თეთრი არწივები
თეთრი არწივები (სერბ. Бели орлови / Beli orlovi) — სერბული მოხალისეთა, არარეგულარული ფორმირება, რომელიც მონაწილეობდა ხორვატიისა და ბოსნიის ომებში. 2003 წელს კანონგარეშედ გამოცხადდა სერბეთის რადიკალურ პარტიასთან კავშირების გამო,[1] რასაც თავად თეთრი არწივები და რადიკალთა პარტიის ლიდერი ვოისლავ შეშელი უარყოფენ.[3]
| თეთრი არწივები | |
|---|---|
 თეთრი არწივების ლოგო | |
| აქტიური | დაარსდა 1991 |
| ქვეყანა | .svg){kind=small} ისფრ |
| შემადგენლობა |  სერბები
|
| ტიპი | მოხალისეთა შენაერთი |
| როლი | წმენდითი ოპერაციები |
| მეტსახელი | შეშელისტები (სერბ. Seseljevci)[1], შურისმაძიებლები (სერბ. Osvetnici)[2] |
| მფარველი | საბა სერბი |
| თილისმა | ორთავა არწივი |
| ბრძოლები | ხორვატიის ომი ბოსნიის ომი |
| დაიშალა | აიკრძალა 2003 წელს |
| მეთაურები | |
| ცნობილი მეთაურები |
ვოისლავ შეშელი მირკო იოვიჩი დრაგოსლავ ბოკანი |
| განმასხვავებელი ნიშნები | |
| პირველი ჰაერსადესანტო ბატალიონის სამკლაური | .svg)
|
.svg){kind=small}
სახელი
რედაქტირებადაჯგუფების წევრებს ხშირად უწოდებენ ჩეტნიკებს[4] (სერბი მონარქისტი პარტიზანები), რადიკალებსა (სერბეთის რადიკალურ პარტიასთან კავშირების გამო) და შეშელისტებს (რადიკალური პარტიის ლიდერის გვარიდან). სახელი მოდის სერბეთის ეროვნული სიმბოლოდან, ორთავა თეთრი არწივიდან, რომლის სახელობის ორგანიზაცია პირველად მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ მონარქისტებმა ჩამოაყალიბეს და ეწეოდნენ პარტიზანულ ომს იოსიპ ბროზ ტიტოს მთავრობის წინააღმდეგ.
ჩამოყალიბება
რედაქტირებათეთრი არწივების ფორმირება აღადგინეს 1991 წლის დასაწყისში დრაგოსლავ ბოკანმა და მირკო იოვიჩმა. დაჯგუფება გაიყო როდესაც ლიდერებმა სხვადასხვა გზები აირჩიეს.[5][6][7] იოვიჩს სურდა "ქრისტიანული, მართლმადიდებლური სერბეთი მუსლიმებისა და ურწმუნოების გარეშე."[8][9] შეშელის მტკიცებით, ჯგუფი მართალია იოვიჩმა დააარსა, მაგრამ შემდგომ მისი წევრები იოვიჩს აღარ ექვემდებარებოდნენ.[10] შეშელი ასევე აცხადებდა, რომ არმიის კონტრდაზვერვა აქტიურად ეხმარებოდა თეთრ არწივებსაც და სერბ მოხალისეთა გვარდიასაც.[11]
თეთრი არწივები მოქმედებდნენ ხორვატიისა და ბოსნიის ტერიტორიაზე, თუმცა ისინი როგორც წესი ბრძოლის შემდეგ, უკვე დაკავებული ტერიტორიის გაწმენდას ახორციელებდნენ და უშუალოდ ბრძოლებში ნაკლებად მონაწილეობდნენ.
სამხედრო დანაშაულები
რედაქტირებაიუგოსლავიის ომების განმავლობაში თეთრი არწივები და მისი მსგავსი ფორმირებები (მაგალითად სერბ მოხალისეთა გვარდია) ეთნიკური წმენდებისას შავი სამუშაოების შემსრულებლები იყვნენ – ტერიტორიის დაკავების შემდეგ სწორედ ისინი ასრულებდნენ მოსახლეობის დატერორების კამპანიას, რასაც მათ მიერ ქონების დათმობა და გაქცევა უნდა მოჰყოლოდა. სწორედ მსგავს ფორმირებებზე მოდიოდა სამხედრო დანაშაულების ლომის წილი.[12]
ჰააგის ტრიბუნალის კვლევის მიხედვით, თეთრი არწივები მონაწილეობდნენ სერბული ფორმირებები მიერ ჩადენილი სიმხეცეებში[13] ხორვატიისა და ბოსნიის ომებში, კერძოდ ვოჩინთან,[14][15] ვიშეგრადისა[16] და ფოჩას რეგიონებში,[17] გაცკოსთან.[18] და სხვა. თეთრ არწივებს ასევე ჰქონდათ საკონცენტრაციო ბანაკი არასერბებისთვის ლიეშჩეში, ბოსანსკი ბროდთან.[19]
ორგანიზაცია კანონგარეშედ გამოცხადდა 2003 წელს, ჯგუფის ზოგიერთი წევრი გასამართლებული იქნა ამ დანაშაულებისთვის, მაგალითად მილან ლუკიჩს – უვადო, სრედოე ლუკიჩს – 30 წლით, ხოლო მიტარ ვასილევიჩს 15 წლით პატიმრობა მიესაჯათ.[20][21][22][23].
