უკრაინული ენა

უკრაინული ენა (უკრ. українська мова [ukrɑˈjinʲsʲkɑ ˈmɔwɑ]) — უკრაინელების ენა, მიეკუთვნება ინდოევროპული ოჯახის სლავურ ენებს.

უკრაინული ენა українська мова
გავრცელებულია	უკრაინა, ხორვატია, პოლონეთი, რუმინეთი, რუსეთი, სერბეთი, სლოვაკეთი
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	~ 30 მლნ.
ოფიციალური სტატუსი	უკრაინა არაღიარებული ქვეყნები დნესტრისპირეთი
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ინდოევროპული ენები ბალტოსლავური სლავური აღმ. სლავური
დამწერლობის სისტემა	კირილიცა (უკრაინული ვარიანტი)
ენის კოდები	ISO 639-1: uk ISO 639-2: ukr
რუკა
ვიკისივრცე
ენის თარგი	{{Lang-uk}}
ვიკისივრცეში არის ვიკიპედია — უკრაინული ენა

უკრაინული ენა

ზოგადი ცნობები

• მოლაპარაკეთა რაოდენობა: 45 მლნ.
• ენის კოდი: uk
• სახელწოდება: uk - українська мова (ukrains’ka mova); en - Ukrainian; eo - Ukraina
• დამწერლობა: კირილიცა

სალიტერატურო ენამ განვითარების ორი ეტაპი გაიარა: ძველუკრაინული (XIV-XVIII სს) და თანამედროვე ლიტერატურული ენა (XVIII ს-ის ბოლოდან). მასში უფრო მეტი სიტყვაა პოლონურიდან ნასესხები, მაგრამ რუსულისაგან განსხვავებით, ნაკლებია საკლესიო სლავურიდან მომდინარე სიტყვები. თანამედროვე ლიტერატურული ენის ფორმირებაში უდიდესი როლი შეასრულა ტარას შევჩენკოს შემოქმედებამ. დამწერლობა სლავურ-კირილურ გრაფიკაზე.

სტატუსი

ოფიციალური ენაა უკრაინაში, გავრცელებულია ძირითადად უკრაინაში, მის მომიჯნავე რაიონებში: რუსეთსა და ბელარუსში, ყუბანში, პოლონეთში, სლოვაკეთში, აგრეთვე კანადაში, აშშ-ში, არგენტინაში, ავსტრალიაში.

დამწერლობა

უკრაინული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 33 ასო–ნიშანს (გრაფემას).

#	დიდი ასო	პატარა ასო	სახელი	გამოთქმა (IPA)	გამოთქმა (ქართულად)	ტრანსლიტერაცია (ISO 9)	Unicode
1	А	a	ა	[a]	ა	a	U+0410 / U+0430
2	Б	б	ბე	[b]	ბ	b	U+0411 / U+0431
3	В	в	ვე	[v]	ვ	v	U+0412 / U+0432
4	Г	г	ჰე	[h]	ჰ	h	U+0413 / U+0433
5	Ґ	ґ	გე	[g]	გ	g	U+0490 / U+0491
6	Д	д	დე	[d]	დ	d	U+0414 / U+0434
7	Е	е	იე	[jie]	იე	e	U+0415 / U+0435
8	Є	є	ჲე	[je]	იო	ë	U+0404 / U+0454
9	Ж	ж	ჟე	[ʒ]	ჟ	ž	U+0416 / U+0436
10	З	з	ზე	[z] [zʲ]	ზ	z	U+0417 / U+0437
11	И	и	ი	[ɪ]	ი	i	U+0418 / U+0438
12	І	і	ი	[i]	ი	i	U+0406 / U+0456
13	Ї	ї	ჲი	[ji]	ი	i	U+0407 / U+0457
14	Й	й	ი ნესკლადოვაიე и нескладовае	[j]	იი	j	U+0419 / U+0439
15	К	к	კა	[k]	კ	k	U+041A / U+043A
16	Л	л	ელ	[ɫ]	ლ	l	U+041B / U+043B
17	М	м	em	[m]	მ	m	U+041C / U+043C
18	Н	н	ენ	[n] ~ [nʲ]	ნ	n	U+041D / U+043D
19	О	о	ო	[o]	ო	o	U+041E / U+043E
20	П	п	პე	[p] ~ [pʲ]	პ	p	U+041F / U+043F
21	Р	р	ერ	[r] ~ [rʲ]	რ	r	U+0420 / U+0440
22	С	с	ეს	[s] ~ [sʲ]	ს	s	U+0421 / U+0441
23	Т	т	ტე	[t] ~ [tʲ]	ტ	t	U+0422 / U+0442
24	У	у	უ	[u]	უ	u	U+0423 / U+0443
25	Ф	ф	ეფ	[f] ~ [fʲ]	ფ	f	U+0424 / U+0444
26	Х	х	ხა	[x] ~ [xʲ]	ხ	h	U+0425 / U+0445
27	Ц	ц	ცე	[ʦ]	ც	c	U+0426 / U+0446
28	Ч	ч	ჩე	[ʧʲ]	ჩ	č	U+0427 / U+0447
29	Ш	ш	შა	[ʃ]	შ	š	U+0428 / U+0448
30	Щ	щ	შჩა	[ʃ]	შჩ	šč	U+0429 / U+0449
31	Ь	ь	მიაკი ზნაკი мяккі знак	[ʲ]		’	U+042C / U+044C
32	Ю	ю	იუ	[ʲu]	იუ	û	U+042E / U+044E
33	Я	я	ია	[ʲa]	ია	â	U+042F / U+044F
34	'	-	აპოსტროფი	-	U+02BC

გრამატიკა

...

ლექსიკა

ფრაზები და სიტყვები

• გამარჯობა - Добрий день (Dobri den); Привіт (Pryvit)
• დილა მშვიდობისა - Доброго ранку (Dobroho ranku)
• საღამო მშვიდობისა - Добрий вечір (Dobryy̆ vechir)
• როგორ ხართ? - як ви поживаєте? (yak vy pozhyvayete?)
• როგორ ხარ? - як поживаєш? (yak pozhyvayesh?)
• კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება - Ласкаво просимо (Laskavo prosymo); Вітаємо (Vitaemo)
• როგორ გაქვთ საქმეები? - Як у вас справи? (Yak u vas spravy?)
• გმადლობთ - Дякую (Dyakuyu); Спасибі (Spasybi)
• კი / არა - Так / Ні (Tak / Ni)
• გეთაყვა - Будь ласка (Bud' laska); Прошу (Proshu)
• ნახვამდის - До побачення (Do pobachennya)

რიცხვები

1 - один (ody'n) მამრობითი სახელებისთვის 1 - одна (odna) მდედრობითი სახელებისთვის 1 - одне (odne) საშუალო სახელებისთვის 2 - два (dva) მამრობითი და საშუალო სახელებისთვის 2 - дві (dvi) მდედრობითი სახელებისთვის (დანარჩენი ყველა სახელებისთვის საერთოა) 3 - три (tri)

4 - чотири (choty'ry) 5 - п'ять (pyat') 6 - шість (shist') 7 - сім (sim) 8 - вісім (vísim) 9 - дев'ять (devyat') 10 - десять (desyat')

იხილეთ აგრეთვე

• უკრაინისტიკა

რესურსები ინტერნეტში

• უკრაინულ-ქართული ლექსიკონი