აზერბაიჯანი და ბისეკი (BSEC)
აზერბაიჯანსა და შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციას (BSEC) შორის ურთიერთობები დამყარდა აზერბაიჯანის დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ, კერძოდ, 1992 წლის 25 ივნისს, როდესაც გაფორმდა შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ხელშეკრულება 11 სახელმწიფოს შორის[1]. ორგანიზაცია 1999 წლის 1 მაისს სტამბოლში „ბოსფორის განცხადების“ წევრებმა გააფორმეს[2]. აზერბაიჯანი ორგანიზაციის ერთ-ერთი დამფუძნებელია[3]. ბისეკის გენერალური მდივანია მაიკლ ჰრისტიდისი. 2015 წლის 1 იანვრიდან საპარლამენტო ასამბლეის გენერალურ მდივანია ასაფ ჰაჯიევი, აზერბაიჯანის წარმომადგენელი[4].
თანამშრომლობა
რედაქტირებააზერბაიჯანი და ბისეკი თანამშრომლობენ შემდეგ სფეროებში: სოფლის მეურნეობა, ფინანსები, განათლება, კულტურა, ტურიზმი, ვაჭრობა, ტრანსპორტი, ენერგეტიკა, ჯანმრთელობა და სხვა სფეროებში[5].
ყარაბაღის კონფლიქტის გამო, აზერბაიჯანი თავდაპირველად აქტიურად ვერ მონაწილეობდა ორგანიზაციის მუშაობაში. პირველად BSEC- ის სამიტზე აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა მიიღო მონაწილეობა 1996 წლის 25 ოქტომბერს, როდესაც გაფორმდა მოსკოვის დეკლარაცია. აზერბაიჯანმა ასევე მონაწილეობა მიიღო ორგანიზაციის წევრი ქვეყნების ხელმძღვანელ პირთა შეხვედრებში 1998 წელს იალტაში, 1999 და 2002 წლებში სტამბულში, რომლის ფარგლებშიც განხილულ იქნა ურთიერთთანამშრომლობის საკითხები სხვადასხვა სფეროებში[6].
2004 წლის აპრილში შედგა BSEC- ის წევრი ქვეყნების განათლების მინისტრების შეხვედრა ბაქოში, რომლის ფარგლებშიც აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა მიიღო დელეგაციების ხელმძღვანელები საპრეზიდენტო სასახლეში[7].
1992-2003 წლებში აზერბაიჯანსა და ორგანიზაციას შორის ურთიერთობა ხასიათდება, როგორც კონსულტაციური ურთიერთობები და 2003 წლიდან ურთიერთობების ახალ ეტაპზე გადასვლა იწყება, რაც ხასიათდება თანამშრომლობით სხვადასხვა სფეროში. მიუხედავად იმისა, რომ ორგანიზაციის ფარგლებში მჭიდრო თანამშრომლობაა, წევრ ქვეყნებს შორის კონფლიქტებმა (აზერბაიჯანი - სომხეთი, რუსეთი - საქართველო, საბერძნეთი - თურქეთი) და ეკონომიკურმა კრიზისმა შეასუსტა სახელმწიფოთაშორისო ინტეგრაციული საკითხები.
2012 წლის 26 ივნისს, სტამბოლში გაიმართა შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციის 20 წლისთავისადმი მიძღვნილი სამიტი, რომელსაც ესწრებოდნენ აზერბაიჯანის პრეზიდენტი, თურქეთის პრეზიდენტი, სერბეთის სახელმწიფოს მეთაური და ბისეკის წევრი ქვეყნების სხვა ხელმძღვანელები[8].
იმავე წლის 26 ნოემბერს ბაქოში შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციის საპარლამენტო ასამბლეის მუდმივმოქმედი კომიტეტის მე -40 სხდომა გაიხსნა. შეხვედრაზე განიხილეს ახალი ეროვნული მისიები, რომლებიც ჩამოყალიბდა საქართველოსა და საბერძნეთში, ქვეყნებში ჩატარებული არჩევნების შემდეგ. 27 ნოემბერს BSEC- ის გენერალური ასამბლეის მე -40 შეხვედრა აზერბაიჯანის ეროვნული ასამბლეის პლენარულ დარბაზში გაიმართა.
2013 წლის სექტემბერში, განჯაში, BSEC- ის 41-ე შეხვედრა გაიმართა ეკონომიკის, ვაჭრობის, ტექნოლოგიებისა და ეკოლოგიის კომიტეტმა, რომელსაც ბულგარეთის, საქართველოს, რუმინეთის, უკრაინისა და საბერძნეთის წარმომადგენლები დაესწრნენ. სხდომაზე კომიტეტის თავმჯდომარე აზერბაიჯანის მილი მეჯლისის დეპუტატი მუსა გულიევი დანიშნა. იმავე წლის დეკემბერში, აზერბაიჯანის ეროვნული ასამბლეის დელეგაცია ეწვია საქართველოს, ორგანიზაციის 42-ე შეხვედრაზე, რომლის დროსაც მთავრობათაშორისი შეხვედრები ჩატარდა და განხილულ იქნა სხვადასხვა სფეროებში თანამშრომლობის საკითხები[9].
