ყანიშ სათფაევი
ყანიშ იმანთაის ძე სათფაევი (ყაზახ. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев; რუს. Каны́ш Иманта́евич Сатпа́ев; დ. 12 აპრილი [ ძვ. სტ. 31 მარტი], 1899, ყოფ. აკელის თემის აული ახლანდელი პავლოდარის ოლქში — გ. 31 იანვარი, 1964, მოსკოვი) — ყაზახი გეოლოგი. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1946). სკკპ წევრი 1944 წლიდან. საბჭოთა მეტალოგენიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი.
| ყანიშ სათფაევი | |
|---|---|
 | |
| დაბ. თარიღი | 31 მარტი (12 აპრილი), 1899 |
| დაბ. ადგილი | Qarashi |
| გარდ. თარიღი | 31 იანვარი, 1964 (64 წლის) |
| გარდ. ადგილი | მოსკოვი |
| დასაფლავებულია | Central Cemetery (Alma-Ata) |
| მოქალაქეობა |
რუსეთის იმპერია რუსეთის რესპუბლიკასაბჭოთა რუსეთი .svg){kind=small} სსრკ |
| საქმიანობა | გეოლოგი და პოლიტიკოსი |
| მუშაობის ადგილი | ყაზახეთის მეცნიერებათა აკადემია |
| ალმა-მატერი | ტომსკის პოლიტექნიკური უნივერსიტეტი |
| განთქმული მოსწავლეები | Q25530957? |
| სამეცნიერო ხარისხი | გეოლოგია-მინერალოგიის მეცნიერებათა დოქტორი |
| შვილ(ებ)ი | Khanisa Satpayeva |
| ჯილდოები | სტალინური პრემია, ლენინის ორდენი, სამამულო ომის მე-2 ხარისხის ორდენი, ლენინური პრემია, ლენინის ორდენი, ლენინის ორდენი, ლენინის ორდენი, მედალი „1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში გმირული შრომისათვის“ და Q112670018? |
1926 წელს დაამთავრა ტომსკის ტექნოლოგიური ინსტიტუტი. 1941–1964 წლებში იყო ახლანდელი ყაზახეთის სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გეოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორი (ახლა ეს ინსტიტუტი სათფაევის სახელს ატარებს), 1942 წლიდან — სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ყაზახეთის ფილიალის პრეზიდიუმის თავმჯდომარე, 1946–1952 და 1955–1964 — ყაზახეთის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტი. სათფაევის შრომები ძირითადად ეხება ყაზახეთის წიაღისეულის პროგნოზირების პრობლემებს. სათფაევი იყო სსრკ უმაღლესი საბჭოს II, III, V და VI მოწვევის დეპუტატი. ლენინური (1958) და სსრკ სახელმწიფო (1942) პრემიები.
დაჯილდოებულია 4 ლენინის ორდენით, სამამულო ომის 2 ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. სათფაევის სახელი ეწოდა მინერალს სათფაევიტი. დაკრძალულია ალმა-ათაში.
2014 წელს ყაზახეთის ეროვნულ ტექნიკურ უნივერსიტეტს ყანიშ სათფაევის სახელი მიენიჭა. 2017 წელს უნივერსიტეტის რებრენდინგი განხორციელდა და იგი სათფაევის უნივერსიტეტის სახელით არის ცნობილი.[1]
თხზულებები
რედაქტირება- Избр. труды, т. 1-5, А.-А., 1967-70.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 660.
- Академик К. И. Сатпаев, Сб., посвященный памяти выдающегося советского ученого, А.-А., 1965.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- ყანიშ სათფაევი — სტატია დიდი რუსული ენციკლოპედიიდან (რუსული)
- ყანიშ სათფაევი – ბიოგრაფია დაარქივებული 2013-07-26 საიტზე Wayback Machine. (რუსული)