დეიმ ჯეინ ელიზაბეტ ფრენსისი (დ. ოქტომბერი, 1956) — ბრიტანეთის ანტარქტიდის კვლევის დირექტორი.[1] იგი ადრე მუშაობდა პალეოკლიმატოლოგიის პროფესორად ლიდზის უნივერსიტეტში, სადაც ასევე იყო გარემოს დაცვის ფაკულტეტის დეკანი.[2] 2002 წელს ის იყო მეოთხე ქალი, რომელმაც მიიღო პოლარული მედალი განსაკუთრებული წვლილისთვის ბრიტანეთის პოლარულ კვლევებში. ის ამჟამად არის ლიდსის უნივერსიტეტის კანცლერი.[3][4]

ჯეინ ფრენსისი

ჯეინ ფრენსისის პორტრეტი
დაბადების სახელი ჯეინ ელიზაბეტ ფრენსისი
დაბადების თარიღი ოქტომბერი, 1956
ეროვნება ბრიტანელი
ალმა-მატერი საუთჰემპტონის უნივერსიტეტი
საქმიანობა ლექტორი, მკვლევარი, მოგზაური
საიტი ფრენსისის შესახებ ანტარქტიდის ბრიტანული კვლევის ვებსაიტზე

განათლება

რედაქტირება

ფრენსისმა მიიღო განათლება კენტერბერის საიმონ ლენგტონის გოგონების გრამატიკის სკოლაში და მიიღო ბაკალავრის ხარისხი გეოლოგიაში და დოქტორის ხარისხი საუთჰემპტონის უნივერსიტეტში.

ფრენსისი იყო ბუნებრივი გარემოს კვლევის საბჭოს კვლევის სტუდენტი გეოლოგიასა და ბიოლოგიაში საუთჰემპტონის უნივერსიტეტში 1979 წლიდან 1982 წლამდე.[1] მან განაგრძო მუშაობა პოსტდოქტორანტ მკვლევრად ბედფორდის კოლეჯში, ლონდონში, 1984 წლამდე.[1] იგი დაინიშნა პალეობოტანიკოსის თანამდებობაზე ბრიტანეთის ანტარქტიდის კვლევაში, 1984 წლიდან 1986 წლამდე.[1]

ხუთი წლის განმავლობაში ფრენსისი იყო ადელაიდის უნივერსიტეტის პოსტდოქტორანტურის კვლევითი თანაშემწე ლარი ფრეიკსთან.[1] 1991 წელს მან მიიღო ლექტორის თანამდებობა ლიდზის უნივერსიტეტის დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებათა დეპარტამენტში; 1996 წელს დააწინაურეს უფროს ლექტორად. 2002 წელს მას მიენიჭა პოლარული მედალი და გახდა მხოლოდ მეოთხე ქალი ისტორიაში, რომელმაც მიიღო ეს ჯილდო.[5]

იგი დააწინაურეს პალეოკლიმატოლოგიის პროფესორად დედამიწისა და გარემოს სკოლაში და იყო ლიდზის უნივერსიტეტის პოლარული მეცნიერების ცენტრის დირექტორი,[4] სანამ 2008 წელს გარემოს დაცვის ფაკულტეტის დეკანი გახდებოდა.[1] ის არის ლიდსის უნივერსიტეტის საპატიო პროფესორი. 2013 წლის 1 ოქტომბერს ფრენსისმა დაიკავა ბრიტანული ანტარქტიდის კვლევის დირექტორის თანამდებობა და გახდა დაწესებულების პირველი ქალი დირექტორი.[6]

ფრენსისის ძირითადი ინტერესები არის პალეოკლიმატოლოგია და პალეობოტანიკა. იგი სპეციალიზებულია წიაღისეული მცენარეების შესწავლაში და მათ გამოყენებაში კლიმატის ინტერპრეტაციისა და წარსული ბიომრავალფეროვნების შესახებ ინფორმაციის მიღებისთვის.[7][8] მაგალითად, იგი შეისწავლის წარსული კლიმატის ცვლილებას (დათბობისა და გამყინვარების პერიოდების) მცენარეების საშუალებით.[9] მისმა კვლევამ ხაზი გაუსვა „ანტარქტიდის პარადოქსს“, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ანტარქტიდა ამჟამად დიდწილად დაუსახლებელია, მისი უხვი მცენარეული ნამარხი მიუთითებს წარსულის მკვეთრად თბილ კლიმატზე. მან განახორციელა 16-ზე მეტი ექსპედიცია არქტიკასა და ანტარქტიდაში.[10]

ფრენსისის მოღვაწეობა დაახასიათა ლონდონის გეოლოგიურმა საზოგადოებამ მისი კოუკის მედლით დაჯილდოებისას, როგორც „გადამწყვეტი როლის მქონე პოლარული რეგიონებში დედამიწის მეცნიერების ჩამოყალიბებაში და წარმართვაში, მისი ვრცელი სამსახურის მეშვეობით ეროვნული და საერთაშორისო პოლიტიკის კომიტეტების საოცრად ფართო სპექტრში. .“[7] ის ასევე არის პირველი ქალი, რომელიც ანტარქტიდის ხელშეკრულების საკონსულტაციო შეხვედრების ოპერაციების სამუშაო ჯგუფის თავმჯდომარეა. ეს არის ერების საერთაშორისო ფორუმი, რომელიც ეხება ანტარქტიდის იურიდიულ და ოპერაციულ საკითხებს.[11]

