ფრენის ილუზია (ფილმი)

ფრენის ილუზია — 2005 წლის ფსიქოლოგიური თრილერი. რეჟისორი რობერტ შვენტკე, პიტერ ა. დოულინგისა და ბილი რეის სცენარით.

„ფრენის ილუზია“
კადრი ფილმიდან
დამდგმელი რეჟისორი	რობერტ შვენტკე
როლებში	ჯოდი ფოსტერი, შონ ბინი პიტერ სარსგაარდი
კომპოზიტორი	ჯეიმზ ჰორნერი
სტუდია	Touchstone Pictures Imagine Entertainment
გამოსვლის თარიღი	23 სექტემბერი, 2005
ხანგრძლივობა	98 წთ
ქვეყანა	აშშ
ენა	ინგლისური
ბიუჯეტი	$ 55 მლნ.
შემოსავალი	$ 223.4 მლნ.

ფილმი გადაღებულია Touchstone Pictures-ის მიერ და გამოვიდა მსოფლიო კინოთეატრებში 2005 წლის 23 სექტემბერს. ფილმმა მიიღო არაერთგვაროვანი გამოხმაურება კრიტიკოსებისგან, რომლებმაც შეაქეს რეჟისურა, მსახიობების შესრულება (განსაკუთრებით ფოსტერის) და ფილმის თრილერის ელემენტები, მაგრამ გააკრიტიკეს სცენარი. მას დიდი წარმატება ხვდა წილად, მსოფლიო მასშტაბით 223 მილიონ დოლარზე მეტი შემოსავალი 55 მილიონი დოლარის ბიუჯეტიდან და მიიღო ორი ნომინაცია სატურნის 32-ე დაჯილდოებაზე: საუკეთესო მძაფრსიუჟეტიანი ან სათავგადასავლო ფილმი და საუკეთესო მსახიობი ქალი (ფოსტერისთვის).

სიუჟეტი

ახლახან დაქვრივებული, ბერლინში მცხოვრები ამერიკელი ავიაციის ინჟინერი კაილ პრატი და მისი 6 წლის ქალიშვილი ჯულია აშშ-ში მიფრინავენ სრულიად ახალი Aalto Airlines Elgin E-474 (თავისუფლად ეფუძნება Airbus A380 თვითმფრინავით, რომელიც დიზაინიც კაილის შექმნილია. საბარგო განყოფილებაში მეუღლის — დევიდის ცხედარია, რომელიც მათი სახლის სახურავიდან ჩამოვარდნის შედეგად გარდაიცვალა. 3 საათიანი ძილის შემდეგ გამოღვიძებულმა კაილმა აღმოაჩინა, რომ ჯულია მის გვერდით აღარ იყო და ძებნა დაუწყო. არცერთ მგზავრს და ეკიპაჟის წევრს არ ახსოვს გოგონა. დაკარგულია ასევე ჯულიას ბილეთი და ზურგჩანთა. კაილის დაჟინებული თხოვნით, კაპიტანი მარკუს რიჩი აწარმოებს თვითმფრინავის ჩხრეკას და მისი თხოვნით საჰაერო მარშალი ჯინ კარსონი თვალყურს ადევნებს პანიკაში ჩავარდნილ კაილს.

ბორტზე მოდის შეტყობინება ბერლინის საავადმყოფოდან, რომ ჯულია მამასთან ერთად გარდაიცვალა და კაპიტანი დარწმუნებულია, რომ კაილი იტყუება და უბრძანებს მას, რომ თავის ადგილზე დარჩეს. სულ უფრო დაუცველი კაილი თავის ადგილს იკავებს, სადაც თერაპევტი ლიზა ანუგეშებს მას. კაილის უკვე თავადაც ეჭვი ეპარება საკუთარ საღ აზროვნებაში, სანამ სავარძლის გვერდით ნისლიან ფანჯარაზე ჯულიას მიერ დახატულ გულს არ შეამჩნევს. ამის შემდეგ ყველა ხერხით ცდილობს თავად მოძებნოს გოგონა.

