ივან მილევი
ივან მილევი (ბულგ. Иван Милев; დ. 19 თებერვალი, 1897, კაზანლიკი — გ. 25 იანვარი, 1927, სოფია) — ბულგარელი მხატვარი და სცენოგრაფი, ბულგარეთის მოდერნის ერთ-ერთი მთავარი წარმომადგენელი.
| ივან მილევი | |
|---|---|
 ბულგ. Иван Милев | |
| დაიბადა | 19 თებერვალი, 1897 |
| დაბადების ადგილი | კაზანლიკი |
| გარდაიცვალა | 25 იანვარი, 1927 (29 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | სოფია |
| ეროვნება | ბულგარელი |
| სფერო | მხატვარი |
| მიმდინარეობა | არტ-ნუვო |
| ხელმოწერა |
.svg){kind=small} |
ბიოგრაფია რედაქტირება
დაიბადა 1897 წლის 19 თებერვალს კაზანლაკის მასწავლებლის მილუ ლალევის ოჯახში. 1916 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დროს, მობილიზებული იყო სოფიაში ქვეითთა ყაზარმაში და სამხედრო მხატვრად ჩაირიცხა საჰაერო ძალების შტაბში. 1917 წელს იბრძოდა რუმინეთის ფრონტზე ჯარისკაცი. იმავე წლის 18 ნოემბერს, შვებულების დროს, მან გახსნა ორდღიანი პერსონალური გამოფენა კაზანლიკში. 1918 წელს დემობილიზებულია, მომდევნო წელს კი მშობლიურ ქალაქში საშუალო სკოლა დაამთავრა. 1919-1920 წლებში მუშაობდა მასწავლებლად ჰასკოვსკოში, სოფელ კორუჩეშმეში. 1920 წელს ჩაირიცხა სოფიაში სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიაში. 1920-1922 წლებში გაიარა ზოგადი კურსი, ხოლო 1922-1925 წლებში გადავიდა დეკორატიულ განყოფილებაში, პროფესორ სტეფან ბაჯოვის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში გამართა სამი პერსონალური გამოფენა. თანამშრომლობდა გაზეთ „Червен смях“-თან, როგორც ილუსტრატორი და კარიკატურისტი. 1922 წელს მან დაასურათა ვლადიმერ პოლიანოვის წიგნი „სიკვდილი“, სვეტოსლავ მინკოვის „ლურჯი ქრიზანთემა“, ედგარ ალან პოს „ფანტაზიები“, ჰანს ჰაინც ევერსის „საშინელება“. 1923 წლის აგვისტოში იგი ეწვია კონსტანტინოპოლს, ათენს, კეკირას, ნეაპოლს, რომს, ფლორენციას და ვენეციას თანაკლასელებთან ერთად. იგი გაეცნო იტალიური რენესანსისა და ბაროკოს მიღწევებს. 1924 წლის იანვარში ივან პენკოვთან ერთად მან გააფორმა სცენა ლეონიდ ანდრეევის ნაციონალურ თეატრში. 1925 წლის 29 ივნისს მიიღო სამხატვრო აკადემიის სრული კურსის წარჩინებით გავლის სერთიფიკატი დეკორაციის სპეციალობით.
შემდგომში მუშაობდა კერძო სახლებში დამოუკიდებელ მხატვრად, ილუსტრატორად და ფრესკების მხატვრად. ვასილ ვიჩევთან ერთად მან მონაწილეობა მიიღო 1925 წელს შიპკას მთაზე ძეგლის კონკურსში. მათი პროექტი მეორე ადგილზე გავიდა. 1926 წლის გაზაფხულზე მიიღეს „მშობლიური ხელოვნების“ საზოგადოებაში და აპრილ-მაისში მონაწილეობა მიიღო მის გამოფენაში „ღვთისმშობელი“ და „სვეტოგორსკის ლეგენდა“.
1925 წლის 19 ივლისს მილევი დაქორწინდა ოპერის მომღერალ ეკატერინა ნაუმოვაზე. მან არაერთხელ დახატა ის. მისი თვისებები გვხვდება ნახატში „აჩინორა“. 1926 წლის 18 მაისს მათ შეეძინათ ქალიშვილი მარია მილევა, რომელიც შემდეგში არქიტექტორი გახდა.
1926 წლის დეკემბერში ივან მილევი დაავადდა ესპანური გრიპით და გარდაიცვალა 1927 წლის 25 იანვარს, როცა ჯერ 30 წლისაც არ იყო.
შემოქმედება რედაქტირება
მისი გარდაცვალების შემდეგ, 1927 წლის 27 თებერვალს, მოეწყო გარდაცვალების შემდგომი გამოფენა სოფიაში, ტრუპკოვას გალერეაში. 1997 წლის მაის-ივნისში, მხატვრის დაბადებიდან 100 წლისთავთან დაკავშირებით, მოეწყო საიუბილეო რეტროსპექტიული გამოფენა ეროვნულ სამხატვრო გალერეაში და კაზანლიკის სამხატვრო გალერეაში.
მილევი ბულგარეთის სახვითი ხელოვნების საღებავების და აკვარელის ტექნიკის ოსტატია. მისთვის უცხო არ არის სოციალური საკითხები. მის უაღრესად ორიგინალურ დეკორატიულ სტილზე გავლენა მოახდინა მოდერნმა, რომელიც იმ დროისთვის მოდური იყო ევროპაში, მაგრამ უფრო მეტად იყო დაკავშირებული ხალხურ ტრადიციებთან და ხატწერასთან. მისი 1924 წლის „ანა კამენოვას პორტრეტი“ არის მოდერნის სტილში და გამოირჩევა დეკორატიული სიმდიდრით, სტილიზაციით და ეგზოტიკური დეტალებით.
