უილარდ ფრენკ ლიბი (ინგლ. Willard Frank Libby; დ. 17 დეკემბერი, 19088 სექტემბერი, 1980) — ამერიკელი ფიზიკოსი ქიმიკოსი. 1949 წელს მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა რადიონახშირბადული დათარიღების აღმოჩენაში, ამ პროცესმა დიდი რევოლუცია მოახდინა არქეოლოგიასა და პალეონტოლოგიაში. 1960 წელს ამ პროცესის აღმოჩენაში შეტანილი წვლილისთვის მიენიჭა ნობელის პრემია ქიმიის დარგში.

უილარდ ლიბი
ინგლ. Willard Frank Libby
დაბ. თარიღი 17 დეკემბერი, 1908(1908-12-17)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]
დაბ. ადგილი გრანდ-ველი[10]
გარდ. თარიღი 8 სექტემბერი, 1980(1980-09-08)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [9](71 წლის)
გარდ. ადგილი ლოს-ანჯელესი, აშშ[11]
მოქალაქეობა  აშშ
საქმიანობა ქიმიკოსი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი კალიფორნიის უნივერსიტეტი, კალიფორნიის უნივერსიტეტი[10] და ჩიკაგოს უნივერსიტეტი
ალმა-მატერი კალიფორნიის უნივერსიტეტი[10] , პრინსტონის უნივერსიტეტი და Analy High School
მეუღლე Leona Woods
ჯილდოები გუგენჰაიმის სტიპენდია[10] , ნობელის პრემია ქიმიაში[12] [13], ართურ ლუის დეის მედალი[14] , ელიოტ კრესონის მედალი[15] , უილარდ გიბსის ჯილდო[16] , ალბერტ აინშტაინის პრემია, ამერიკის ქიმიკოსთა ინსტიტუტის ოქროს მედალი[17] , Glenn T. Seaborg Award for Nuclear Chemistry[18] და Remsen Award[19]

1931 წელს დაამთავრა კალიფორნიის უნვივერსიტეტი (ბერკლი), 1933 წელს მიენიჭა დოქტორის ხარისხი. მეორე მსოფლიო ომის დროს, კოლუმბიის უნივერსიტეტში მუშაობდა მანჰეტენის პროექტზე. ომის დასრულების შემდეგ, ლიბი გახდა ჩიკაგოს უნივერსიტეტის, ბირთვული კვლევების ინსტიტუტის პროფესორი, სადაც მან შეიმუშავა ორგანული ნაერთების დათარიღების ტექნიკა ნახშირბად 14-ის გამოყენებით. მან ასევე აღმოაჩინა, რომ ტრიტიუმიც მსგავსად შეიძლება გამოიყენებოდეს წყლის დათარიღებისთვის, მათ შორის ღვინოც. 1950 წელს გახდა ატომური ენერგიის კომისის გენერალურ მრჩეველთა კომიტეტის წევრი.

1959 წელს გახდა კალიფორნიის უნივერსიტეტის (ლოს-ანჯელესი) ქიმიის პროფესორი, ამ პოზიციაზე იგი პენსიაზე გასვლამდე იმყოფებოდა. 1962 წელს იგი გახდა კალიფორნიის უნივერსიტეტის სახელმწიფო გეოფიზიკისა და პლანეტარული ფიზიკის ინსტიტუტის დირექტორი. მან გარემოსდაცვითი ინჟინერიის პირველი პროგრამა 1972 წელს დაიწყო, და როგორც კალიფორნიის საჰაერო რესურსების საბჭოს წევრი, იგი მუშაობდა კალიფორნიის ჰაერის დაბინძურების სტანდარტების შემუშავებასა და გაუმჯობესებაზე.

ლიტერატურა რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. 1.0 1.1 Kauffman G. B. Encyclopædia Britannica
  2. 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. 3.0 3.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. 4.0 4.1 გუგენჰაიმის მუზეუმი — 1937.
  5. 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  6. 6.0 6.1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  7. GeneaStar
  8. Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  9. 9.0 9.1 Munzinger Personen
  10. 10.0 10.1 10.2 10.3 https://www.gf.org/fellows/all-fellows/willard-f-libby/
  11. Deutsche Nationalbibliothek Record #107570505 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  12. The Nobel Prize in Chemistry 1960Nobel Foundation.
  13. Table showing prize amountsNobel Foundation, 2019.
  14. ამერიკის გეოლოგიური საზოგადოება — 1888.
  15. https://www.fi.edu/en/laureates/willard-frank-libby
  16. https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award
  17. https://www.theaic.org/award_winners/goldmedal.html
  18. https://www.acs.org/funding/awards/glenn-seaborg-award-for-nuclear-chemistry/past-recipients.html
  19. https://acsmaryland.org/remsen-award/