უკრაინის ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საბჭო
უკრაინის ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საბჭო (NSDC; უკრ. Рада національної безпеки і оборони України, RNBO ან RNBOU) — უკრაინის პრეზიდენტის საკონსულტაციო სახელმწიფო ორგანო.[1]
არის სახელმწიფო უწყება, რომელსაც ევალება ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის შემუშავება და კოორდინაცია საშინაო და საგარეო საკითხებზე, უკრაინის პრეზიდენტის (ამჟამად ვოლოდიმირ ზელენსკის) კონსულტაციის დროს.[1] საბჭოს ყველა სხდომა პრეზიდენტის ადმინისტრაციის შენობაში იმართება. სააგენტოს წევრობას პრეზიდენტი განსაზღვრავს, მაგრამ მასში უნდა შედიოდეს უკრაინის პრემიერ-მინისტრი , თავდაცვის მინისტრი, შინაგან საქმეთა მინისტრი და საგარეო საქმეთა მინისტრი.[1] საბჭოს 2019 წლის 3 ოქტომბრიდან ხელმძღვანელობს მდივანი ოლექსი დანილოვი.[2][1]
ამჟამინდელი შემადგენლობა რედაქტირება
2022 წლის თებერვლის მდგომარეობით, ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საბჭო შედგება შემდეგი წევრებისაგან:
| სახელი | თანამდებობა |
|---|---|
| ვოლოდიმირ ზელენსკი | უკრაინის პრეზიდენტი და NSDC-ის თავმჯდომარე |
| ოლექსი დანილოვი | NSDC-ის მდივანი |
| დენის შმიგალი | უკრაინის პრემიერ-მინისტრი |
| ოლექსი რეზნიკოვი | თავდაცვის მინისტრი |
| დმიტრო კულება | საგარეო საქმეთა მინისტრი |
| სერხი მარჩენკო | ფინანსთა მინისტრი |
| დენის მონასტრისკი | შინაგან საქმეთა მინისტრი |
| ჰერმან ჰალუშჩენკო | ენერგეტიკის მინისტრი |
| იულია ლაპუტინა | ვეტერანთა საქმეთა მინისტრი |
| ვალერი ზალუჟნი | უკრაინის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალი |
| ივან ბაკანოვი | უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურის უფროსი |
| ირინა ვენედიქტოვა | უკრაინის გენერალური პროკურორი |
| ანდრეი ერმაკი | უკრაინის პრეზიდენტის აპარატის უფროსი |
| ანატოლი ზაგოროდნი | უკრაინის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტი |
| ოლექსანდრე ლიტვინენკო | უკრაინის საგარეო დაზვერვის სამსახურის თავმჯდომარე |
| პავლო რიაბიკინი | სტრატეგიული მრეწველობის მინისტრი |
| იულია სვირიდენკო | პირველი ვიცე-პრემიერი და ეკონომიკის მინისტრი |
| რუსლან სტეფანჩუკი | უზენაესი რადას თავმჯდომარე |
| ოლჰა სტეფანიშინა | უკრაინის ვიცე-პრემიერი ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში |
| მიხაილო ფედოროვი | ვიცე-პრემიერი და ციფრული ტრანსფორმაციის მინისტრი |
| იჰორ ჩერკასკი | უკრაინის სახელმწიფო ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის უფროსი |
| კირილო შევჩენკო | უკრაინის ეროვნული ბანკის გუბერნატორი |
ისტორია რედაქტირება
თავდაცვის საბჭო რედაქტირება
თავდაცვის საბჭო შეიქმნა უკრაინის უმაღლესი საბჭოს #1658-12 დებულებით 1991 წლის 11 ოქტომბერს. თავდაცვის საბჭო განისაზღვრა, როგორც უკრაინის თავდაცვისა და უსაფრთხოების საკითხებზე კოლეგიური მართვის უმაღლესი სახელმწიფო ორგანო, შემდეგი მიზნებით:
- სუვერენიტეტის დაცვა
- კონსტიტუციური წესრიგი
- რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა და ხელშეუხებლობა
- თავდაცვისა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სფეროში სტრატეგიების შემუშავება და პოლიტიკის მუდმივი გაუმჯობესება
- სამხედრო საფრთხის ბუნების ყოვლისმომცველი შეფასება
- პოზიციის განსაზღვრა თანამედროვე ომის მიმართ
- ეფექტური კონტროლი სახელმწიფოსა და მისი ინსტიტუტებზე, რომლებიც იცავენ უკრაინის თავდაცვისუნარიანობას თავდაცვისუნარიანობის დონეზე.
1992 წლის 23 იანვარს უკრაინის პრეზიდენტმა მიროსლავ ვიტოვსკი დანიშნა თავდაცვის საბჭოს მდივნად, რომელსაც ვიტოვსკიმ იკავებდა 1995 წლის 30 ნოემბრამდე.