ფრენსისი გაწევრიანებულია ეროვნულ და საერთაშორისო სამეცნიერო ორგანოებში.[9] ის არის გაერთიანებული სამეფოს ბუნებრივი გარემოს კვლევის საბჭოს (NERC) აღმასრულებელი საბჭოს წევრი; შვედეთის პოლარული კვლევის სამდივნოს სამეცნიერო მრჩეველთა ჯგუფის წევრი; ევროპის პოლარული საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი; და დიდი ბრიტანეთის დელეგატი ანტარქტიდის კვლევის საერთაშორისო სამეცნიერო კომიტეტში.[12][6]

ჯილდოები

რედაქტირება

ფრენსისის წვლილი მრავალი ჯილდოთი არის აღიარებული. ყველაზე აღსანიშნავია, რომ მას 2002 წელს მიენიჭა პოლარული მედალი ბრიტანულ პოლარულ კვლევებში გამოჩენილი წვლილისთვის. მედლით იგი დააჯილდოვა ელიზაბეტ II-მ. ფრენსისი გახდა რიგით მეოთხე ქალი, რომელმაც მიიღო ეს ჯილდო.[13]

მან მიიღო მეცნიერების საპატიო დოქტორის წოდება ლიდზის უნივერსიტეტიდან 2014 წელს,[14] ასევე გარემოსდაცვითი მეცნიერების საპატიო დოქტორის წოდება პლიმუთის უნივერსიტეტიდან, ამავე წელს.[15] იმავე წელს იგი დასახელდა „მკვლევარად მეცნიერად“ 100 წამყვან ბრიტანელ მეცნიერს შორის სამეცნიერო საბჭოს მიერ.[10]{ მას ასევე მიღებული აქვს კოუკის მედალი ლონდონის გეოლოგიური საზოგადოებისგან (2014);[16] პალეონტოლოგიური საზოგადოების პრეზიდენტის პრემია;[17] ანტარქტიდის სერვისის მედალი აშშ-ს ეროვნული სამეცნიერო ფონდისგან;[17] და სამუშაოს მიღწევების ჯილდო BBC-ის ჟურნალიდან „eve“, რომელსაც აფინანსებს Nivea.[17]

2017 წლის საახალწლო ცერემონიალზე ფრენსისი დაინიშნა წმინდა მიქაელის და წმინდა გიორგის ორდენის მთავარსარდლად პოლარული მეცნიერებისა და დიპლომატიისთვის გაწეული სამსახურისთვის.[18]

2017 წელს ფრენსისი გახდა ლიდზის უნივერსიტეტის მეშვიდე კანცლერი, რომელმაც შეცვალა მელვინ ბრაგი.[19] 2020 წლის დეკემბერში ბრიტანულმა ანტარქტიდულმა კვლევამ ადელაიდის კუნძულზე მწვერვალს ფრენსის პიკი, მისი სახელი უწოდა.[20] იგი აირჩიეს სამეფო საზოგადოების წევრად 2021 წელს.[21]

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Jane Francis. British Antarctic Survey. ციტირების თარიღი: 7 June 2016
  2. Jane Francis interviewed by Jim Al-Khalili. BBC.
  3. Senior lay officers and the executive. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-06-24. ციტირების თარიღი: 2017-12-14
  4. 4.0 4.1 University of Leeds. University of Leeds Faculty of Environment. ციტირების თარიღი: 23 October 2014
  5. Reporter 480, 22 April 2002 -. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 სექტემბერი 2011. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  6. 6.0 6.1 Jane Francis: Highlights. ციტირების თარიღი: 20 January 2017
  7. 7.0 7.1 The Geological Society of London – 2014 Awards: Citations and Replies. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  8. Impact of global disturbances on evolution of polar life – Project – British Antarctic Survey. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  9. 9.0 9.1 Jane Francis – British Antarctic Survey. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  10. 10.0 10.1 2014 list of leading UK practising scientists – The Science Council. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 30 ივლისი 2017. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  11. ATS – The Antarctic Treaty Consultative Meeting (ATCM). ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  12. NERC - Membership. National Environmental Research Council. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 31 იანვარი 2017. ციტირების თარიღი: 20 January 2017
  13. The Reporter, Issue 480. University of Leeds. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 სექტემბერი 2011. ციტირების თარიღი: 26 February 2015
  14. News Inner: Earth and Environment. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  15. Legends of music and dance take to the Graduation stage at Plymouth University. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  16. The Coke Awards. ციტირების თარიღი: 23 October 2014
  17. 17.0 17.1 17.2 Jane Francis – British Antarctic Survey. ციტირების თარიღი: 6 June 2016
  18. Jane Francis. ციტირების თარიღი: 2016-12-31
  19. Abel, Antoinette. „Welcome back, Professor Dame Jane Francis“ (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-12-13. ციტირების თარიღი: 2017-12-13.
  20. Polar scientists and staff awarded place names in Antarctica (3 December 2020).
  21. Royal Society elects outstanding new Fellows and Foreign Members (2021-05-06).