ბაიბაი
ბაიბაი (ოფიციალურად ქალაქი ბაიბაი; სებ: Dakbayan sa Baybay; ვარ: Syudad han Baybay) — პირველი კლასის ქალაქი ლეიტეს პროვინციაში, აღმოსავლეთ ვისაიასის რეგიონში, ფილიპინებში. ქალაქის მოსახლეობა 109 432 ადამიანს შეადგენს.
|
ბაიბაი | |
 | |
| A Place of Discovery, Beauty and Serenity | |
| ქვეყანა |
 ფილიპინები |
|---|---|
| კოორდინატები | 10°41′00″ ჩ. გ. 124°48′00″ ა. გ. / 10.68333° ჩ. გ. 124.80000° ა. გ. |
| დაარსდა | 1620 |
| ფართობი | 459.30 კვადრატული კილომეტრი |
| ცენტრის სიმაღლე | 147 მეტრი |
| მოსახლეობა | 111 848 (1 მაისი, 2020)[1] |
| სატელეფონო კოდი | 53 |
| საფოსტო ინდექსი | 6521 |
| ოფიციალური საიტი | https://baybaycity.gov.ph/ |
  | |
ბაიბაის ფართობი 45 934 ჰექტარია და ორმოკის შემდეგ უდიდესი ქალაქია ლიეტეს პროვინციაში. წარსულში ბაიბაი ლეიტეში უდიდესი ქაალქი იყო მოსახლეობის რაოდენობით და მეორე ადგილზე იყო ფართობის მიხედვით, აბუიონგის შემდეგ. ქალაქის მოსახლეობის ნაწილი ბაიბაიანონზე საუბრობს, რომელიც ვისაიანური ენაა და სებუანური ენისგანაც და ვარაიული ენისგანაც განსხვავდება.[2]
ბაიბაი ლეიტეს ცენტრალური დასავლეთ სანაპიროს მთავარი პორტია, სადაც ბორნები სებუდან და სხვა კუნძულებიდანაც ჩადიან. ქალაქში მდებარეობს ბაიაბის საზოგადოებრივი ტერმინალი, რომელიც ტაკლობანს, ორმოკს, მაასინს, მანილას, დავაოსა და ლეიტეს, სამხრეთ ლეიტესა და სამარის სხვა ქალაქებს ემსახურება.
ბაიბაბი უმეტესწილად სასოფლო-სამეურნეო ქალაქია. მოსახლების დიდ ნაწილს ფერმერები და მეთევზეები შეადგენენ, ნაწილი კი მონადირეობას მისდევს. ქალაქში ძირითადად ბრინჯი, სიმინდი, ხილი და ბოსნტენული მოჰყავთ. ქალაქში წამყვანი დარგებია ხისა და ბამბუკის ავეჯის, კერამიკული ნიმუშების, კაბების, კონსერვების, ბოჭკოების, ჭილობების, ლითონებისა და ფილიპინური ავეჯის წარმოება.
ბაიბაიში მდებარეობს ვისაიასის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში ერთ-ერთი წამყვანი უნივერსიტეტია სასოფლო-სამეურნეო კვლევებში.[3]
გეოგრაფია
რედაქტირება
ბაიბაის დასავლეთიდან კამოტესის ზღვა, ჩრდილოეთიდან — ალბუერის მუნიციპალიტეტი, სამხრეთით — ინოპაკანის მუნიციპალიტეტი, ჩრდილო-აღმოსავლეთით — ბურაენი, კა-პასი და მაკართური, აღმოსავლეთით — ხავიერი, ხოლო სამხრეთ-აღმოსავლეთით აბუიოგი და მაჰაპლაგი ესაზღვრება.
კორონასის კლიმატის კლასიფიკაციით ბაიბაი IV კლიმატურ ზონას მიეკუთვნება, რომელიც ძირითადად წვიმიანია და მკვეთრად გამოხატული სეზონები არ ახასიათებს. ქალაქის აღმოსავლეთ ნაწილში რელიეფი მთიანია და დასავლეთით სანაპიროსკენ დაბლდება. სასოფლო-სამეურნეო ქალაქის მოსახლეობის უმრავლესობას ფერმერები და მეთევზეები შეადგენენ. მოჰყავთ ბრინჯი, სიმინდი, ხილი და ბოსტნეული. ქალაქში განვითარებულია ბამბუკისა და ხის ავეჯის, კერამიკული ჭურჭლის, კონსერვეის წარმოება და სხვ.