ომის შემდეგ
რედაქტირება2010 წლის დეკემბერში იგივე სახელის მქონე დაჯგუფებამ აიღო პასუხისმგებლობა კოსოვოში მცხოვრები ბოსნიელის, შეფკო სალკოვიჩის მკვლელობაზე, ასევე ჩრდილო კოსოვოში საარჩევნო პროცესის ჩაშლის მცდელობაზე და KFOR-ის ძალებზე თავდასხმებზე.[24][25]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 ICTY, Vojislav Seselj indictment, 15 January 2003
- ↑ ICTY: Milan Lukić and Sredoje Lukić judgement.
- ↑ Testimony of Vojislav Šešelj, Transcript of 23 August 2005
- ↑ United Nations Commission on Breaches of Geneva Law in Former Yugoslavia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2009-08-08. ციტირების თარიღი: 2015-05-06.
- ↑ Glenny, Misha (1992) The Fall of Yugoslavia: The Third Balkan War Penguin, London, p. 39, ISBN 0-14-017288-2
- ↑ Tanner, Marcus (1997) Croatia: a nation forged in war Yale University Press, New Haven, Connecticut, p. 245, ISBN 0-300-07668-1
- ↑ THE INTERNATIONAL CRIMINAL TRIBUNAL FOR THE FORMER YUGOSLAVIA Case No. IT-02-54-T, Prosecution's Second Pre-Trial Brief (Croatia and Bosnia Indictments) 31 May 2002, p. 90
- ↑ Velikonja, Mitja (1992). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina. Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-226-7.
- ↑ Sells, Michael Anthony. The Bridge Betrayed. Religion and Genocide in Bosnia. University of California Press, 1996.
- ↑ Testimony of Vojislav Šešelj[მკვდარი ბმული], Transcript of 24 August 2005
- ↑ Lukic, Rénéo (1996). Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union. Oxford University Press, გვ. 190. ISBN 0-19-829200-7.
- ↑ The policy of ethnic cleansing (Final report of the United Nations Commission of Experts)
- ↑ Allen, Beverly (1996) Rape Warfare: The Hidden Genocide in Bosnia-Herzegovina and Croatia University of Minnesota Press, Minneapolis, Minnesota, pp. 154-155, ISBN 0-8166-2818-1
- ↑ Blaskovich, Jerry (1 November 2002) "The Ghastly Slaughter of Vocin Revisited:Lest We Forget" The New Generation Hrvatski Vjesnik--English supplement
- ↑ Testimony of Djuro Matovina, Transcript of 7 October 2002, p. 11049, lines 12-16
- ↑ "Updates From the International Criminal Courts" დაარქივებული 2012-07-20 საიტზე Wayback Machine. p. 40, 20 July 2007, American University Washington College of Law: War Crimes Research Office
- ↑ Testimony of Witness 52, Transcript of 27 March 2000
- ↑ Testimony of Witness 192, Transcript of 4 May 2000
- ↑ Prison Camps. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2011-11-15. ციტირების თარიღი: 2015-05-06.
- ↑ "AU Washington College of Law: War Crimes Research Office - ICTY Status Reports" 21 February 2006, from Internet Archive
- ↑ Croatian "Evening News" 9 September 2001, from Internet Archive
- ↑ "Indictment: Milan Lukić, Sredoje Lukić and Mitar Vasiljević" Case No. IT-98-32-I, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia
- ↑ «Mitar Vasiljević Sentenced to 15 Years’ Imprisonment» International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia
- ↑ VOA News, Kosovo Holds First Parliamentary Election, 12 December 2010.
- ↑ Serb organisation says it killed Kosovo Bosniak leader, Tuesday, December 14, 2010