ვიკიპედია

დივალი

ინდუისტური ფესტივალი

დივალი — სინათლის ფესტივალი, რომელსაც აღნიშნავენ ინდუსები, ჯაინიზმის მიმდევრები და სიქები. [1] ფესტივალი, როგორც წესი, ხუთ დღეს გრძელდება და აღინიშნება ინდუისტური ლუნისოლარული თვის ქართიკაში (ოქტომბრის შუა რიცხვებიდან ნოემბრის შუა რიცხვებამდე). [2] [3] [4] ინდუიზმის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ფესტივალი, დივალი, მიიჩნევა „სინათლის გამარჯვებად სიბნელეზე, სიკეთის ბოროტებაზე და ცოდნის უმეცრებაზე“. [5] [6] [7] ფესტივალი დაკავშირებული ლაკშმისთან, კეთილდღეობის ქალღმერთთან, სხვა მრავალი რეგიონალური ტრადიციით დღესასწაული უკავშირდება შემდეგ ღვთაებებს: სიტა და რამა, ვიშნუ, კრიშნა, იამა, იამი, დურგა, კალი, ჰანუმანი, განეშა, კუბერა, დანვანტარი ან ვიშვაკარმანი . რიგ რეგიონებში, აღნიშნავენ რამას დაბრუნებას თავის აიოდჰიას სამეფოში მეუღლესთან, სიტასთან და მის ძმასთან, ლაკშამანასთან ერთად, რავანას დამარცხების შემდეგ ლანკაში, 14 წლიანი დევნილობის შემდეგ.

დივალის აღნიშვნა

დივალის დაწყებამდე, სადღესასწაულოდ ამზადებენ თავიანთი სახლებსა და სამუშაო ადგილებს: ასუფთავებენ, არემონტებენ და დეკორაციებით, დიაგირებით (ზეთის ნათურებით) და რანგოლით, რთავენ. [8] დივალის დროს ადამიანებს აცვიათ მათი საუკეთესო ტანსაცმელი, ანათებენ საკუთარ სახლებს, როგორც შიგნიდან, ასევე გარედან. იმართება ლაკშმის თაყვანისცემის ცერემონიალი, რომელიც არის კეთილდღეობის და სიმდიდრის ქალღმერთი [11] . დივალი ასევე მთავარი კულტურული ღონისძიებაა ინდური და ჯაინური დიასპორისთვის ინდოეთის ნახევარკუნძულიდან. [12] [13] [14]

ხუთდღიანი ფესტივალი წარმოიშვა ინდოეთის ნახევარკუნძულზე და ნახსენებია ადრეულ სანსკრიტულ ტექსტებში. ჩვეულებრივ, დივალს აღნიშნავენ დაშერას (დასაარა, დასაინი) ფესტივალიდან ოცი დღის შემდეგ, როდესაც სადღესასწაულო ღონისძიებების შემდეგ მოწაფეები წმენდენ სახლებს და იატაკზე აკეთებენ დეკორაციებს, მაგალითად რანგოლის . [15] მეორე დღეა ნარაკა ჩატურდაში . მესამე დღე არის ლაკშმი პუჯას დღე და თვის ყველაზე ბნელი ღამე. ინდოეთის ზოგიერთ ნაწილში ლაქშმი პუჯას მეორე დღეს აღინიშნება გოვარდან პუჯა და ბალიპრატიპადა (პადვა). ზოგიერთი ინდუისტური საზოგადოება ბოლო დღეს აღნიშნავს ბჰაი დუჯს.

აღმოსავლეთ ინდოეთისა და ბანგლადეშის ინდუისტები ზოგადად აღნიშნავენ დივალს, რომლის დროსაც ქალღმერთ კალის სცემენ თაყვანს. [16] [17] [18] დივალის ფესტივალის მთავარი დღე (ლაკშმი პუჯას დღე) არის ოფიციალური დღესასწაული შემდეგ ქვეყნებში ფიჯი, გაიანა, [19] ინდოეთი, მალაიზია (სარავაკის გარდა), მავრიკი, მიანმარი, ნეპალი, [20] პაკისტანი, [21] სინგაპური, [22] შრი-ლანკა, სურინამი და ტრინიდადი და ტობაგო . [23]

რელიგიური მნიშვნელობა რედაქტირება

დივალს აღნიშნავენ ინდუსები, ჯაინები, სიქები და ნიუარელი ბუდისტები [17] თუმცა თითოეული სარწმუნოებისთვის იგი აღნიშნავს სხვადასხვა ისტორიულ მოვლენებს და ამბებს, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ფესტივალი წარმოადგენს სინათლის სიმბოლურ გამარჯვებას სიბნელეზე, ცოდნის უცოდინრობაზე და სიკეთის ბოროტებაზე. [5] [6] [24] [25]

პოლიტიკა რედაქტირება

დივალი სულ უფრო იზიდავს კულტურულ ურთიერთგაცვლას, რაც გახდა მსოფლიო პოლიტიკოსებისა და რელიგიური ლიდერების, ინდუისტური ან ინდური წარმოშობის მოქალაქეების, დიპლომატიური პერსონალის ან მეზობლების შეხვედრის საშუალება. ბევრი მონაწილეობს სხვადასხვა სოციალურ-პოლიტიკურ ღონისძიებებში, როგორც მრავალფეროვნებისა და ინკლუზიურობის მხარდაჭერის სიმბოლო. რომის პაპის რელიგიური დიალოგის საბჭომ, 90-იანი წლების შუა პერიოდში დაიწყო ინდუისტებისთვის ოფიციალური მილოცვის წერილების გაგზავნა დივალის ფესტივალზე. [26] [28]

საკითხები რედაქტირება

ჰაერის დაბინძურება რედაქტირება

ჰაერის დაბინძურების 51% გამოწვეულია სამრეწველო დაბინძურებით, 27% მანქანებით, 8% მოსავლის დაწვით და 5% დივალის ფეიერვერკით. [29] 2017 წლის 9 ოქტომბერს ინდოეთის უზენაესმა სასამართლომ აკრძალა დელიში ფეიერვერკის გაყიდვა, მაგრამ არა გამოყენება დივალის სეზონზე , იმ ვარაუდით, რომ ფეიერვერკის გამოყენების აკრძალვა არსებითად გააუმჯობესებს დელიჰუსის ჰაერის ხარისხს.