ბარანგაები
რედაქტირებაბაიბაი იყოფა 92 ბარანგაიდ, რომელთაგანაც 23 პობლაკიონში მდებარეობს. 68 ბარანგაის სასოფლო-სამეურნეო სტატუსი აქვს.
დემოგრაფია
რედაქტირება
ბაიბაის მკვიდრებს ბაიბაიანონებს უწოდებენ. მოსახლეობის თითქმის 90% რომის კათოლიკური ეკლესიის მიმდევარია. ბაიბაის მოსახლეობის უმეტესობა ბოჰოლანოსა და სებუანურ ენებზე საუბრობს, რომლებზეც ვარაიული ენების გავლენა იგრძნობა. ქალაქის ძირძველი მოსახლეები ბაიბაიანონზე საუბრობდნენ, სანამ აქ ბოჰოლანურ და სებუანურ ენებზე მოსაუბრე მოსახლეობა დამკვიდრდებოდა.
ადგილობრივი მმართველობა
რედაქტირებაქალაქის აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაური მერია. საკანონმდებლო ორგანოს საქალაქო საბჭო წარმოადგენს, რომელიც ქალაქის სამართავ განკარგულებებს შეიმუშავებს. საბჭო ერთპალატიანი ორგანოა და 10 დეპუტატის, ex officio-ებისა და სექტორული წარმომადგენლებისგან შედგება. საქალაქო საბჭოს ვიცე-მერი თავმჯდომარეობს, რომელიც მერის დროებითი ვაკანსიის დროს მერის უფლებამოსილებებსაც ითავსებს.
კულტურა
რედაქტირებაბაიბაი ლეიტეს დასავლეთ სანაპიროს ბიზნეს და ინდუსტრიული კერაა. ქალაქის სანაპირო პრომენადა ყველაზე ხშირად მონახულებადა ადგილია, განსაკუთრებით ღამით. ქალაქში არაერთი ფესტივალი იმართება: ტიგბავანონის ფესტივალი ყოველწლიურად იანვრის მეორე შაბათს პლარიდელის ბარანგაიში აღინიშნება და წმინდა ნინიოს ეძღვნება. სხვა ფესტივალების მსგავსად ტიგბავანონის ფესტივალზე პლარიდელის ბარანგაის ისტორია და ყოფითი სცენები ცოცხლდება. ჰალარანის ფესტივალი სანტო-როსარიოს ბარანგაიში ყოველი წლის ოქტომბერში იმართება. სირონგის ფესტივალი პომპონანის ბარანგაიში ივნისის მე-13 დღეს იმართება.
განათლება
რედაქტირებაბაიბაიში მთავარი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულება ვისაიასის სახელმწიფო უნივერსიტეტია. უნივერსიტეტი სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის მოწინავე საგანმანათლებლო დაწესებულება სასოფლო-სამეურნეო კვლევების სფეროში. ვისაიასის რეგიონში იგი ერთადერთი უნივერსიტეტია, რომელსაც ფილიპინების ტურიზმის დეპარტამენტი ტურისტული ძეგლის სტატუსს ანიჭებს.
ბაიბაიში 71 დაწყებითი სკოლა მდებარეობს, რომელთაგანაც 3 პობლაკიონში, 68 კი სასოფლო-სამეურნეო სივრცეებში მდებარეობს. საშუალო სკოლებს შორის აღსანიშნავია: ბაიბაის ეროვნული საშუალო სკოლა, ბანაჰაოს, ბიტანჰუანის, ბუნგის, კარიდადის, სიაბუს, პლარიდელის, პომპონანის, მაილჰის, მაკინჰასის ეროვნული საშუალო სკოლები და სხვ.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President — Philippine Statistics Authority, 2021.
- ↑ Carl Rubino. 2005. Utudnon, an Undescribed Language of Leyte დაარქივებული 2015-05-13 საიტზე Wayback Machine. . In Hsiu-chuan Liao and Carl R. Galvez Rubino (eds.), Current Issues in Philippine Linguistics and Anthropology: Parangal kay Lawrence A. Reid, 306-336. Manila, Philippines: Linguistic Society of the Philippines and SIL Philippines.
- ↑ Welcome to the City of Baybay. "https://www.vigattintourism.com". დაარქივებულია ორიგინალიდან — იანვარი 29, 2019. ციტირების თარიღი: January 29, 2019.