ფილიპო ბრუნელესკი

ფილიპო ბრუნელესკი (იტალ. Filippo Brunelleschi; დ. 1377 — გ. 15 აპრილი, 1446) — რენესანსის ერთ-ერთი გამოჩენილი წარმომადგენელი, ხუროთმოძღვარი.

ფილიპო ბრუნელესკი
დაიბადა 1377[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბადების ადგილი ფლორენცია[12]
გარდაიცვალა 15 აპრილი, 1446[2] [4]
გარდაცვალების ადგილი ფლორენცია

შემოქმედება რედაქტირება

თავდაპირველად ბრუნელესკიმ თავი გამოიჩინა, როგორც მოქანდაკემ. 1401 წელს მან ფლორენციაში შექმნა „ისააკის მსხვერპლად შეწირვა“. 1402–1409 წლები ბრუნელესკიმ რომში გაატარა, სადაც ეცნობოდა და იკვლევდა ანტიკურ არქიტექტურულ ძეგლებს. ამ წლებშივე შექმნა პერსპექტივის მეცნიერული თეორია, რასაც არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა სახვითი ხელოვნების შემდგომი განვითარებისთვის. 1420–1436 წლებში ხელმძღვანელობდა ფლორენციის ტაძრის – სანტა მარია დელ ფიორეს გუმბათის მშენებლობას. ბრუნელესკის მიერ ფლორენციაში აშენებული ბავშვთა თავშესაფარი რენესანსის ხუროთმოძღვრების პირველი ჩამოყალიბებული ნაწარმოებია. არქიტექტურული დამუშავებით მას ენათესავება ორი ბაზილიკური ეკლესიის — სან-ლორენცოს და სან-სპირიტოს ინტერიერები.

ადრინდელი რენესანსის უმნიშვნელოვანეს ნაგებობათა რიცხვს მიაკუთვნებენ პაცის საოჯახო კაპელას. დიდი დამსახურება მიუძღვის ბრუნელესკის საცხოვრებელი სახლის — მდიდარ მოქალაქეთა პალაცოების არქიტექტურულ დამუშავებაში. 1420–1442 წლებში მან გააფართოვა ე.წ. პალაცო დი პარტე გველფა. მასვე მიაწერენ ფლორენციის უდიდესი სასახლის პალაცო პიტის შუა ნაწილს.

ბრუნელესკის შემოქმედება არქიტექტურის ისტორიაში ახალი ხანის დაწყებას მოასწავებდა. მან პირველმა აღადგინა ანტიკური ორდერი. მის მიერ აგებული შენობებისა და ინტერიერის მარტივი, უაღრესად ნათელი და მშვიდი კომპოზიცია, მკაფიოდ შემოსაზღვრული სივრცე, ადამიანური მასშტაბი მკვეთრად უპირისპირდებოდა გოთიკის მისტიკურ-ემოციურ მხატვრულ სახეებს და ახალ ჰუმანისტურ მსოფლმხედველობას.

ლიტერატურა რედაქტირება

  • Argan, Giulio Carlo; Robb, Nesca A (1946). „The Architecture of Brunelleschi and the Origins of Perspective Theory in the Fifteenth Century“. J. Warburg and Courtauld Institutes. 9: 96–121. doi:10.2307/750311. JSTOR 750311.
  • Fanelli, Giovanni (2004). Brunelleschi's Cupola: Past and Present of an Architectural Masterpiece. Florence: Mandragora. 

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. Deutsche Nationalbibliothek Record #118516086 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  2. 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  3. Arkitekter verksamma i Sverige — 2015.
  4. 4.0 4.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
  5. Filippo Brunelleschi
  6. Filippo Brunelleschi
  7. Swartz A. Filippo Brunelleschi — 2007.
  8. Filippo Brunelleschi // Benezit Dictionary of ArtistsOUP, 2017. — ISBN 978-0-19-977378-7doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00027762
  9. RKDartists
  10. Filippo Brunelleschi — 2009.
  11. Filippo Brunelleschi
  12. Брунеллески Филиппо // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.