სუაჰილი ენა

სუაჰილი (სუაჰ. Kiswahili) — ერთაშორის ურთიერთობის ენა აღმოსავლეთ აფრიკაში, მიეკუთვნება ბანტუს ჯგუფის ენებს. გავრცელებულია ცენტრალურ და აღმოსავლეთ აფრიკაში.

სუაჰილი კისუაჰილ
გავრცელებულია	აღმოსავლეთი აფრიკა
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	50-100 მილიონი (2012)
ოფიციალური სტატუსი	ტანზანია,  კენია,  კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა,  უგანდა,  კომორის კუნძულების კავშირი
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ნიგერი-კონგოს ენები ატლანტური-კონგოს ენები ბენუე-კონგოს ენები სამხრეთ-ბანტოიდური ენები ბანტუს ენები სამხრეთ-აღმოსავლეთი სანაპიროს ბანტუ საბაკის ენები სუაჰილი
ენის კოდები	swa

ზოგადი ცნობები

• მოლაპარაკეთა რაოდენობა: 50-100 მლნ, მათ შორის მშობლიურია 2-15 მლნ ადამიანისათვის.
• ენის კოდი: sw
• სახელწოდება: sw - Kiswahili; en - Swahili; eo - Suahela
• დამწერლობა: ლათინური

სუაჰილი სავარაუდოდ ჩამოყალიბდა IX-XI სს-ში, ბანტუს ადგილობრივი ენების კრეოლიზაციისა და სტრუქტურული გამარტივების შედეგად, რომელზეც დიდი ზეგავლენა მოახდინა არაბულმა ენამ. XIX ს-დან მან აფრიკის კონტინენტზე შეაღწია და ფართოდ გავრცელდა სხვადასხვა ფორმებით - ნაციონალური ვარიანტები, დიალექტები, პიჯინიზირებული ფორმები. სუაჰილის კლასიკური ლიტერატურული ძეგლები XVIII ს-ით თარიღდება.

სტატუსი

ოფიციალური ენა:

• კენია - ინგლისურთან ერთად.
• ტანზანია
• უგანდა

გავრცელების არეალი:

სუაჰილის გავრცელების პირველადი არეალი იყო ზანზიბარის, პემბას, მაფიას და კომორის კუნძულების მიმდებარე ვიწრო სანაპირო ზოლი, ხოლო მისი მატარებლები იყვნენ ამ რეგიონის ისლამიზირებული აფრო-არაბული მოსახლეობა.

გრამატიკა

…

ლექსიკა

ფრაზები და სიტყვები

• გამარჯობა - Habari, bwana; Habari, bibi
• კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება - Karibu; Karibu nyumbani
• გმადლობთ - Asante; Asante sana
• კი / არა - Ndiyo; Sawa / Hapana; A-a
• გეთაყვა - Tafadhali; Tafadhalini
• ნახვამდის - Kwaheri

რიცხვები

• 1 - moja, 2 - mbili, 3 - tatu, 4 - nne, 5 - tano, 6 - sita, 7 - saba, 8 - nane, 9 - tisa, 10 - kumi

რესურსები ინტერნეტში

• ფრაზები სუაჰილზე
• აშშ -ს საერთაშორისო ურთიერთობების უნსტიტუტი, სუაჰილის კურსი
• ეთნოლოგიური რეპორტი სუაჰილზე; ეთნოლოგიური რეპორტი სუაჰილზე, კონგო
• UCLA რეპორტი სუაჰილზე დაარქივებული 2018-06-05 საიტზე Wayback Machine.
• პანაფრიკული ლოკალიზაციის გვერდი სუაჰილზე
• სუაჰილი გუშინ, დღეს და ხვალ: მისი განვითარების და გავრცელების ფაქტორები
• პროექტი კამუსი დაარქივებული 2007-11-15 საიტზე Wayback Machine.

ლექსიკონები და გრამატიკა

• ინტერნეტ, სუაჰილურ – ინგლისური ლექსიკონი
• The Kamusi Project: სუაჰილის ინტერნეტ ლექსიკონი დაარქივებული 2007-11-15 საიტზე Wayback Machine.
• სუაჰილის ლექსიკონი, ეტიმოლოგიებით - Andras Rajki დაარქივებული 2008-09-17 საიტზე Wayback Machine.
• სუაჰილურ – ინგლისური ლექსიკონი დაარქივებული 2006-11-08 საიტზე Wayback Machine.