ვიკიპედია

საადი

Question book-4.svg ამ სტატიაში არ არის მითითებული სანდო და გადამოწმებადი წყარო.
ენციკლოპედიური სტატია უნდა იყოს გამყარებული სანდო და გადამოწმებადი წყაროებით - გთხოვთ გამართოთ ეს სტატია შესაბამისი წყაროების მითითებით. მასალა გადამოწმებადი წყაროების გარეშე ითვლება საეჭვოდ და შეიძლება წაიშალოს.
იმ შემთხვევაში, თუ არ იცით, როგორ ჩასვათ წყარო, იხ. დახმარების გვერდი.
სასურველია ამის შესახებ აცნობოთ იმ მომხმარებლებსაც, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვით სტატიის შექმნაში. გამოიყენეთ: {{subst:წყაროს მითითება|საადი}}

საადი, მოსლეჰ ედ-დინ აბუ მოჰამედ აბდ ალ-ლაჰ იბნ მოშრეფ საადი შირაზელი (დ. 1203 ? ― გ. 1292) — სპარსელი პოეტი.

საადი
Sadi in a Rose garden.jpg
საადი ვარდების ბაღში, 1645 წლის მანუსკრიპტი
დაბადების თარიღი 1210[1] , 1213[2] , 1175[3] ან 1184[4] [5]
დაბადების ადგილი შირაზი, ფარსი (ოსტანი), ხვარაზმი[5] [6]
გარდაცვალების თარიღი 9 დეკემბერი, 1292[7] [8]
გარდაცვალების ადგილი შირაზი[8]
დასაფლავებულია Mausoleum of Saadi Shirazi
ფსევდონიმი سعدی
საქმიანობა პოეტი[9] [10] და მწერალი[11] [12]
ენა სპარსული ენა[13] და არაბული ენა[1]
ალმა-მატერი Al-Nizamiyya of Baghdad
ჟანრი ghazal
Magnum opus Gulistan of Sa'di და Bostan

საადი შირაზელის შემოქმედება სპარსული კლასიკური ლიტერატურის ერთ-ერთ მწვერვალად არის აღიარებული. საადის ლიტერატურულ მემკვიდრეობას შეადგენს ლირიკულ ლექსთა ოთხი დივანი, დიდაქტიკური პოემა „ბუსთანი“. ლექსნარევი პროზით დაწერილი იგავ-არაკული ჟანრის თხზულება „გოლესთანი“ და სხვ. საადიმ განვლო უაღრესად საინტერესო ცხოვრების გზა. იგი დაიბადა ფარსის პროვინციაში, ქალაქ შირაზში. განათლება მიიღო ბაღდადის ცნობილ უმაღლეს სასწავლებელში „ნიზამიეში“ (რომელიც სელჯუკიანთა დიდვეზირის, ნიზამ ალ-მულქის მიერ იყო დაარსებული). იგი ჯერ კიდევ ახალგაზრდა გაემგზავრა წმინდა ადგილთა მოსანახულებლად და „ჰაჯის“ შესასრულებლად. საადიმ ეს მოგზაურობა 25 წლამდე გააგრძელა. მან მოიარა მუსლიმანური აღმოსავლეთის ბევრი ქვეყანა. მისი მოგზაურობა ხშირად ფათერაკებითაც იყო აღსავსე. 1256 წელს ქვეყანანანახი და დაბრძენებული პოეტი უბრუნდება თავის მშობლიურ მხარეს, შირაზს და წერს დიდაქტიკური ხასიათის ორ ნაწარმოებს: „ბუსთანს“ (1256–1257) და „გოლესთანს“ (1257–1258). ამ ორმა თხზულებამ ავტორს უაღრესად დიდი სახელი მოუხვეჭა, იმდენად დიდი, რომ დიდაქტიკოსმა საადიმ თითქმის „დაჩრდილა“ ლირიკოსი-საადი.

საადი სიტყვის ჭეშმარიტი დიდოსტატია. მისი „გოლესთანის“ ენა სპარსული კლასიკური პოეზიის მწვერვალად არის აღიარებული. რითმოვანი პროზის (საჯ'ის) ზომიერი გამოყენება, ფრაზის ლაკონიზმი, აფორისტულობა, ხატოვანი აზროვნება და სხვანი ირანელთათვის დღევანდლამდე ნიმუშად არის დარჩენილი. განუზომელია საადის გავლენა სპარსულ ლიტერატურაზე და თვით ირანელთა ყოველდღიურ ცხოვრებაზე. საადის აზრები XX საუკუნემდე საზოგადოებრივ ეთიკურ ნორმებად იყო მიჩნეული ირანში, ხოლო მისი ფრთიანი გამოთქმები და აფორიზმები უკვე კარგა ხანია, რაც სპარსული მეტყველების განუყოფელ ნაწილად იქცა.

ქართული ენაზე 1964 წელს გამოიცა დავით კობიძის მთლიანად ნათარგმნი „ბუსთანი“.

თბილისში არსებობს მისი სახელობის ქუჩა.

რესურსები ინტერნეტშირედაქტირება

სქოლიორედაქტირება

  1. ↑ 1.0 1.1 Encyclopædia Iranica / N. Sims-Williams, A. Ashraf, H. Borjian et al. — USA: Columbia University, 1982. — ISSN 2330-4804
  2. ↑ https://www.biografiasyvidas.com/biografia/s/sa_di.htm
  3. ↑ https://www.albin-michel.fr/le-jardin-de-roses-9782226172945 — გვ. 9.
  4. ↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6251801j/f14.item
  5. ↑ 5.0 5.1 https://archive.org/details/essaisurlepote00massuoft — გვ. 6.
  6. ↑ Gershevitch I., Yarshater E., Frye R. N. et al. The Cambridge History of Iran — Cambridge University Press, 1968. — Vol. 5. — P. 595.
  7. ↑ Gershevitch I., Yarshater E., Frye R. N. et al. The Cambridge History of Iran — Cambridge University Press, 1968. — Vol. 5. — P. 597.
  8. ↑ 8.0 8.1 AA.VV. Encyclopaedia of Islam, Encyclopédie de l’Islam — 1913. — Vol. 8. — P. 719.
  9. ↑ The Fine Art Archive — 2003.
  10. ↑ The Fine Art Archive — 2003.
  11. ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #118604716 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  12. ↑ Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  13. ↑ Czech National Authority Database
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=საადი&oldid=3880725“-დან