ატლასი (თანამგზავრი)
ატლასი — პლანეტა სატურნის შიდა თანამგზავრი.
| ატლასი | ||||
|---|---|---|---|---|
 „კასინის“ მიერ გადაღებული ფოტო, 12 აპრილი, 2017 | ||||
| სხვა სახელები | S/1980 S 28, სატურნი XV | |||
| აღმოჩენა | ||||
| აღმოჩენის თარიღი | 1980 | |||
| ორბიტალური მახასიათებლები | ||||
| დიდი ნახევარღერძი (a) | 137 670 ± 10 კმ | |||
| ორბიტის ექსცენტრისიტეტი (e) | 0,0012 | |||
| ვისი თანამგზავრია | სატურნი | |||
| ფიზიკური მახასიათებლები | ||||
| ზომები | 40.8 × 35.4 × 18.8 კმ | |||
| საშუალო რადიუსი | 15.1 ± 0.9 | |||
| მოცულობა (V) | ≈ 14 400 კმ³ | |||
| საშუალო სიმკვრივე () | 0.46 ± 0.11 გრ/სმ³ | |||
| პირველი კოსმოსური სიჩქარე () |
≈ 0.0062 კმ/წმ | |||
| ღერძის დახრილობა | 0 | |||
| ალბედო | 0.4 | |||
| ტემპერატურა | ||||
| ზედაპირზე | ≈ 81 კელვინი | |||
|
| ||||
|
| ||||
ატლასი  ვიკისაწყობში | ||||
1980 წელს, ხომალდ ვოიაჯერის მიერ გამოგზავნილ ფოტოებზე აღმოაჩინა რიჩარდ ტერილმა; იმ დროს მას S/1980 S 28 ეწოდა. 1983 წელს ოფიციალურად უწოდეს ბერძნული მითოლოგიის ტატანის — ატლასის სახელი, რადგან სატურნის რგოლები „მხრებით უჭირავს, როგორც ტიტან ატლასს ცა ეჭირა დედამიწის თავზე. ასევე უწოდებენ სატურნი XV-ს.
ატლასი გარე, ბასრ A რგოლთან მდებარე უახლოესი თანამგზავრია და დიდხანს მიიჩნეოდა, რომ რგოლის მწყემსი თანამგზავრი იყო. მაგრამ ახლა უკვე ცნობილია, რომ რგოლის გარე კიდე 7:6 ორბიტულ რეზონანსშია უფრო დიდ და შორეულ მთვარეებთან — იანუსთან და ეპიმეთესთან.
ხომალდ „კასინის“ მიერ 2005 წელს გადაღებულ ფოტოზე გამოჩნდა ატლასის უხეში, სფერული ცენტრი, რომელიც გარშემორტყმულია დიდი, გლუვი, ეკვატორული ქედით. ასეთი უჩვეულო და გამორჩეული სტრუქტურის ახსნა ისაა, რომ ატლასმა გამოზიდა და შეაგროვა რგოლის ნივთიერებები.
ატლასი მნიშნელოვნადაა შეშფოთებული პრომეთეს მიერ, ასევე პანდორას დაბალი გრადუსით, რის გამოც, მისი ორბიტა კეპლერული ორბიტისგან 600 კილომეტრითაა დაშორებული და პერიოდი 3 წელიწადს შეადგენს. იქიდან გამომდინარე, რომ პრომეთესა და პანდორას ორბიტები ქაოტურია, შესაძლოა ასეთივე იყოს ატლასის ორბიტაც.
გალერეა
რედაქტირება-
ატლასის სამხრეთი პოლუსი (12 ივნისი, 2007) -
ატლასი - კასინი
(8 ივნისი, 2005). -
ატლასი - A რგოლი და F რგოლი
(30 ივნისი, 2006). -
ატლასი A რგოლთანა ხლოს
(6 დეკემბერი, 2015). -
ატლასი F რგოლთან ახლოს
(9 მაისი, 2005).
ლიტერატურა
რედაქტირება- Green, Daniel W. E. (September 9, 2004). „S/2004 S 3, S/2004 S 4, and R/2004 S 1“. IAU Circular. 8401. ციტირების თარიღი: 2011-12-30.
- Lakdawalla, Emily. (June 13, 2007) Funny little Atlas. The Planetary Society weblog. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-02-12. ციტირების თარიღი: 2011-12-30.
- Marsden, Brian G. (November 13, 1980). „1980 S 28“. IAU Circular. 3539. დაარქივებულია ორიგინალიდან (discovery) — 2011-12-13. ციტირების თარიღი: 2011-12-30.
- Marsden, Brian G. (September 30, 1983). „Satellites of Jupiter and Saturn“ (naming the moon). IAU Circular. 3872. ციტირების თარიღი: 2011-12-30.
- Spitale, J. N.; Jacobson, R. A.; Porco, C. C.; Owen, W. M., Jr. (2006). „The orbits of Saturn's small satellites derived from combined historic and Cassini imaging observations“ (PDF). The Astronomical Journal. 132 (2): 692–710. Bibcode:2006AJ....132..692S. doi:10.1086/505206.
- Thomas, P. C. (July 2010). „Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission“ (PDF). Icarus. 208 (1): 395–401. Bibcode:2010Icar..208..395T. doi:10.1016/j.icarus.2010.01.025.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება