პერგამონის სამეფო

პერგამონის სამეფო — ძველი სახელმწიფო მცირე აზიის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში (ძვ. წ. 283-133 წწ.). დედაქალაქი – პერგამონი. დამოუკიდებლ სახელმწიფოდ გამოაცხადა ფილეტერემ. ქვეყნის მოსახლეობას შეადგენდნენ მისიელები, მასდიენები, პაფლაგონიელები, ბერძნები. ბუნებრივი სიმდიდრე და ხელსაყრელი გეოგრაფიული მდებარეობა ხელს უწყობდა პერგამონის სამეფოს ეკონომიკურ აყვავებას. მთავარი ნავსადგური იყო ელეა. პერგამონის სამეფოში შემავალი ქალაქებიდან ზოგიერთი მთლიანად იყო სამეფოზე დამოკიდებული (ტეოსი, ტრალისი, ეფესო), ზოგი ავტონომიის უფლებებით სარგებლობდა (ლამფსაკოსი, მაგნესია და სხვ.). ატალიდების სამფლობელოში შემავალ ტერიტორიას მეფის მიერ დანიშნული სტრატეგები განაგებდნენ. პერგამონის სამეფოს მუდმივი ქიშპი ჰქონდა სელევკიდების სახელმწიფოსთან, მაკედონიასთან, გალატიასთან.

ძვ. წ. II საუკუნის დასაწყისში პერგამონის სამეფო ორიენტაციას იღებს რომის ძლიერი სახელმწიფოსაკენ. რომაელები სარგებლობენ ელინისტურ აღმოსავლეთში გართულებული პოლიტიკური ვითარებით და აზიაში გაბატონებისათვის მთავარ ფორპოსტად პერგამონის სამეფოს იყენებენ. მეორე მაკედონური ომში (ძვ. წ. 200-197) და სელევკიდთა სირიის ომში (ძვ. წ. 192-188 წწ.) ატალიდები რომის მხარეზე იბრძოდნენ, რის სანაცვლოდაც რომმა მათ უბოძა თრაკიის ქერსონესი, ლიდია, ფრიგია, კარიისა და პამფილიის ნაწილი და ზოგიერთი ბერძნული ქალაქი მცირე აზიაში. ევმენე II-ის შემდგომ პერგამონის სამეფოში კიდევ უფრო ძლიერად დამკვიდრდნენ რომაელები, ხოლო ატალე II (ძვ. წ. 160-138 წწ.) და ატალე III (ძვ. წ. 138-133 წწ.) მთლიანად რომის ხელისუფლებაზე იყვნენ დამოკიდებულნი. ძვ. წ. 133 წელს ატალე III-მ სიიკვდილის წინ თავისი სამეფო რომს უანდერძა. იმავე წელს იფეთქა აჯანყებამ არისტონიკეს მეთაურობით. რომაელებმა აჯანყება ჩააქრეს (ძვ. წ. 130 წ.) და პერგამონის სამეფო რომის სახელმწიფოს პროვინციად – აზიად გამოაცხადეს.

იხილეთ აგრეთვე

ატალიდები

ლიტერატურა

შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „პერგამონის სამეფო“ ვიკისაწყობში.

ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 21.
Климов О. Ю. Пергамское царство: Проблемы политической истории и государственного устройства. СПб., 2010.