დიქლორმეთანი
დიქლორმეთანი, მეთილენის ქლორიდი — ქლორორგანული ნაერთი ქიმიური ფორმულით CH2Cl2. არის უფერო, აქროლადი, ტკბილი სუნის მქონე სითხე. ძირითადად გამოიყენება ორგანულ გამხსნელად ქიმიაში[1].
| დიქლორმეთანი | |
 | |
 | |
 | |
| ზოგადი | |
|---|---|
| სისტემური სახელწოდება | დიქლორმეთანი |
| ქიმიური ფორმულა | CH2Cl2 |
| მოლური მასა | 84.93 გ/მოლი |
| ფიზიკური თვისებები | |
| სიმკვრივე | 1.3266 (20 °C) გ/სმ³ |
| თერმული თვისებები | |
| დნობის ტემპერატურა | −96.7 °C |
| დუღილის ტემპერატურა | 39.6 °C |
წარმოება რედაქტირება
დიქლორმეთანი იწარმოება ქლორმეთანის ან მეთანის ქლორირებით 400–500 °C-ზე. ამ ხერხით, დაახლოებით 400 000 ტონა იქნა წარმოებული აშშ-ში, ევროპასა და იაპონიაში 1993 წელს.
- CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl
- CH3Cl + Cl2 → CH2Cl2 + HCl
- CH2Cl2 + Cl2 → CHCl3 + HCl
- CHCl3 + Cl2 → CCl4 + HCl
რეაქციის შედეგად მიღებული ნარევი შეიცავს ქლორმეთანს, დიქლორმეთანს, ნახშირბადის ტეტრაქლორიდს და ქლოროფორმს. მათი განცალკევება ხდება დისტილაციით.
დიქლორმეთანი პირველად 1839 წელს მიიღო ფრანგმა ქიმიკოსმა ჰენრი ვიქტორ რეგნალტმა (1810–1878), მან იგი გამოყო ქლორმეთანისა და ქლორის ნარევიდან.[2]
გამოყენება რედაქტირება
დიქლორმეთანი ორგანულ ქიმიაში გამოიყენება გამხსნელად, მაგრამ მისი არასტაბილურობის გამო, დღეს მას ნაკლებად მოიხმარენ. საკვებ ინდუსტრიაში იყენებენ უკოფეინო ყავისა და ჩაის მისაღებად[3].
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ Rossberg, M. et al. (2006) "Chlorinated Hydrocarbons" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a06_233.pub2.
- ↑ Regnault, V. (1839) "De l'action du chlore sur les éthers hydrochloriques de l'alcool et de l'esprit de bois, et de plusieurs points de la théorie des éthers" (On the action of chlorine on the hydrochloric ethers of ethanol and methanol, and on several points of the theory of ethers), Annales de chimie et physique, series 2, 71 : 353–431; see especially: "Seconde partie. De l'action du chlore sur l'éther hydrochlorique de l'esprit de bois" (Second part. On the action of chlorine on the hydrochloric ether of methanol [i.e., chloromethane]), pages 377–380. Regnault gives dichloromethane the name éther hydrochlorique monochloruré (monochlorinated hydrochloric ether). Note: Regnault gives the empirical formula for dichloromethane as C2H4Cl4 because during that era, chemists used incorrect atomic masses.
Reprinted in German in:- Regnault, V. (1840). „Ueber die Einwirkung des Chlors auf die Chlorwasserstoffäther des Alkohols und Holzgeistes und über mehrere Punkte der Aethertheorie“. Annalen der Chemie und Pharmacie. 33 (3): 310–334. doi:10.1002/jlac.18400330306. See p. 328.
- Regnault, V. (1840). „Ueber die Wirkung des Chlors auf den Chlorwasserstoffäther des Alkohols und des Holzgeistes, so wie über mehrere Puncte der Aethertheorie“. Journal für Praktische Chemie. 19: 193–218. doi:10.1002/prac.18400190134. See p. 210.
- ↑ Office of Environmental Health Hazard Assessment. (September 2000) Dichloromethane. Public Health Goals for Chemicals in Drinking Water. California Environmental Protection Agency. ციტირების თარიღი: June 5, 2016
