პაჩაკუტი
პაჩაკუტი – კუსკოს სამეფოს მეცხრე საპა ინკა (1438-1472). კუსკოს სამეფო მან გარდაქმნა უზარმაზარ ინკების იმპერიად – ტაუანტინსუიუდ. ამჟამად ბევრი არქეოლოგი დარწმუნებულია, რომ ინკების დიდებული ქალაქი,მაჩუ-პიქჩუ სწორედ პაჩაკუტის მმართველობისას აშენდა.[1]
კეჩუას ენაზე pachakutiq ითარგმნება როგორც „ის, ვინც მსოფლიო შეცვალა“.[2] მართლაც, მისი მმართველობისას, კუსკო პატარა სოფლიდან გადაიზარდა დიდ იმპერიაში და უკან ჩამოიტოვა ჩიმუს კულტურა, რომელიც შემდეგ დაიპყრო და საბოლოოდ სამხრეთ ამერიკის ყველა იმდროინდელი ცივილიზაცია ინკების იმპერიაში მოაქცია.
წარმომავლობა
რედაქტირებაპაჩაკუტი, ვირაკოჩა ინკას ვაჟი, წარმოადგენდა ანანის დინასტიის მეოთხე იმპერატორს. ჰყავდა მეუღლე – მამა ანაუარკი და ორი ვაჟი: ამარუ იუპანკი და ტუპაკ ინკა იუპანკი. უფროსი ვაჟი – ამარუ, ტახტის მემკვიდრედ მიიჩნეოდა, მაგრამ პაჩაკუტიმ ტუპაკი აირჩია, რადგან ამარუს არ ჰქონდა მეომრის მონაცემები.[3]
მეცხრე საპა ინკა
რედაქტირებამამამისის სიკვდილის შემდეგ, პაჩაკუტი გახდა ინკების იმპერიის ერთპიროვნული მმართველი. ტახტზე ასვლისთანავე, მან ენერგიული სამხედრო კამპანიები წამოიწყო და როგორც უკვე აღვნიშნეთ, პატარა კუსკო გარდაქმნა მრავალეროვან იმპერიად. მისი დაპყრობები, რომელსაც ის ახორციელებდა თავის ვაჟთან, ტახტის მემკვიდრე ტუპაკ იუპანკისთან ერთად, იმდენად წარმატებული აღმოჩნდა, რომ ხანდახან პაჩაკუტის „ანდების ნაპოლეონად“ მოიხსენიებენ. 1471 წელს, როდესაც პაჩაკუტი გარდაიცვალა, იმპერია გადაჭიმული იყო სამხრეთ ჩილედან ჩრდილოეთ ეკვადორამდე, მოიცავდა რა თანამედროვე პერუს, ბოლივიის და ნაწილობრივ არგენტინის ტერიტორიებს.
პაჩაკუტიმ გაატარა არაერთი რეფორმა, მათ შორის ადმინისტრაციული რეფორმა. იმპერია დაყო ოთხ პროვინციად (სუიუ), რომელსაც მართავდა აპო. მანვე დაამშვენა და გაალამაზა ქალაქი კუსკო, იგი აქცია იმპერიის ცენტრად.
დღეისათვის, პაჩაკუტი თანამედროვე პერუს გმირად მიიჩნევა. 2000 წელს, პერუს პრეზიდენტად არჩეულ მეტისს, ალეხანდრო ტოლედოს ინდიელმა მოსახლეობამ მეტსახელად პაჩაკუტი შეარქვა.
 |
 |
 |
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- იმპერატორი პაჩაკუტი დაარქივებული 2011-02-03 საიტზე Wayback Machine.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Rowe, John,1990. Machu Picchu a la luz de documentos de siglo XVI. Historia 16 (1): 139-154, Lima.
- ↑ Cameron, Ian (1990). Kingdom of the Sun God: a history of the Andes and their people. New York: Facts on File, გვ. 58. ISBN 0-8160-2581-9.
- ↑ Rostworowski, Maria. "Inca Succession" დაარქივებული 2008-10-10 საიტზე Wayback Machine. The Incas Peruvian Cultural Center.