ზამთრის სასახლე (სანქტ-პეტერბურგი)

ზამთრის სასახლე (რუს. Зимний Дворец) მდებარეობს სანქტ-პეტერბურგში, რუსეთი, სასახლის სანაპიროსა და სასახლის მოედანს შორის; აშენდა 1754-1762 წლებში, როგორც რუსეთის იმპერატორთა ზამთრის რეზიდენცია.

სასახლის ხედი სასახლის მოედნიდან

ზამთრის სასახლე მდ. ნევის მოპირდაპირე მხრიდან

პირველი „ზამთრის სახლი“ პეტრე I-ს 1711 წელს აუგეს, საზამთრო არხის ნაპირზე, მეორე - ახლანდელი ერმიტაჟის თეატრის ადგილას (1716-1719, არქიტექტორი გ. მატარნოვი, გადაკეთებულია 1720-იან წლებში არქიტექტორი დ. ტრეზინი). 1732 წელს რასტრელიმ დაიწყო მესამე ზამთრის სასახლის მშენებლობა, რომლის ფასადები გადიოდა ნევასა და სასახლის მოედანზე (მრავალჯერ გადაკეთდა). მეოთხე ზამთრის სასახლე რასტრელიმ ააშენა 1755, ნევის პროსპექტსა და მდინარე მოიკის სანაპირო კუთხეში (განადგურდა 1762). 1754-1762 წლებში მესამე სახლის ადგილზე ბართოლომეო რასტრელიმ ააგო ბაროკოს სტილის მეხუთე სასახლე - შიდაეზოიანი კარეს სახის ნაგებობა. გრანდიოზული სასახლის (1000 ოთახი) ფასადები მიმართულია ნევის, საადმირალოსა და სასახლის მოედნისაკენ გადაწყვერილია ერთმანეთისაგან განსხვავებულად, გარემოს გათვალისწინებით. ფასადების მდიდრული მორთულობა და სათავსების ანფილადური განლაგება ხაზს უსვამს შენობის საზეიმო დანიშნულებას. თეთრ-მწვანე შეფერილობის სასახლეს 1.786 კარი და 1.945 ფანჯარა აქვს. სასახლის პირველი ბინადარი ეკატერინე დიდი იყო. ზამთრის სასახლის ინტერიერები რამდენიმეჯერ გადააკეთეს (ანფილადები ნევის გასწვრივ და სატახტო (გიორგის) დარბაზი, 1780-1790 წლებში, არქიტექტორები ჯ. კვარენგი, ი. სტაროვი; 1812 წელს სამამულო ომის გალერეა, არქიტექტორი კ. როსი).

1837 წელს ხანძრის შემდეგ ფასადები და საზეიმო დარბაზები აღადგინა არქიტექტორმა ვ. სტასოვმა, შიგა სამყოფლები - არქიტექტორმა ა. ბრიულოვმა. 1880 წელს ზამთრის სასახლეში ს. ხალტურინმა მოაწყო აფეთქება ალექსანდრე II-ის მოკვლის მიზნით. 1905 წლის 9 იანვარს მის წინ დახვრიტეს მუშათა მშვიდობიანი დემონსტრაცია.

ზამთრის სასახლე ამჟამად სახელმწიფო ერმიტაჟის მუზეუმის დიდებულ შენობათა ჯგუფს ეკუთვნის, სადაც განლაგებულია მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი და უმნიშვნელოვანესი ხელოვნების ნიმუშთა კოლექცია. როგორც მუზუემის ნაწილი, ზამთრის სასახლის 1057 დარბაზისა და ოთახის უმეტესობა საზოგადოებისთვის ღიაა. სამხედრო გალერეაში, გახსნილი 1836 წელს, განთავსებულია ნაპოლეონის რუსეთში შემოჭრის პერიოდის რუსეთის არმიის სამხედრო ლიდერთა 332 პორტრეტი.

1917 წელს რუსეთში თებერვლის რევოლუციის შემდეგ ზამთრის სასახლე რუსეთის დროებითი მთავრობის შტაბ-ბინა გახდა. ბოლშევიკთა ძალების მიერ ზამთრის სასახლის აღება ოქტომბრის რევოლუციის გადამწყვეტი მომენტი იყო.

იხილით აგრეთვე

• სასახლის სანაპირო და სასახლის მოედანი—სადაც ზამთრის სასახლე მდებარეობს.
• ეკატერინეს სასახლე—ეკატერინე დიდის საზაფხულო რეზიდენცია.
• ერმიტაჟის მუზეუმი—მსოფლიოში უდიდესი ხელოვნების ნიმუშთა კოლექციით.
• ზაფხულის სასახლე—ზამთრის სასახლის წინამორბედი, როგორც სანქტ-პეტერბურგში მთავარი სამეფო რეზიდენცია.
• პეტერჰოფი—ცარის საზაფხულო რეზიდენცია სანქტ-პეტერბურგის გარეთ.
• ცარსკოე სელო—ცარის ზამტრის რეზიდენცია სანქტ-პეტერბურგის გარეთ.