ივან მილევის ნამუშევრები ინახება ეროვნულ სამხატვრო გალერეაში, სოფიას სამხატვრო გალერეაში, შუმენის, კაზანლიკის და სხვა ქალაქების გალერეებში.
მხატვრის ოცდაათი ნამუშევარი დატოვა მისმა მეუღლემ სოფიას დაბომბვის შემდეგ, სავაჭრო ბანკის საცავში. მათ შორის არის მილევის საუკეთესო ნახატები მისი მოწიფულობის პერიოდიდან (1925-1927). როდესაც 1957 წელს მის ახლობლებს სურდათ მათი გატანა მხატვრის გარდაცვალების 30 წლისთავთან დაკავშირებით გამოფენისთვის, აღმოჩნდა, რომ ნახატები გაქრა. მათი ბედი უცნობია. ვარაუდობენ, რომ ზოგიერთი მათგანი ბულგარეთის ფარგლებს გარეთ იმყოფება. ოცდაათი ნახატი დოკუმენტირებული იყო 1937 წელს, ევდოკია პეტევა-ფილოვას მიერ მონოგრაფიაში მისი გარდაცვალების ათი წლისთავთან დაკავშირებით.
მილევი ასევე არის აგრეთვე ლექსების, პოემებისა და პროზაული ნაწარმოებების ავტორი.
ივან მილევის პორტრეტი გამოსახულია 5 ლევიან (1999-2009 წწ. გამოშვება) ბანკნოტის ავერსზე, რამდენიმე მის ნამუშევართან ერთად, რომლებიც ბანკნოტის რევერსზეა.
ნამუშევრები რედაქტირება
კაზანლაკის სამხატვრო გალერეაში რედაქტირება
- „აჩინორა“ (1925) [1] [2] — ტემპერა, ქაღალდ-მუყაო, 86/66 [3];
- „ქორწილი“ (1925) — გუაში, ქაღალდ-მუყაო, 48/33;
- „ბალკანეთი“ (1922) — ტემპერა, ქაღალდ-მუყაო, 65/87;
- „მთიბავი“ (1925) — ტემპერა, ქაღალდი, 27.5/34.5;
- „ნათურის წინ" (1925) — შერეული ტექნიკა, ქაღალდი, 36/27;
- აქვეა აკვარელების კოლექცია, რომელიც მუზეუმს 1944 წელს მხატვრის დედამ აჩუქა.
სოფიას ეროვნულ სამხატვრო გალერეაში რედაქტირება
- „ცეკვა (მევიოლინე)“ (1924) [4] - აკვარელი, ქაღალდი, 52/63, ხელმოწერილი, დათარიღებული, ინვ. № III 1698 წ.;
- „ტრიპტიქი“ („ნისლიანი მონასტერი“) (1924) [5] — გუაში ქაღალდზე, 59/75 — მარცხენა პანო, 77/55 — შუათანა პანო, 58/75 — მარჯვენა პანო, ხელმოწერილი, დათარიღებული, ინვ. № III 311, 312, 313;
- „ჩაბარება“ (1924-1926) — აკვარელი და გუაში ქაღალდზე;
- „სოფლის მადონა“ (1925) — აკვარელი ქაღალდზე;
- „ლტოლვილები“ (1925) [6] — აკვარელი ქაღალდზე, 47/40, ხელმოწერილი, დათარიღებული, ინვ. № III 782;
- „1923 წლის სექტემბერი“ (დაახლ. 1925 წ.) [7] — აკვარელი ქაღალდზე, 41/46, ხელმოწერისა და თარიღის გარეშე, №III 40;
- „ზამთრის პეიზაჟი“ (1926) — აკვარელი და გუაში ქაღალდზე;
- „ზამთრის ზღაპარი“ (1926) — აკვარელი და გუაში ქაღალდზე;
- „ჩვენი დედები მუდამ შავს იცვამენ“ (1926 წ.) — აკვარელი ქაღალდზე;
- „ლტოლვილები“ (1926) — აკვარელი ქაღალდზე;
- „შავი პური“ (1926) — აკვარელი ქაღალდზე;
- „კომპოზიცია“ (დაახლოებით 1926 წ.) — აკვარელი ქაღალდზე;
სხვა გალერეაში რედაქტირება
- „აჩინორა“ (1922) [8] — ტემპერა, ქაღალდი; 52,5/33,5; არ არის ხელმოწერა ან თარიღი; კერძო საკუთრება.
გალერეა რედაქტირება
-
აჩინორა (1922) -
აჩინორა (1925) -
ეტიუდი (1920–1925) -
მევიოლინე -
სვეტოგორსკის ლეგენდა -
ლტოლვილები
.jpg)
.jpg)
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ივან მილევი“ ვიკისაწყობში.- Иван Милев в Pravoslavieto.com
- Александър Тодоров, „Иван Милев в паметта“, в-к „Култура“, бр. 25 (2905), 30 юни 2017
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ www.libvar.bg
- ↑ „Но както облича Анна Каменова в одежди на болярка, тук неговото въображение рисува друго – представя Анна Орозова като Ахинора – жената на хан Аспарух.“ Йорданка Трополова.
- ↑ Моделът е Анна (също Ана) Орозова.
- ↑ НХГ София, „Иван Милев 1897–1997“ стр.162
- ↑ НХГ София, „Иван Милев 1897 – 1997“ стр.162
- ↑ НХГ София, „Иван Милев 1897 – 1997“ стр.163
- ↑ НХГ София, „Иван Милев 1897–1997“ стр.163
- ↑ Непозната галерия, „Иван Милев 1897 – 1997“ стр.161