იზრაელ გელფანდი
იზრაელ გელფანდი (რუს. Изра́иль Моисе́евич Гельфа́нд; დ. 2 სექტემბერი, 1913 — გ. 5 ოქტომბერი, 2009) — მოწინავე საბჭოთა მათემატიკოსი. 800-ზე მეტი სამეცნიერო სტატიისა და დაახლოებით 30 მონოგრაფიის ავტორი; დიდი სამეცნიერო სკოლის დამაარსებელი. ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი (1940).[3]
| იზრაელ გელფანდი | |
|---|---|
|
რუს. Израиль Моисеевич Гельфанд იდიშ. ישׂראל געלפֿאַנד უკრ. Ізраїль Мойсейович Гельфанд | |
 | |
| დაბ. თარიღი | 2 სექტემბერი, 1913 |
| დაბ. ადგილი | ოკნი |
| გარდ. თარიღი | 5 ოქტომბერი, 2009 (96 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ნიუ-ბრანსუიკი |
| დასაფლავებულია | Floral Park Cemetery[1] |
| მოქალაქეობა |
 სსრკ აშშ |
| საქმიანობა | მათემატიკოსი, ბიოლოგი და უნივერსიტეტის პროფესორი |
| მუშაობის ადგილი | მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი[2] , ჰარვარდის უნივერსიტეტი[2] , მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი[2] , სსრკ-ის მეცნიერებათა აკადემია[2] , რატგერსის უნივერსიტეტი[2] , სტეკლოვის მათემატიკის ინსტიტუტი და კელდიშის სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტი |
| ალმა-მატერი | მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი[2] |
| განთქმული მოსწავლეები | დავიდ კაჟდანი და სხვა |
| სამეცნიერო ხარისხი | ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი |
| შვილ(ებ)ი | Vladimir I. Gelfand და Sergey Gelfand |
| ნათესავ(ებ)ი | Mikhail Gelfand |
| ჯილდოები |
 |
| საიტი | israelmgelfand.com |
მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა (1941–1990) და რატგერსის უნივერსიტეტის (1990–2009) პროფესორი. შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიისა (1974) და ლონდონის სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი (1977). მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურის დამთავრების (1935) შემდეგ მუშაობდა იქვე, ხოლო 1953 წლიდან რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის მ. კელდიშის სახელობის გამოყენებითი მათემატიკის ინსტიტუტში.[3]
მოსკოვის მათემატიკური საზოგადოების პრეზიდენტი (1966–1970), სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1984; 1991 წლიდან რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი). გელფანდის ძირითადი შრომები მიეძღვნა კომუტატური ნორმირებული რგოლების თეორიას, განზოგადებული ფუნქციების თეორიასა და ინტეგრალურ გეომეტრიას. ცდილობდა მათემატიკური მეთოდების გამოყენებას ბიოლოგიაში. ავტორია მრავალრიცხოვანი ნაშრომებისა ნებისყოფითი მოძრაობების, ქსოვილურ კულტურებში უჯრედული მიგრაციის, პროტეომიკისა და ექიმების კლინიკური მუშაობის ალგორითმიზაციის საკითხებზე. მთავარი რედაქტორი ჟურნალისა „ფუნქცონალური ანალიზი და მისი გამოყენება“ (1967).[3][4]
მიღებული აქვს სსრკ სახელმწიფო პრემია (1951, 1953), ლენინური პრემია (1961), კიოტოს პრემია (1989). 1978 წელს გადაეცა ვოლფის ჯილდო. დაჯილდოებულია ლენინის ორდენით (1954, 1956, 1973).[3]
თხზულებები
რედაქტირება- Унитарные представления классических групп. М.; Л., 1950 (совм. с М. А. Наймарком);
- Представления группы вращений и группы Лоренца, их применения. М., 1958;
- Обобщенные функции и действия над ними. 2-е изд. М., 1959;
- Коммутативные нормированные кольца. М., 1960;
- Лекции по линейной алгебре. 4-е изд. М., 1971.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Find a Grave — 1996.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Израиль Моисеевич Гельфанд | Большая российская энциклопедия. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-01-29. ციტირების თარიღი: 2021-01-21.
- ↑ Боголюбов Н. Н. и др. Гельфанд И. М. (К 70-летию со дня рождения) // Успехи математических наук. 1983. Т. 38. Вып. 6 (библ.).