სამი ფაშა

სამი ფაშა (ოსმ. اوچ پاشلار, თურქ. Üç Paşalar) ასევე ცნობილია როგორც ახალგაზრდა თურქების ტრიუმვირატი — ოსმალეთის იმპერიის მაღალჩინოსნების სამეული, რომელმაც 1913 წლის სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ მალევე მოახდინა ქვეყნის მთელი ძალაუფლების საკუთარ ხელში კონცენტრირება. ტრიუმვირატის შემადგენლობაში შედიოდა თალაათ-ფაშა (1874-1921 წწ.) — ოსმალეთის იმპერიის დიდი ვეზირი (1917-1918 წწ.) და შინაგან საქმეთა მინისტრი, ენვერ-ფაშა (1881-1922 წწ.) — ოსმალეთის იმპერიის ომის მინისტრი (1914-1918 წწ.) და ჯემალ-ფაშა (1872-1922 წწ.) — ოსმალეთის იმპერიის სამხედრო-საზღვაო ძალების მინისტრი (1914-1918 წწ.). მათ დიდი გავლენა მოახდინეს ოსმალეთის იმპერიის პირველ მსოფლიო ომში ჩართვის საქმეში და იყვნენ სომხების, ასირიელების და პონტოელი ბერძნების გენოციდის მთავარი ორგანიზატორები.

თალაათ-ფაშა, ენვერ-ფაშა, ჯემალ-ფაშა

პირველი მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ სამხედრო ტრიბუნალმა ტრიუმვირატის სამივე წევრს სიკვდილით დასჯის განაჩენი გამოუტანა. ენვერ-ფაშა დაიღუპა ბოლშევიკებთან ბრძოლის დროს შუა აზიაში, ხოლო თალაათ-ფაშა და ჯემალ-ფაშა მოკლეს ოპერაცია „ნემესისის“ დროს.

ლიტერატურა რედაქტირება

Allen, W.E.D. and R. Muratoff. Caucasian Battlefields: A History Of The Wars On The Turco-Caucasian Border, 1828-1921. Cambridge: Cambridge University Press, 1953. 614 pp.
Bedrossyan, Mark D. The First Genocide of the 20th Century: The Perpetrators and the Victims. Flushing, NY: Voskedar Publishing, 1983. 479 pp.
Derogy, Jacques. Resistance and Revenge: "Fun Times" The Armenian Assassination of the Turkish Leaders Responsible for the 1915 Massacres and Deportations. New Brunswick, NJ: Transaction Publishers and Zoryan Institute, April 1990. 332 pp.
Düzel, Neşe (2005-05-23). "Ermeni mallarını kimler aldı?". Radikal. "Enver Paşa, Talat Paşa, Bahaittin Şakir gibi bir dizi insanın ailelerine maaş bağlanıyor... Bu maaşlar, Ermenilerden kalan mülkler, paralar ve fonlardan bağlanıyor."
Emin [Yalman], Ahmed. Turkey in the World War. New Haven, CT: Yale University Press, 1930. 310 pp.
Joseph, John. Muslim-Christian Relations and Inter-Christian Rivalries in the Middle East. Albany: State Univ. of New York Press, 1983. 240 pp.
Kayalı, Hasan. "Arabs and Young Turks: Ottomanism, Arabism, and Islamism in the Ottoman Empire, 1908-1918" 195 pp.