საწყისი შემადგენლობა რედაქტირება
- უკრაინის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე[3]
- უკრაინის პრემიერ მინისტრი[3]
- უკრაინის უმაღლესი საბჭოს კომისიის თავმჯდომარე უკრაინის თავდაცვისა და სახელმწიფო უსაფრთხოების საკითხებზე[3]
- სახელმწიფო მინისტრი უკრაინაში თავდაცვის, ეროვნული უსაფრთხოებისა და საგანგებო სიტუაციების საკითხებში[3]
- სახელმწიფო მინისტრი უკრაინის თავდაცვის კომპლექსისა და კონვერტაციის საკითხებში[3]
- უკრაინის თავდაცვის მინისტრი[3]
- უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრი[3]
- უკრაინის უსაფრთხოების სამსახურის დირექტორი[3]
- უკრაინის სასაზღვრო ჯარების მეთაური[3]
- უკრაინის ეროვნული გვარდიის მეთაური[3]
- უკრაინის სამოქალაქო თავდაცვის შტაბის უფროსი[3]
უკრაინის პრეზიდენტის თანამდებობის შემოღებისა და არჩევნების შემდეგ საბჭოს შემადგენლობა რეფორმა განხორციელდა 1992 წლის 9 აპრილს უმაღლესი რადას (უკრაინის პარლამენტი) დებულებით.
- უკრაინის პრეზიდენტი[4]
- უკრაინის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე[4]
- უკრაინის პრემიერ-მინისტრი[4]
- უკრაინის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის პირველი მოადგილე[4]
- უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრი[4]
- უკრაინის თავდაცვის მინისტრი[4]
- უკრაინის შინაგან საქმეთა მინისტრი[4]
- უკრაინის მანქანათმშენებლობის, სამხედრო-სამრეწველო კომპლექსისა და კონვერტაციის მინისტრი[4]
- უკრაინის უშიშროების სამსახურის უფროსი[4]
- უკრაინის ეროვნული გვარდიის მეთაური[4]
- უკრაინის სასაზღვრო გვარდიის სამსახურის მეთაური[4]
ეროვნული უშიშროების საბჭო რედაქტირება
საბჭო თავდაპირველად შეიქმნა დროებითი დებულებით 1992 წლის 3 ივლისს, როგორც ეროვნული უშიშროების საბჭო, მაგრამ მნიშვნელოვნად განახლდა და გაძლიერდა პრეზიდენტ ლეონიდ კუჩმას დროს, 1994 წელს. საბჭოს ხელმძღვანელობდა პრეზიდენტის მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში:
- 1992 წლის 1 ივლისი - 1993 წლის 19 აპრილი ვოლოდიმირ სელივანოვი (უკრაინის პრეზიდენტის მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში - ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი)
- 1992 წლის 19 ნოემბრამდე უკრაინის სახელმწიფო მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში
- 1993 წლის 1 დეკემბერი - 1994 წლის 5 აგვისტო ვალერი კარტავცევი (ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი)
- 1994 წლის 5 აგვისტო - 1999 წლის 10 ნოემბერი ვოლოდიმირ ჰორბულინი (ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი)
- 1994 წლის 17 ოქტომბრიდან, როგორც ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანი, უკრაინის პრეზიდენტის მრჩეველი ეროვნული უსაფრთხოების საკითხებში.
1994 წლის 23 აგვისტოს უკრაინის პრეზიდენტმა მიიღო ახალი დებულება საბჭოსთვის. 1996 წლის 28 ივნისს უკრაინის კონსტიტუციის ადაპტაციის შემდეგ, საბჭოს დებულებები გამოიკვეთა 107-ე მუხლში. ამრიგად, ეროვნული უშიშროების საბჭო გაერთიანდა უკრაინის უკვე არსებულ თავდაცვის საბჭოსთან და ადაპტირდა პრეზიდენტის ბრძანებულებით 1996 წლის 30 აგვისტოს.
ყოფილი მდივნის ანდრეი კლიუევის თქმით, 2010 წელს საბჭოში 460 ადამიანი მუშაობდა, ხოლო 2012 წლის აპრილში დასაქმებულთა რაოდენობა 90 იყო.[5] პრეზიდენტმა ვიქტორ იანუკოვიჩმა 2012 წლის 9 აპრილს საბჭოს თანამშრომელთა რაოდენობაზე ლიმიტი დააწესა — 180.[5]
სააგენტოს წევრობას პრეზიდენტი განსაზღვრავს, მაგრამ მასში უნდა შედიოდეს უკრაინის პრემიერ-მინისტრი , თავდაცვის მინისტრი, შინაგან საქმეთა მინისტრი და საგარეო საქმეთა მინისტრი.[1] საბჭოს თავმჯდომარეა უკრაინის პრეზიდენტი, რომელსაც ეხმარება მდივანი, რომლის დანიშვნის უფლებაც თავად აქვს. უკრაინის პრეზიდენტის არყოფნის შემთხვევაში, მაგალითად, არჩევნებს შორის, საბჭოს თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი პრემიერ-მინისტრია. უმაღლესი რადას თავმჯდომარე არ არის საბჭოს წევრი, მაგრამ მათ უფლება აქვთ მონაწილეობა მიიღონ სხდომებში. საბჭოს წევრები შეიძლება იყვნენ აღმასრულებელი ხელისუფლების სხვა ორგანოების თავმჯდომარეებიც. ნებისმიერი სხვა პირი დაიშვება მხოლოდ საბჭოს თავმჯდომარის სპეციალური მოწვევით.
