ორმოკი
ორმოკი (ოფიციალურად ქალაქი ორმოკი; სებ: Dakbayan sa Ormoc; ტაგ: Lungsod ng Ormoc) — პირველი კლასის დამოუკიდებელი შემადგენელი ქალაქი ლეიტეს პროვინციაში, აღმოსავლეთ ვისაიასის რეგიონში, ფილიპინებში. 2015 წლის აღწერით ქალაქის მოსახლეობა 215 031 ადამიანს ითვლის. მოსახლეობის რაოდენობით ორმოკი პროვინციაში მეორე ადგილზეა ტაკლობანის შემდეგ. ორმოკი დასავლეთ ლეიტეს ეკონომიკური, კულტურული, კომერციული და სატრანსპორტო კერაა.
|
ორმოკი | |
 | |
| ქვეყანა |
 ფილიპინები |
|---|---|
| კოორდინატები | 11°00′38″ ჩ. გ. 124°36′27″ ა. გ. / 11.01056° ჩ. გ. 124.60750° ა. გ. |
| მმართველი | Lucy Torres-Gomez |
| დაარსდა | 26 თებერვალი, 1834 |
| ფართობი | 613.60 კმ² |
| ცენტრის სიმაღლე | 234 მეტრი |
| მოსახლეობა | 230 998 (1 მაისი, 2020)[1] |
| სასაათო სარტყელი | UTC+8 |
| სატელეფონო კოდი | 53 |
| საფოსტო ინდექსი | 6541 |
| ოფიციალური საიტი | http://www.ormoc.gov.ph/ |
  | |
ორმოკი დამოუკიდებელი შემადგენელი ქალაქია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ლეიტეს პროვინციული მთავრობის რეგულაციებისგან თავისუფალია. ქალაქი ლეიტეს მე-4 საკონგრესო რაიონში შედის ალბუერასთან, კანანგასთან, მერიდასთან, პალომპონთან და ისაბელთან ერთად, ხოლო სტატისტიკური მიზნებით ფილიპინების სტატისტიკის სააგენტო ქალაქს პროვინციაში აერთიანებს. 2013 წლის 8 ნოემბერს ქალაქს ტაიფუნმა იოლანდამ გადაუარა. მანამდე მსგავსი მასშტაბის კატასტროფა 1991 წელს, ტროპიკულ ქარიშხალ თელმას დროს მოხდა.[2]
ქალაქის სახელწოდება მომდინარეობს არქაული ვისაიანური სიტყვიდან ოგმოკი, რას „დაბლობს“ ნიშნავს.[3] ქალაქში წმინდა პეტრესა და პავლეს პატივსაცემად ყოველწლიურად აღინიშნება მადლიერების დღესასწაული, რომელსაც პინიას ფესტივალი ეწოდება.[4]
გეოგრაფია
რედაქტირებაორმოკი ლეიტეს უდიდესი ქალაქია ფართობის მიხედვით, ხოლო აღმოსავლეთ ვისაიასის რეგიონში მეორეა კალბაიოგის შემდეგ. ქალაქი ორმოკის ყურესთან მდებარეობს და ძირითადად მცირედ დახრილ ხმელეთზეა გაშენებული. ჩრდილო-დასავლეთიდან მატაგ-ობის და მერიდა ესაზღვრება, ჩრდილოეთით — კანანგა, ჩრდილო-აღმოსავლეთით — ჯარო, პასტრანა და დაგამი, ხოლო სამხრეთით — ალბუერა. მათალი მთები ორმოკს ლეიტეს აღმოსავლეთ ნაწილიდან გამოყოფს. ქალაქში რამდენიმე მდინარე მიედინება: ჩრდილოეთით — ბაო, დასავლეთით — პანგსანგაჰანი, სამხრეთით — ბაგონგ-ბონგი და პანილაჰანი, ხოლო აღმოსავლეტით ანილაო და მალბასაგი.[5] პოლიტიკურად ორმოკი 110 ბარანგაიდ იყოფა.
