აბდულა თალიბზადე
აბდულა შაიგი თალიბზადე (აზერ. Abdulla Şaiq; დ. 24 თებერვალი 1881, თბილისი — გ. 24 ივლისი 1959, ბაქო) — აზერბაიჯანელი მწერალი. დაწყებითი განათლება თბილისში მიიღო. 1901 წლიდან ცხოვრობდა ბაქოში, სადაც ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას. შემოქმედების ადრინდელი პერიოდი აღმოსავლური ლიტერატურის ტრადიციებითაა შემოსაზღვრული, მოგვიანებით პროგრესული რომანრიზმის მიმდევარი იყო. მნიშვნელოვანია აბდულა თალიბზადეს მოთხრობები „უბედური ოჯახი“, „წერილმა ვერ მოაღწია“, „ლამაზი გაზაფხული“ (1912–1913); რომანი „არაზი“ (1940), დრამატული ნაწარმოებები: „ელვა“ (1927), „ხასაი“ (1937), „ხალხის შვილი“ (1939), „სამშობლო“ (1942) და სხვა. პიესების დიდი ნაწილი დაწერილია მოზარდთა თეატრისათვის. აბდულა თალიბზადემ თარგმნა ნიზამის „ისქანდერნამეს“ ნაწილი („წიგნი დიდებისა“), შექსპირის „მაკბეთი“, პუშკინის, კრილოვის, ნეკრასოვისა და სხვათა ნაწარმოებები.
| აბდულა თალიბზადე | |
|---|---|
| აზერ. Abdulla Şaiq Talıbzadə | |
.jpg) | |
| დაბადების თარიღი | 24 თებერვალი, 1881[1] |
| დაბადების ადგილი | თბილისი |
| გარდაცვალების თარიღი | 24 ივლისი, 1959 (78 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | ბაქო |
| დასაფლავებულია | საპატიო ხეივანი |
| საქმიანობა | დრამატურგი, მასწავლებელი, პოეტი და მთარგმნელი |
| ენა | აზერბაიჯანული ენა |
| მოქალაქეობა |
რუსეთის იმპერია აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკა .svg){kind=small} სსრკ |
| ჯილდოები | შრომის წითელი დროშის ორდენი, აზერბაიჯანის სსრ-ის ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე, ლენინის ორდენი, მედალი „კავკასიის დაცვისათვის“, მედალი „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გმირული შრომისათვის“ და Excellence in People's Education of the Azerbaijan SSR |
| შვილ(ებ)ი | ქამალ თალიბზადე |
| ხელმოწერა |
 |
| საიტი | abdullashaig.com |
ბიოგრაფია რედაქტირება
აბდულა შაიგი 1881 წლის 24 თებერვალს ტფილისში, სულიერი პირის ოჯახში დაიბადა. დაწყებითი განათლება მიიღო ტფილისის საქალაქო სკოლაში. სკოლის დამთავრების შემდეგ აბდულა შაიგი ოჯახთან ერთად გადავიდა ხორასანში (ირანში). ხორასანში მან გააგრძელა თავისი სწავლა-განათლება. ამ ხნის განმავლობაში შაიგმა შეისწავლა სპარსული და არაბული ენები, აღმოსავლური ლიტერატურა. ირანში დაახლოებით რვა წლის გატარების შემდეგ აბდულა შაიგი დაბრუნდა ტფილისში და რაღაც პერიოდის შემდეგ ოჯახთან ერთად საცხოვრებლად ბაქოში გადავიდა.[2][3]
ბაქოში გადასვლის შემდეგ თვითგანათლების გზით შეისწავლა რუსული ენა და აზერბაიჯანულ-რუსული სკოლის მასწავლებლის თანამდებობაზე ჩააბარა გამოცდა. საკუთარ პედაგოგიურ მოღვაწეობას ა. შაიგი ლიტერატურულ შემოქმედებასთან ათავსებდა. აბდულა შაიგი საკუთარი შემოქმედების ადრეულ პერიოდში ქმნიდა მუშებისა და გლეხების რეალური ცხოვრების გამომხატველ მოთხრობებსა და ლექსებს. მისი მოთხრობა „წერილმა ვერ მიაღწია“ ხაზს უსმევს ბაქოელი მუშის ცხოვრების უპერსპექტივობას, რომელიც შემოსავლისათვის ირანიდან ბაქოში წავიდა სამუშაოს საძებრად და ნავთობის ჭაში დაიღუპა.[4]
შაიგი ცნობილია, როგორც პირველი საბავშვო მწერალი აზერბაიჯანში. მისი ლექსების ფორმით შექმნილი ზღაპრები („ტიკ-ტიკ-ხანუმა“, „კარგი მეგობარი“, „კალაბოკი“ და ა. შ.), დრამატურგიული სცენები („კარგი გაზაფხული“, „ჩაბანი“ და სხვ.), იყო და არის საყვარელი ნაწარმოებები აზერბაიჯანელი მოსწავლეებისათვის.[5].
ლიტერატურა რედაქტირება
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 576-577.
- ↑ IMSLP — 2006.
- ↑ Abdulla Şaiq Biblioqrafiya 2016, p. 7.
- ↑ Nadir Ismayilov. Sima Ismayilova Abdulla Şaiq biblioqrafik göstəricisi haqqında qeydlər 525-ci qəzet.
- ↑ შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი
<ref>; სქოლიოსათვისclbარ არის მითითებული ტექსტი; $2 - ↑ Дадашзаде М. А. История Азербайджанской литературы. — Маариф, 1987.