პრეზიდენტის გადადგომის შემთხვევაში, უმაღლესი რადას თავმჯდომარე ხდება ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საბჭოს ხელმძღვანელის მოვალეობის შემსრულებელი.[6]
მდივნები 1994 წლიდან რედაქტირება
| # | სახელი | საბჭოს მდივანი |
| 1 | ვოლოდიმირ ჰორბულინი | 1994 წლის 30 აგვისტო — 1999 წლის 10 ნოემბერი |
| 2 | ევჰენ მარჩუკი | 1999 წლის 10 ნოემბერი — 2003 წლის 25 ივნისი |
| 3 | ვლადიმერ რადჩენკო | 2003 წლის 2 სექტემბერი — 2005 წლის 20 იანვარი |
| 4 | პეტრო პოროშენკო | 2005 წლის 8 თებერვალი — 2005 წლის 8 სექტემბერი |
| 5 | ანატოლი კინახი | 2005 წლის 27 სექტემბერი — 2006 წლის 16 მაისი |
| მოვალეობის შემსრულებელი | ვოლოდიმირ ჰორბულინი | 2006 წლის 24 მაისი — 2006 წლის 10 ოქტომბერი |
| 6 | ვიტალი ჰაიდუკი | 2006 წლის 10 ოქტომბერი — 2007 წლის 12 მაისი[7] |
| 7 | ივან პლიუშჩი | 2007 წლის 12 მაისი — 2007 წლის 26 ნოემბერი |
| 8 | რაისა ბოგატიროვა | 2007 წლის 24 დეკემბერი — 2012 წლის 14 თებერვალი |
| 9 | ანდრეი კლიუევი | 2012 წლის 14 თებერვალი — 2014 წლის 24 იანვარი[8] |
| 10 | ანდრეი პარუბი | 2014 წლის 27 თებერვალი — 2014 წლის 7 აგვისტო[9][10] |
| 11 | ალექსანდრე ტურჩინოვი | 2014 წლის 16 დეკემბერი[10] — 2019 წლის 19 მაისი[11] |
| 12 | ალექსანდრე დანილიუკი | 2019 წლის 28 მაისი[12] — 2019 წლის 27 სექტემბერი[13] |
| 13 | ოლექსი დანილოვი | 2019 წლის 3 ოქტომბერი[2] - დღემდე |
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Ukraine’s unlikely new political heavyweight UkraineAlert by Adrian Karatnycky, Atlantic Council (31 March 2021)
- ↑ 2.0 2.1 Ex-deputy secretary of NSDC Danilov appointed its secretary – decree, Interfax-Ukraine (3 October 2019)
- ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 Statement of Verkhovna Rada about creation of the Defense Council of Ukraine.
- ↑ 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 History of RNBOU დაარქივებული 2014-06-26 საიტზე Wayback Machine. .
- ↑ 5.0 5.1 Decree:At most 180 people to work in National Security and Defense Council of Ukraine, Kyiv Post (9 April 2012)
- ↑ Poroshenko signs law expanding powers of National Security and Defense Council and its secretary, Interfax-Ukraine (23 December 2014)
- ↑ #12 Richest: Vitaliy Haiduk, 53, Kyiv Post (17 December 2010)
- ↑ Kliuyev appointed presidential chief of staff, Interfax-Ukraine (24 January 2014)
- ↑ Parubiy steps down as secretary of Ukraine's NSDC, Interfax-Ukraine (7 August 2014)
Poroshenko signs decree dismissing Parubiy as NSDC secretary, Interfax-Ukraine (7 August 2014) - ↑ 10.0 10.1 Turchynov becomes secretary of Ukraine's NSDC, Interfax-Ukraine (16 December 2014)
President Poroshenko decides to appoint Turchynov Ukraine's NSDC secretary – source, Interfax-Ukraine (16 December 2014) - ↑ Secretary of Ukraine's Security and Defense Council Turchynov resigns (Document) en. ციტირების თარიღი: 2019-05-17
- ↑ Ukraine president names ex-finance minister Danylyuk as top security official, Reuters (28 May 2019)
- ↑ Секретарь Совета нацбезопасности Украины подал в отставку. ციტირების თარიღი: 2019-09-27