებულია დაფინანსების უზრუნველყოფამდე.
მუზეუმი რედაქტირება
კერამეიკოსის მუზეუმი განთავსებულია პატარა ნეოკლასიკურ შენობაში, სადაც განლაგებულია საბერძნეთში დაკრძალულებთან დაკავშირებული არტეფაქტების ყველაზე ვრცელი კოლექცია, რომელიც ფართო მასშტაბიანი მარმარილოს ქანდაკებებიდან. სამარხის ძეგლის ორიგინალური ქანდაკებები გამოფენილია მუზეუმში.
მუზეუმი აერთიანებს შიდა და გარე ეზოებს, სადაც ინახება უფრო დიდი ქანდაკებები. მუზეუმიდან გორაკზე დამთვალიერებლებს შეუძლიათ ესტუმრნონ გარე კერამეიკოსის ნანგრევებს, დემოზიონ სემას, ერიდანოსის ნაპირებს, სადაც წყალი კვლავ მიედინება, პომპეონისა და დიპილონის კარიბჭის ნაშთებს და გაიარონ წმინდა გზა ელევისისაკენ და პანათენაური გზა აკროპოლისისკენ. ტერიტორიის უმეტესი ნაწილი მდებარეობს ქუჩის თანამედროვე დონიდან დაახლოებით 7-10 მეტრით ქვემოთ, რომელიც წარსულში დატბორილი იყო ერიდანოსის წყალდიდობის შედეგად ნალექების დაგროვებით საუკუნეების განმავლობაში.
მეტროსადგური რედაქტირება
2007 წლის გაზაფხულიდან კერამეიკოსს ეწოდა მეტროსადგური, რომელიც ეკუთვნის ათენის მეტროს მე-3 ხაზს, გაზის ტექნოპოლისის მიმდებარედ.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Kerameikos, Hellenic Ministry of Culture დაარქივებული 2008-03-06 საიტზე Wayback Machine.
- www.athensinfoguide.com Kerameikos
- A Mycenaean Fountain on the Athenian Acropolis by Oscar Broneer
- Kerameikos, Ergebnisse Der Ausgrabungen by, Karl Kubler
- The Kerameikos Cemetery, New York Times