ქალცედონი
ქალცედონი (ლათ. Chalcedonius) — მინერალი, კვარცის კრიპტოკრისტალური სახესხვაობა, რომლის ქიმიური ფორმულაა SiO₂. იგი ხასიათდება ნახევრად გამჭვირვალე ან გაუმჭვირვალე სტრუქტურითა და რბილი, მქრქალი ბზინვარებით. ქალცედონი მრავალფეროვანი ფერებით გამოირჩევა და ფართოდ გამოიყენება როგორც ძვირფასი და დეკორატიული ქვა[1].
| ქალცედონი (ლათ. Chalcedonius) | |
|---|---|
 |
|
| საერთო | |
| ქიმიური ფორმულა | SiO2 |
| იდენტიფიკაცია | |
| ფერი | მოლურჯო, მოყვითალო, ნაცრისფერი |
| სიმაგრე მოოსის სკალით | 6,5—7 |
| გამჭვირვალობა | გამჭვირვალე, ბუნდოვანი |
ქალცედონი ძირითადად წარმოიქმნება ჰიდროთერმული და სედიმენტური პროცესების შედეგად, როდესაც სილიციუმის დიოქსიდი ნალექდება მიკროკრისტალური ფორმით. ის ხშირად გვხვდება ვულკანურ ქანებში, ქანების ნაპრალებსა და ნამარხებში.
ქალცედონის სახელი მომდინარეობს მცირე აზიის ქალაქ ქალცედონის (დღევანდელი კადიკოი, თურქეთი) სახელწოდებიდან, საიდანაც იგი ანტიკურ ხანაში ექსპორტირდებოდა. მინერალი გამოიყენებოდა ძველ ეგვიპტეში, საბერძნეთში და რომში როგორც დეკორატიული ქვა და თილისმა.
ქალცედონის ძირითადი საბადოებია: ბრაზილია, ინდოეთი, ურუგვაი, მადაგასკარი, აშშ (მონტანა, ორეგონი), საქართველო, რუსეთი და კავკასიის სხვა რეგიონები.
ქალცედონის კრისტალური სტრუქტურა იძლევა უნიკალურ ბზინვარებასა და ტექსტურას, რაც მას მიმზიდველს ხდის როგორც სამეცნიერო კვლევებში, ისე ესთეტიკურ გამოყენებაში.
სტრუქტურა
რედაქტირებაქალცედონის სტრუქტურა შედგება სილიციუმის დიოქსიდის მიკროსკოპული კრისტალებისგან, რომლებიც განლაგებულია ბოჭკოვან და თანმიმდევრულ ქსოვილში. ქალცედონი გვხვდება მრავალფეროვან ფერებში, რომლებიც განპირობებულია მინერალის შემადგენლობაში სხვადასხვა მინარევების არსებობით. ძირითადი ფერებია: რუხი, თეთრი, ცისფერი, ყავისფერი, მწვანე, ვარდისფერი
ქალცედონის რამდენიმე სახესხვაობა გამოირჩევა თავისი ფერებით და სტრუქტურით:
- აქატი – შრეობრივი ტექსტურის ქვა, რომელიც გამოირჩევა მრავალფეროვნებით.
- კარნელიონი – მოწითალო-ნარინჯისფერი ქვა.
- ონიქსი – შავი და თეთრი ფენების მქონე მინერალი.
- ქრისოპრაზი – მწვანე ფერის ქალცედონი, რომელიც ნიკელის მინარევებით იღებს ფერს.
ქალცედონი ფართოდ გამოიყენება: სამკაულებში, დეკორატიულ ხელოვნებაში, ესთეტიკურ და სამკურნალო პრაქტიკებში – მას ზოგჯერ მიაწერენ დამამშვიდებელ და ენერგეტიკულ თვისებებს.