ნეფთჩალის რაიონი

ნეფთჩალის რაიონი (აზერ. Neftçala rayonu) — ადმინისტრაციული ერთეული აზერბაიჯანის სამხრეთით. ადმინისტრაციული ცენტრი არის ქალაქი ნეფთჩალა. „ნეფთჩალა“ მომდინარეობს სიტყვებისგან „ზეთი“ და „ჩალი“ და აქვს „ნავთობის ორმოს“ მნიშვნელობა.

XX საუკუნის საბჭოთა კავშირის დასაწყისში ნეფთჩალას რეგიონში დიდი ნავთობის საბადოების აღმოჩენის შემდეგ, აქ აშენდა დიდი დასახლებები, განკუთვნილი მუშებისა და მაცხოვრებლებისათვის. 1952 წელს ამ ტერიტორიას ერქვა ნეფთეჩალა. დიდი ხნის განმავლობაში სახელი „ნეფტექალა“ იყო 26-ე სოფელი. მოსახლეობას შორის, ამ ტერიტორიას ასევე უწოდეს ნოუთხანი.

გეოგრაფია

ჩრდილოეთით ნეფთჩალის რაიონს ესაზღვრება შირვანი, ხოლო სამხრეთით - გიზილაგაჩის სახელმწიფო ნაკრძალი, იგი ითვლება ყველაზე დაბალ ტერიტორიად რეგიონში. რაიონი მდებარეობს 22 მეტრზე ზღვის დონიდან. ნეფთჩალის რაიონში არის რამდენიმე უმნიშვნელოვანესი საბადო. რაიონის ტერიტორიაზე მდებარეობს კუნძული კიურკოსი, რომელიც ზღვის დონის ვარდნის გამო, ზოგჯერ ნახევარკუნძულად გადაიქცევა.

ნეფთჩალის ტერიტორიაზე მდებარეობს რამდენიმე ტალახის ვულკანი. ამ მხარეში ტალახის ვულკანის წარმოქმნით ჩამოყალიბდა კუნძული კურდაშა. სალიანის რეგიონის საზღვარზე მდებარეობს მარილის ტბა დუზდაგი.

ისტორია

ნეფთჩალის რაიონი ჩამოყალიბდა ადმინისტრაციულ რეგიონად აზერბაიჯანის, სსრ-ს შემადგენლობაში - 1940 წლის 11 თებერვალს. მანამდე ის სალიანის რეგიონის შემადგენლობაში იყო.

კლიმატი

რეგიონის კლიმატი ზომიერად ცხელია, ნახევრად უდაბნოა, მშრალი ზაფხულით. ხშირი ქარი იწვევს მკვეთრ კლიმატურ ცვლილებას. რეგიონში გავრცელებულია ნახევრად უდაბნოების სტეპები და მარილიანი ნიადაგები. რეგიონში იზრდება პიტნა, ველური ვარდი, გვირილა და სხვა მცენარეები.

ეკონომიკა

ნეფთჩალის რაიონი, ცნობილია ნავთობით, გაზითა და თევზებით. რეგიონის ეკონომიკის საფუძველია ბამბის მოშენება, მარცვლეულის მოყვანა და მეცხოველეობა. 1872 წელს, პირველი ნავთობის ჭაბურღილი გაბურღეს. 2009 წლის ინდიკატორების მიხედვით, რეგიონში მოქმედებს 23 სამრეწველო საწარმო. კერძო სექტორის წილი ინდუსტრიული წარმოების მოცულობაში შეადგენს 87,8%.

ძირითადად სამთო ინდუსტრიაში მნიშვნელოვანია რკინის მოპოვება, ბამბის ნედლეულის გადამუშავება, აგურის წარმოება, გაზის მიწოდება და განაწილება, ფერადი ლითონის წარმოება. რეგიონს აქვს ნავთობისა და გაზის ინდუსტრია, თევზის გადამამუშავებელი ქარხანა, იოდის ქარხანა, კონსერვების ქარხანა და სხვა საწარმოები. 2006 წლის შედეგების მიხედვით, რეგიონში 17 საწარმოა.

რეგიონის დიდი დასახლებებია ქალაქური ტიპის: ჰასანაბადი, ხალი, ბანკია, სოფლები აშაგი და სურა. რაიონში არის: 1 ქალაქი, 3 ქალაქური ტიპის სოფელი და 48 სოფელი.

რაიონის მოსახლეობა შეადგენს 80390 ადამიანს. მოსახლეობის 47.8% ქალაქში ცხოვრობს, 52.2% - სოფლებში. აქედან, მოსახლეობის 48.8% მამაკაცია, 51.2% კი ქალი.

ლიტერატურა

• Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — Kənd rayonları, səhifə 868. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. ISBN 9789952441017

რესურსები ინტერნეტში

• აზერბაიჯანი დაარქივებული 2018-12-25 საიტზე Wayback Machine.
• ნეფთჩალი: თევზეული და ნავთობი
• ნეფთჩალის რაიონი