ისტორია
რედაქტირება
1947 წლის 20 ოქტომბერს, 179-ე რესპუბლიკური აქტის შესაბამისად ორმოკი ქალაქად გამოცხადდა. იგი ფილიპინების მე-15 და აღმოსავლეთ ვისაიასის რეგიონის პირველი ქალაქი იყო.[6] ორმოკის შემადგენლობაში ბარიოები: ლონოი, კანანგა, რისალი, ტუგბონგი, მონტებელო, აგუიტინგი, ტაგაიტაი, მონტელეგრე, ლიბუნგაო, ნაგჰალინი და მასარაიაოც შედიოდა, თუმცა 1950 წელს ისინი ქალაქს გამოეყო და კანანგა ჩამოყალიბდა.[7]
1991 წლის 5 ნოემბრის დილას ორმოკის რეგიონს ტროპიკული ქარიშხალი თელმა დაატყდა თავს. ქალაქის მთავრობის მონაცემებით 4 922 ადამიანი დაიღუპა, 3000 ადამიანი დაიაკრგა, 14 000 სახლი განადგურდა და ქალაქმა 600 მილიონ ფილიპინურ პესოს ღირებულის ზარალი მიიღო. დაკარგულად ცნობილთაგან აღარავინ უპოვიათ.[8] ძლიერი წვიმების შემდეგ მდინარეები ანილაო და მალბასაგი ადიდდა და ორმოკის ქვედა წელი დაიტბორა, განსაკუთრებით 26-ე რაიონი.[9]
2006 წელს გაჩენილ ხანძარს 25 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. ხანძრის მიზეზი პიროტექნიკის აალება იყო.[10][11] 2013 წლის 7 ნოემბერს ქალაქს ტაიფუნი ჰაიანი დაატყდა თავს. მართალია, ტროპიკული ქარიშხლის თელმას დროს უფრო მეტი ადამიანი დაიღუპა, ჰაიანის დროს კი ქალაქის შენობა-ნაგებობების 90% დაზიანდა და განადგურდა.[12]
დემოგრაფია
რედაქტირება
ქალაქის მკვიდრებს ორმოკანებს უწოდებენ. მათი უმრავლესობა სებუანურ ენაზე საუბრობს, როგორც კუნძულ ლეიტეს მთელი დასავლეთი და სამხრეთი ნაწილი. მოსახლეობის ნაწილის მშობლიური ენა ვარაის ენაა.
ორმოკანები უმეტესწილად რომის კათოლიკური ეკლესიის მიმდევრები არიან. ქალაქში ყოველწლიურად 28 და 29 ივნისს წმინდა პეტრესა და პავლესადმი მიძღვნილი დღესასწაული იმართევა. მთელი წლის მანძილზე სხვადასხვა დროს კათოლიკური დღესასწაულები და ბარანგაების ადგილობრივი ფესტივალები იმართება.
განათლება
რედაქტირებაორმოკი დასავლეთ ლეიტეს საგანმანათლებლო ცენტრია. ქალაქში უამრავი კერძო და საჯარო დაწყებითი და საშუალო სკოლა მდებარეობს. უმაღლეს განათლებას ორმოკის წმინდა პეტრეს კოლეჯი, ბენედიქტების კათოლიკური კოლეჯი და ორმოკის დასავლეთ ლეიტეს კოლეჯი უზრუნველყოფს.[13] 1990-იან წლებში ქალაქში სანტო ნინიოს კოლეჯი, ორმოკის ფონდის წმინდა პავლეს სკოლა და სისტემური ტექნოლოგიების ინსტიტუტი ამოქმედდა. 2000-იან წლებში ორმოკში სან ლორენსო რუისის კოლეჯი, ტექნოლოგიის ინსტიტუტი და აღმოსავლეთ ვისაიასის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ორმოკის კამპუსი გაიხსნა.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President — Philippine Statistics Authority, 2021.
- ↑ CEBU CEO VISITS ORMOC CITY AND ENGAGES FINANCIAL LITERACY TO COMMON PEOPLE. FINWAZE.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 April 2019. ციტირების თარიღი: December 13, 2018.
- ↑ Introducing ORMOC. Filipino Homes. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 22 November 2018. ციტირების თარიღი: November 22, 2018.
- ↑ TUGOB, an Ormoc City Festival (26 October 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 September 2019. ციტირების თარიღი: November 22, 2018.
- ↑ Guia, Jhaypee. (13 July 2012) Ormoc City, Leyte. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 December 2018. ციტირების თარიღი: December 3, 2018.
- ↑ Republic Act No. 179 – An Act Creating Ormoc City (June 21, 1947). ციტირების თარიღი: February 23, 2016.
- ↑ An act creating the municipality of Kananga, Leyte, in the province of Leyte. LawPH.com. ციტირების თარიღი: 9 April 2011.
- ↑ Tortured by Typhoons. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 ივნისი 2013. ციტირების თარიღი: 20 May 2013.
- ↑ „Ormoc rises from flash flood tragedy“. Philippine Daily Inquirer. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 დეკემბერი 2013. ციტირების თარიღი: 20 May 2013.
- ↑ Legaspi, Amita (December 26, 2006). „Christmas Day fire hits Ormoc dep't store; 24 killed, 21 injured“. GMA News. ციტირების თარიღი: December 5, 2019.
- ↑ Sollano, Jose; Lao, Garry (December 27, 2006). „24 people die in Ormoc store fire“. The Philippine Star. ციტირების თარიღი: December 5, 2019.
- ↑ Mullany, Gerry (2013-11-14). „Overshadowed by Tacloban, Other Devastated Philippine Cities Fear Aid Will Not Come (Published 2013)“. The New York Times (ინგლისური). ISSN 0362-4331. ციტირების თარიღი: 2020-10-10.
- ↑ WLC-Website