დამწვრობით მიყენებული დაზიანებები რედაქტირება

ფეიერვერკის გამოყენება ასევე იწვევს დამწვრობის დაზიანებების რაოდენობის ზრდას ინდოეთში დივალის დროს. აღმოჩნდა, რომ ერთი კონკრეტული ფეიერვერკი, სახელწოდებით ანარი (შადრევანი), პასუხისმგებელია ასეთი დაზიანებების 65% -ზე, ტიპური მსხვერპლები მოზარდები არიან. დაზიანებების უმეტესობა I ჯგუფის დამწვრობაა (მცირე), რომელიც მოითხოვს მხოლოდ ამბულატორიულ დახმარებას. [30] [31]  

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Diwali | Definition & Facts en. ციტირების თარიღი: 2020-11-16
  2. ↑ The New Oxford Dictionary of English (1998) ISBN 978-0-19-861263-6 – p. 540 "Diwali /dɪwɑːli/ (also Diwali) noun a Hindu festival with lights...".
  3. ↑ Diwali Encyclopædia Britannica (2009)
  4. ↑ Diwali 2020 Date in India: When is Diwali in 2020? en. ციტირების თარიღი: 2020-11-13
  5. ↑ 5.0 5.1 Celebrate Diwali. 
  6. ↑ 6.0 6.1 Musical Performance in the Diaspora. 
  7. ↑ Jean Mead, How and why Do Hindus Celebrate Divali?, ISBN 978-0-237-53412-7
  8. ↑ Pramodkumar (2008). Meri Khoj Ek Bharat Ki. ISBN 978-1-4357-1240-9. ციტირების თარიღი: 26 October 2011. „It is extremely important to keep the house spotlessly clean and pure on Diwali. The Goddess Lakshmi likes cleanliness, and she will visit the cleanest house first. Lamps are lit in the evening to welcome the goddess. They are believed to light up her path.“ 
  9. ↑ Laura Amazzone 2012.
  10. ↑ McDermott 2011, pp. 183–188.
  11. ↑ Hindus of eastern and northeastern states of India associate the festival with the goddess Durga, or her fierce avatar Kali (Shaktism).[9] According to McDermott, this region also celebrated the Lakshmi puja historically, while the Kali puja tradition started in the colonial era and was particular prominent post-1920s.[10]
  12. ↑ India Journal: ‘Tis the Season to be Shopping Devita Saraf, The Wall Street Journal (August 2010)
  13. ↑ Henry Johnson 2007.
  14. ↑ Kelly 1988.
  15. ↑ Karen Bellenir (1997). Religious Holidays and Calendars: An Encyclopedic Handbook, 2nd Edition, ISBN 978-0-7808-0258-2, Omnigraphics
  16. ↑ McDermott and Kripal p.72
  17. ↑ 17.0 17.1 Todd T. Lewis Popular Buddhist Texts from Nepal: Narratives and Rituals of Newar Buddhism. State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-9243-7. 
  18. ↑ Prem Saran (2012) Yoga, Bhoga and Ardhanariswara: Individuality, Wellbeing and Gender in Tantra. Routledge, გვ. 175. ISBN 978-1-136-51648-1. 
  19. ↑ Public Holidays, Guyana
  20. ↑ Public Holidays, Government of Nepal
  21. ↑ Pakistan parliament adopts resolution for Holi, Diwali, Easter holidays, The Times of India (16 March 2016)
  22. ↑ Public Gazetted Holidays, Government of Singapore
  23. ↑ Official Public Holidays დაარქივებული 2021-03-03 საიტზე Wayback Machine. , Government of Trinidad & Tobago
  24. ↑ Diwali – Celebrating the triumph of goodness დაარქივებული 2015-09-24 საიტზე Wayback Machine. Hinduism Today (2012)
  25. ↑ Jean Mead, How and why Do Hindus Celebrate Divali?, ISBN 978-0-237-53412-7, pp. 8–12
  26. ↑ Barbato 2017.
  27. ↑ Barbato 2017, pp. 93–97.
  28. ↑ The Pontifical Council for Interreligious Dialogue was founded as Secretariat for non-Christians by Pope Paul VI. It began sending official greetings and message to Muslims in 1967 on Id al-Fitr. About 30 years later, in the mid-1990s the Catholic authorities began sending two additional annual official greetings and message, one to the Hindus on Diwali and the other to the Buddhists on Buddha's birthday.[27]
  29. ↑ Want govt to build 1600 km green wall along Aravalli, Indian Express, 24 December 2019.
  30. ↑ Mohan. „Fireworks cast a shadow on India's festival of lights“: 323–326. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  31. ↑ Ahuja. „Burns in the developing world and burn disasters“: 447–449. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=დივალი&oldid=4484496“-დან