უზუნ-ჰასანი (დ. დაახლ. 1423 — გ. 6 იანვარი, 1478) — აყ-ყოიუნლუს თურქმანთა სახელმწიფოს გამგებელი 1453-1478 წლებში. გამორჩეული სარდალი და პოლიტიკოსი. გამუდმებულად ებრძოდა ყარა-ყოინლუს თურქმანებს და 1467 წელს მათი ლაშქარი დაამარცხა, ბოლო მოუღო ყარა-ყოინლუს სახელმწიფოს და თავის სატახტო ქალაქად თავრიზი გამოაცხადა.

უზუნ-ჰასანი
Uzun Həsən
აყ–ყოიუნლუს სახელმწიფოს 1–ლი სულთანი
მმართ. დასაწყისი: 1453
მმართ. დასასრული: 1478 (25 წელი)
წინამორბედი: ჯაჰანგირ მირზა აყ–ყოიუნლუ
ჯეჰან-შაჰი
მემკვიდრე: სულთან ჰალილი
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 1423
დაბ. ადგილი: დიარბაქირი
გარდ. თარიღი: 6 იანვარი, 1478 (55 წლის)
გარდ. ადგილი: თავრიზი
მეუღლე: დესპინა ხათუნი)
სელჯუკ შაჰ ბეგუმი
ჯან ბეგუმი
თარჯილ ბეგუმი
შვილები: უღურლუ მუჰამედ ბეი
ზეინალ ბეი
სულთან ჰალილი
მესიჰ მირზა
მაქსუდ მირზა
იუსუფ მირზა
სულთან იაქუბი
ჰალიმა ბეგუმი (მართა)
დინასტია: აყ–ყოიუნლუს დინასტია
მამა: ჯელალედინ ალი ბეი
დედა: სარა ჰატუნი
რელიგია: ისლამი

უზუნ-ჰასანი ცდილობდა ცენტრალური ხელისუფლების განტკიცებას, ეწეოდა საამშენებლო საქმიანობას, შეეცადა საგადასახადო საქმის მოწესრიგებას - გამოსცა „კანუნნამე“, რომლითაც განისაზღვრა ძირითადი გადასახადების ოდენობა. ოსმალეთის იმპერიის წინააღმდეგ ბრძოლაში დაუკავშირდა ვენეციას (1463 წ.); მოლაპარაკებას აწარმოებდა უნგრეთთან და პოლონეთთან კავშირის თაობაზე. 1473 წელს სძლია სულთან მეჰმედ II-ის ლაშქარს, მაგრამ იმავე წელს მარცხი განიცადა ოსმალებთან ბრძოლაში. რამდენიმეჯერ ილაშქრა საქართველოში.

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

ლიტერატურა

რედაქტირება