იოსებ თუმანიშვილი

იოსებ მიხელის ძე თუმანიშვილი (თუმანოვი) (რუს. Ио́сиф Михайлович Туманишви́ли (Тума́нов); დ. 2 (15) იანვარი, 1909, თბილისი - 8 ივლისი, 1981, მოსკოვი) - საბჭოთა მსახიობი, თეატრისა და სახალხო წარმოდგენების რეჟისორი, პედაგოგი. სსრკ სახალხო არტისტი (1964). მეორე ხარისხის სტალინური პრემიის ლაურეატი (1950).

იოსებ თუმანიშვილი
დაბადების თარიღი 15 იანვარი, 1909
ტიფლისი
გარდაცვალების თარიღი 8 ივლისი, 1981 (72 წლის)
მოსკოვი, სსრკ
მოქალაქეობა დროშა: სსრკ სსრკ
საქმიანობა მსახიობი, რეჟისორი

ბიოგრაფია

რედაქტირება

იოსებ თუმანიშვილი დაიბადა 2 (15) იანვარი 1909 ტფილისში (ახლანდელი თბილისი, საქართველო).

1923 წლიდან თბილისში დაიწყო სასცენო მოღვაწეობა.

1929 წელს დაამთავრა დრამის კურსები ი. ზავადსკის ხელმძღვანელობით. 1925-1932 წლებში იყო ი. ზავადსკის თეატრ-სტუდიის მსახიობი, სადაც მან მრავალი მთავარი როლი შეასრულა. 1933-1934 წლებში მოსკოვის მუშათა მხატვრული თეატრის მთავარი რეჟისორია; 1934-1936 წლებში - ახალი თეატრის დირექტორი.[1]

1936 წლიდან რეჟისორი, 1938-1946 წლებში კი - მთავარი რეჟისორი კ. ს. სტანისლავსკის სახელობის მოსკოვის ოპერის თეატრში (1941 წლიდან - კ. სტანისლავსკის და ვლ. ნემიროვიჩ-დანჩენკოს სახელობის მოსკოვის მუსიკალური თეატრი). 1946-1953 წლებში - მოსკოვის ოპერეტის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი.

1953-1961 წლებში - მოსკოვის პუშკინის სახელობის დრამატული თეატრის მთავარი რეჟისორი. 1961 წლიდან - კრემლის ყრილობათა სასახლის და პარალელურად 1964-1970 წლებში - დიდი თეატრის მთავარი რეჟისორი.

იოსებ თუმანიშვილი იყო მოსკოვში მრავალი ეროვნული დეკადების საკონცერტო წარმოდგენების სამხატვრო ხელმძღვანელი და დამდგმელი. მთავარი რეჟისორი იყო „ოლიმპიადა-80“-ის (მოსკოვი) გახსნისა და დახურვის ცერემონიების, სპორტული ფესტივალი „მეგობრობა-84“-ის შეჯიბრის ოფიციალური გახსნის ცერემონიის; ახალგაზრდობისა და სტუდენტების VI და XII მსოფლიო ფესტივალების გახსნისა და დახურვის ცერემონიების; მოსკოვში კეთილი ნების თამაშების გახსნის ცერემონისა (ბოლო სამი მის მიერ შეიქმნა გარდაცვალებამდე ერთი თვით ადრე და მიეძღვნა მის ხსოვნას).

 
თუმანიშვილის საფლავი მოსკოვში, ვაგანკოვოს სასაფლაოზე

1928 წლიდან ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას. ასწავლიდა სამსახიობო ოსტატობას გლაზუნოვის სახელობის თეატალურ-მუსიკალურ სასწავლებელში (1951 წელს სასწავლებელი ГИТИС-ის შემადგენლობაში შევიდა[2] ). 1951 წლიდან ასწავლიდა ГИТИС- ში (1965 წლიდან - პროფესორი). 1970 წლიდან - მუსიკალური თეატრის მსახიობებისა და რეჟისორების კურსების სამხატვრო ხელმძღვანელი, ГИТИС-ის სარეჟისორო განყოფილების ხელმძღვანელი. იყო სკკპ წევრი 1956 წლიდან.

1946 წელს ნიკოლოზ სანიშვილთან ერთად აქვს გადაღებული ფილმი დავით გურამიშვილი.

იოსებ თუმანიშვილი გარდაიცვალა 1981 წლის 8 ივლისს მოსკოვში. დაკრძალულია ვაგანკოვოს სასაფლაოზე (ნაკვეთი №50).

  • მეუღლე — ვალენტინა მიხეილის ასული იუნაკოვსკაია (1909-1998), მოსკოვის ოპერეტის თეატრის მსახიობი.
  • ვაჟი — მიხეილ იოსების ძე თუმანიშვილი (1935-2010 წწ.), მსახიობი, კინორეჟისორი. რსფსრ დამსახურებული არტისტი (1991).

ჯილდოები და აღიარება

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
  2. Дивы. Часть VIII | Литературное обозрение. ციტირების თარიღი: 2018-08-08