კარსონი ატყობინებს კაპიტანს, რომ კაილის თანამზრახველებმა თვითმფრინავი დანაღმეს და ითხოვენ, რომ 50 მლნ გადარიცხონ ვატიკანის ბანკში და თვითმფრინავიც გადასცენ. კაილი ხვდება, რომ ყველაფერი მის წინააღმდეგ არის მიმართული. მალე გამოავლენს, რომ კარსონთან ერთად მთავარი ბორტ-გამცილებელი სტეფანიც შეთქმულებაში მონაწილეობს თვითმფრინავის გასატაცებლად და სპეციალურად გაიტაცეს ჯულია, რათა აიძულონ კაილი თვითმფრინავის კონსტრუქციის საიდუმლო გაამჟღავნოს. კარსონი ატყუებს კაპიტანს, რომ კაილი აფეთქებით იმუქრება, თუ გამოსასყიდი არ გადაირიცხება საბანკო ანგარიშზე და თვითმფრინავი მზად იქნება დაშვებისას. შემდეგ ის გეგმავს ჯულიას და კაილის მოკვლას და კვალის დასაფარად თვითმფინავზე მათ დატოვებას დეტონატორთან ერთად ასაფეთქებლად.

ნიუფაუნდლენდში იძულებით დაშვებისას თვითმფრინავი ფედერალური აგენტებით არის გარშემორტყმული. კაილი უპირისპირდება კაპიტანს, რომელიც გაბრაზებული აცხადებს, რომ გამოსასყიდი გადახდილია. კაილი აგრძელებს გამტაცებლის როლის შესრულებას, უბრძანებს კარსონს დარჩეს ბორტზე, ხოლო ეკიპაჟს — დატოვოს ბორტი.

კაილი იპოვის უგონო მდგომარეობაში მყოფ ჯულიას, კარსონი კი აღიარებს, რომ მან მოკლა დევიდი, რათა კონტრაბანდულად გადაეტანა ასაფეთქებელი ნივთიერებები მისი ცხედრის გამოყენებით. კაილი ჯულიასთან ერთად გაიქცა თვითმფრინავის აალებად სათავსოში, როდესაც კარსონი მას ესვრის. ის აფეთქებს ასაფეთქებლებს, რითაც თვითმფრინავის ნაწილი ზიანდება და კლავს კარსონს. ის და ჯულია უვნებელი გამოდიან. ბავშვთან ერთად კაილის დანახვისას ეკიპაჟი ხვდება, რომ იგი სიმართლეს ამბობდა მთელი ამ ხნის განმავლობაში. მეორე დილით, კაპიტანი რიჩი ბოდიშს უხდის კაილს, რადგან უკვე ყველაფერი გაირკვა.

როლებში

• ჯოდი ფოსტერი — კაილი პრეტი
• პიტერ სარსგაარდი — ჯინ კარსონი
• შონ ბინი — კაპიტანი მარკუს რიჩი
• კეიტ ბიხანი — სტეფანი
• მარლინ ლოუსტონი — ჯულია
• მეთიუ ბომერი — ერიკი
• მაიკლ ირბი — ობეიდი
• ასაფ კოენი — ახმედი
• ერიკა კრისტენსენი — ფიონა
• გრეტა სკაკი — თერაპევტი

ისტორია

პიტერ ა. დოულინგს ფილმის გადაღების იდეა 1999 წელს, მეგობართან სატელეფონო საუბარში გაუჩნდა. მისი თავდაპირველი სცენარი (პროდიუსერი ბრაიან გრეიზერი) ითვალისწინებდა მამაკაცს, რომელიც მუშაობდა აეროპორტის დაცვაში, რომელიც მივლინებით მიემგზავრება შეერთებული შტატებიდან ჰონგ კონგში და ფრენის დროს მისი ვაჟი დაიკარგა. რამდენიმე წლის შემდეგ, ბილი რეიმ აიღო სცენარი, ამოიღო ტერორისტები სიუჟეტიდან და მეტი აქცენტი გააკეთა გმირზე, რომელიც გახადა ქალი. როგორც გრეიზერი ფიქრობდა, ეს კარგი როლი იქნებოდა ჯოდი ფოსტერისთვის. შემდეგ სიუჟეტი ფოკუსირებული იყო მთავარ პერსონაჟზე, რომელიც გამძლე ფსიქიკის აღმოჩნდება და დაემატა 11 სექტემბრის შემდგომი თავდასხმის დაძაბულობა და პარანოია. ასევე იყო მცდელობა, დამალულიყო ბოროტმოქმედის ვინაობა თვითმფრინავში სხვადასხვა პერსონაჟების ჩვენებით. როგორც დოულინგს, ასევე რეის მიეცათ უფლება წვეოდნენ Boeing 747-ის სალონს ლოს-ანჯელესის საერთაშორისო აეროპორტში, რათა კარგად შეესწავლათ შეზღუდული სივრცე, რომელზეც სიუჟეტი ვითარდება. სურათი ასევე ეყრდნობა ალფრედ ჰიჩკოკის ფილმს The Lady Vanishes, რომელშიც ხანდაზმული ქალი გაუჩინარდა მატარებელში და მხოლოდ ერთ მგზავრს ახსოვს იგი, განსაკუთრებით იმ სცენაში, როდესაც კაილი თვითმფრინავის ფანჯარაზე აღმოაჩენს ქალიშვილის მიერ დახატულ გულს.

