ტოქსოპლაზმა (ლათ. Toxoplasma) — პარაზიტული უმარტივესების გვარი კოქციდიების რიგისა. შეიცავს ერთ სახეობას (ლათ. Toxoplasma gondii). ტოქსოპლაზმასასიცოცხლო ციკლს გადის კატისნაირთა ნაწლავებში, სადაც ცისტოზოიდიდან წარმოიქმნება კვერცხისებრი ოოცისტა, რომელიც შეიცავს 2 სპორას, თითოეული კი 4 სპოროზოიტს. კატისნაირთა დაავადებას იწვევს სპორულირებული ოოცისტა. სხვა ძუძუმწოვრებში, აგრეთვე ადამიანსა და ფრინველებში მოხვედრილი ოოცისტა მრავალჯერად უსქესოდ მრავლდება. ორგანოებში ან ქსოვილში შეჭრისას სპოროზოიტები გარდაიქმნებიან ნახევარმთვარისებრი ფორმის, ატიური გამრავლების უნარის მქონე ერთუჯრედიან, 4-7 მკმ სიდიდის ტროფოზოიტებად (ენდოზოიტებად), რომელთა ულტრასტრუქტურა კოქციდიების მეროზოიტების იდენტურია. მასპინძლის ორგანოებში, მათ შორის ტვინში (ტოქსოპლაზმით გამოწვეული ქრონიკული დაავადებებისას) წარმოიქმნება ცისტები, რომლებიც შეიცავენ რამდენიმე ათას ერთბირთვიან ცისტოზოიტებს. ენდოზოიტები და ცისტოზოიტები ახალი მასპინძლის დაავადების წყაროა. ტოქსოპლაზმა ადამიანსა და ცხოველებში იწვევს ტოქსოპლაზმოზს.
- ToxoDB : The Toxoplasma gondii genome resource დაარქივებული 2019-03-05 საიტზე Wayback Machine.
- Anti-Toxo : A Toxoplasma news blog and list of research laboratories
- Toxoplasma images დაარქივებული 2007-08-20 საიტზე Wayback Machine. , from CDC's DPDx, in the public domain
- Toxoplasmosis Research Institute & Center დაარქივებული 2013-10-17 საიტზე Wayback Machine.
- Cytoskeletal Components of an Invasion Machine – The Apical Complex of Toxoplasma gondii დაარქივებული 2012-12-28 საიტზე Archive.isCategory:Webarchive template archiveis links
- The Culture-Shaping Parasites დაარქივებული 2009-02-08 საიტზე Wayback Machine. , in Seed Magazine
- Sneaky Parasite Attracts Rats to Cats, All Things Considered, April 14, 2007
- Toxoplasma overview, developmental stages, life cycle image at MetaPathogen დაარქივებული 2013-10-18 საიტზე Wayback Machine.
- Toxoplasma lecture, Robert Sapolsky დაარქივებული 2016-07-31 საიტზე Wayback Machine.
- Could a brain parasite found in cats help soccer teams win at the World Cup?, – By Patrick House – Slate Magazine
- How Your Cat Is Making You Crazy, the Atlantic Magazine, March 2012
- Mystery Marine Mammal Deaths დაარქივებული 2012-04-28 საიტზე Wayback Machine. , CosmosMagazine.com, June 2008
- Toxoplasma gondii in the Subarctic and Arctic
- Toxoplasmosis – Recent advances, Open access book published in September 2012
- Toxoplasma gondii, the Immune System, and Suicidal Behaviour