აზერბაიჯანი წარმოდგენილია დირექტორთა საბჭოსა[10] და BSEC-ის მმართველთა საბჭოში[11]. აზერბაიჯანი ასევე მონაწილეობს პროექტში შავი ზღვის რგოლის ავტომაგისტრალი, რომელიც მიზნად ისახავს შავი ზღვის რეგიონის განვითარებას და წევრ ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის გაძლიერებას.
2014 წლის თებერვალში ბაქოში გაიმართა მაღალი დონის ფორუმი, რომელიც მიზნად ისახავდა კერძო სექტორის მოზიდვას აგროტექნოლოგიის განვითარებაში. ფორუმს ორგანიზებული იყო ბისეკის ბიზნეს საბჭო, აზერბაიჯანის სამეწარმეო ორგანიზაციის ეროვნული კონფედერაციასა და გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის მიერ ეკონომიკისა და აზერბაიჯანის სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მხარდაჭერით.
იმავე წლის 3 დეკემბერს, ბაქოში დაიწყო BSEC- ის წევრი სახელმწიფოების მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების მინისტრთა შეხვედრა, რომლის ფარგლებშიც განხილული იქნა 2014-2018 წლების მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების სფეროში სახელმწიფოთა თანამშრომლობის გეგმა. დისკუსიის დროს აზერბაიჯანმა ტრანს-ევრაზიის სუპერინფორმაციის ძირითადი (TASIM) მშენებლობის პროექტი გამოაქვეყნა, რომელსაც გაეროს გენერალური ასამბლეა მხარს უჭერს[12]. მიმდინარე წლის 1 ივლისიდან აზერბაიჯანმა ბისეკის მეცნიერებისა და ტექნიკის კომისიის კოორდინატორი გახადა და იყო ორგანიზაციის კომისიის თავმჯდომარე 2017 წლამდე[13].
2017 წლის 25 აპრილს შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციის საპარლამენტო ასამბლეის კულტურის, განათლებისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის 48-ე შეხვედრა გაიმართა აზერბაიჯანის ეროვნულ ასამბლეაში. შეხვედრაზე განხილულ იქნა მრავალმხრივი თანამშრომლობის განვითარება კულტურულ, საგანმანათლებლო და სოციალურ სფეროებში.
ერთ-ერთ ინტერვიუში, ბისეკის გენერალურმა მდივანმა მაიკლ ჰრისტიდისმა აღნიშნა, რომ ბისეკის პრიორიტეტებს შორის ერთ-ერთი მთავარია სატრანსპორტო და საგზაო ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელება.
2017 წლის 22 მაისს სტამბოლში ჩატარდა ბისეკის მომდევნო სამიტი, სადაც მიღებულ იქნა ერთობლივი დეკლარაცია. დეკლარაციაში აღინიშნა, რომ 2018 წლის მეორე ნახევრიდან ბისეკის თავმჯდომარეობა გადაეცემა აზერბაიჯანს.
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებარესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Организация черноморского экономического сотрудничества (ОЧЭС)
- ↑ BSEC at a glance
- ↑ MEMBER STATES
- ↑ г-н Асаф ГАДЖИЕВ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-05-07. ციტირების თარიღი: 2018-05-12.
- ↑ POINT OF REFERENCE FOR REGIONAL COOPERATION AND UNDERSTANDING დაარქივებული 2017-12-23 საიტზე Wayback Machine. - PDF
- ↑ Azərbaycan - Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı münasibətləri - (აზერბაიჯანული)
- ↑ АЗЕРБАЙДЖАН – АКТИВНЫЙ ЧЛЕН ОРГАНИЗАЦИИ ЧЕРНОМОРСКОГО ЭКОНОМИЧЕСКОГО СОТРУДНИЧЕСТВА
- ↑ Ильхам Алиев принял участие в саммите по случаю 20-летнего юбилея Организации Черноморского Экономического Сотрудничества
- ↑ Azərbaycan QDİƏT çərçivəsində fəal siyasət həyata keçirir
- ↑ Board of Directors
- ↑ Board of Governors
- ↑ Азербайджан возглавит комиссию ОЧЭС
- ↑ Азербайджан до 2017г будет председательствовать в комиссии ОЧЭС по науке и технологиям. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-05-18. ციტირების თარიღი: 2018-05-12.