მუსიკა

„ფრენის ილუზიის“ პარტიტურა გამოვიდა 2005 წლის 20 სექტემბერს Hollywood Records-ზე. მუსიკა შესრულდა და დირიჟორობდა ჯეიმზ ჰორნერმა და დისკი შეიცავს რვა ტრეკს. ჰორნერმა თქვა, რომ ფილმის პარტიტურა ცდილობდა ხმოვანი ეფექტების შერწყმას „მუსიკის ემოციებთან და სწრაფვასთან“ და ინსტრუმენტები შეირჩა ისე, რომ დაემთხვა „პანიკის განცდას“, რომელსაც კაილი ავითარებს ფილმში. მათ შორის იყო გამელანის ინსტრუმენტები, მომზადებული ფორტეპიანო და სიმებიანი არანჟირება. საუნდტრეკში სპილენძის ჩასაბერი ინსტრუმენტები არ არის გამოყენებული.

შემოსავალი

„ფრენის ილუზია“ პირველად გამოვიდა აშშ-სა და კანადაში, მისი შემოსავალი 24 მილიონ დოლარზე მეტი იყო გამოსვლის შაბათ-კვირას. შემოსავალმა შეადგინა $89,707,299 შიდა სალაროებში და $133,680,000 საზღვარგარეთ, მსოფლიო მასშტაბით $223,387,299. მან ასევე გამოიმუშავა $79,270,000 DVD გაქირავებაში.

კრიტიკა

Rotten Tomatoes-ზე ფილმს აქვს 37% მოწონება 179 მიმოხილვის საფუძველზე, საშუალო რეიტინგი 5.3/10. საიტის კრიტიკოსების კონსენსუსში ნათქვამია: „მსახიობები აქ ყველა მთავარ როლს ასრულებენ, მაგრამ ფილმის პროგრესირებასთან ერთად, დაძაბულობა იკლებს, როგორც შორს მიმავალი სიუჟეტი იწყება“. Metacritic-ზე მას აქვს საშუალო შეწონილი ქულა 100-დან 53, 33 კრიტიკოსზე დაფუძნებული, რაც მიუთითებს „შერეული ან საშუალო მიმოხილვები".

კინოისტორიკოსმა ლეონარდ მალტინმა „ლეონარდ მალტინის 2012 წლის კინო გზამკვლევში“ (2011) აღწერა „ფრენის ილუზია“, როგორც „თავიდან დაძაბული ეს თრილერი ხდება დისტანციური და არაჩვეულებრივი; კულმინაციისთვის ის უბრალოდ სასაცილოა“.

როჯერ ებერტმა მას 4-დან 3-ნახევარი ვარსკვლავი მიანიჭა, შეაქო მისი „ჰერმეტული შეთქმულება“ და სამსახიობო სპექტაკლები. სხვა რეცენზენტები, მათ შორის Christian Science Monitor გააკრიტიკა "plotholes ზომა Airbus სკრიპტი".

საავიაციო კინოს ისტორიკოსმა საიმონ დ. ბეკმა აღნიშნა, რომ „თვითმფრინავი არის გამოგონილი სახელად „E-474“, ორსართულიანი ჯუმბო, რომელიც მოდელირებულია ძლიერად Airbus A-380-ის მიხედვით, დიდი ზომა შესაფერისია ფილმის დაკარგული პიროვნებისთვის“.

დაპირისპირება

პროფესიონალ ბორტგამცილებელთა ასოციაციამ „ფრენის ილუზიას“ ოფიციალური ბოიკოტი გამოუცხადა. მათი თქმით, ფილმი ასახავს ბორტგამცილებელს, როგორც უხეშს, უყურადღებოს, გულგრილს და თუნდაც ერთს, როგორც „ტერორისტს".

რესურსები ინტერნეტში

• „ფრენის ილუზია (ფილმი)“ — კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა (ინგლისური)
• „ფრენის ილუზია“ — Box Office Mojo-ზე