მუდმივი დენი
მუდმივი დენი — ელექტრული მუხტის ცალმხრივი ნაკადი. ელექტროქიმიური ელემენტი არის მუდმივი დენის მშვენიერი მაგალითი. მუდმივი დენი შეიძლება გადიოდეს გამტარში, მაგალითად სადენში, მაგრამ ასევე შეიძლება გავიდეს ნახევარგამტარში, დიელექტრიკში (იზოლატორში) ანაც ვაკუუმშიც ელექტრონის ან იონის სხივის ფორმით. მუდმივი დენი მიედინება მუდმივი მიმართულებით, რაც განასხვავებს მას ცვლადი დენისგან. ამ ტიპის დენის ასაღწერად ადრე გამოიყენებოდა ტერმინი გალვანური დენი.[1]
ინგლისურში ცვლადი და მუდმივი დენის მაგიერ ხშირად გამოიყენება აბრევიატურა DC და AC.[2][3]
მუდმივი დენი შეიძლება იყოს მიღებული ცვლადი დენისგან რექტფიკატორის გამოყენებით, რომელიც შეიცავს ელექტრონულ ელემენტებს (ჩვეულებრივ) ან ელექტრომექანიკურ ელემენტებს (ისტორიულად), რომლებიც დენს მხოლოდ ერთი მიმართულებით დინების საშუალებას აძლევს. მუდმივი დენი ინვერტორის საშუალებით შეიძლება გარდაიქმნას ცვლად დენად.
მუდმივ დენს აქვს მრავალი დანიშნულება: ბატარეების დატენვა, არის კვების წყარო ელექტრონული სქემებისთვის, ძრავებისთვის, ფოტოდიოდებისთვის და სხვა. მუდმივი დენის საშუალებით მოწოდებული დიდი რაოდენობით ელექტროენერგია გამოიყენება ალუმინის დასადნობად და სხვა ელექტროქიმიური პროცესებისთვის. ასევე გამოიყენება ზოგიერთ რკინიგზაზე, განსაკუთრებით ქალაქებში.
ისტორია
რედაქტირებამუდმივი დენი პირველად წარმოიქმნა 1800 წელს იტალიელი ფიზიკოსი, ალესანდრო ვოლტას ბატარეის, ვოლტას სვეტის მიერ.[4] დენი როგორ მიედინებოდა ჯერ არ იყო ცნობილი. ფრანგი ფიზიკოსი ანდრე-მარი ამპერი ვარაუდობდა რომ დენი მოძრაობდა ერთი მიმართულებით, დადებითიდან უარყოფითისკენ.[5] როდესაც ფრანგმა ინსტრუმენტების მწარმოებელმა იპოლიტე პიქსიმ ააშენა პირველი ელექტროდინამო 1832 წელს, მან აღმოაჩინა, რომ როდესაც გამოყენებული მაგნიტი გადიოდა მავთულის ხვევების გვერდით, ყოველ ნახევარ ბრუნვაში ელექტროენერგიის ნაკადი იცვლიდა მიმართულებას, წარმოქმნიდა ცვლად დენს.[6] ამპერის შეთავაზების მიხედვით, პიქსიმ დაამატა კომუტატორი, სადაც ლილვის კონტაქტები და კომუტატორის „ფუნჯები“ ერთად მუშაობს როგორც ჩამრთველი, რათა წარმოქმნას მუდმივი დენი.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Andrew J. Robinson, Lynn Snyder-Mackler (2007). Clinical Electrophysiology: Electrotherapy and Electrophysiologic Testing, 3rd, Lippincott Williams & Wilkins, გვ. 10. ISBN 978-0-7817-4484-3.
- ↑ N. N. Bhargava and D. C. Kulshrishtha (1984). Basic Electronics & Linear Circuits. Tata McGraw-Hill Education, გვ. 90. ISBN 978-0-07-451965-3.
- ↑ National Electric Light Association (1915). Electrical meterman's handbook. Trow Press, გვ. 81.
- ↑ Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta – grants.hhp.coe.uh.edu. ციტირების თარიღი: 2017-05-29
- ↑ Breithaupt, Jim (2010). Physics. Palgrave Macmillan, გვ. 175. ISBN 9780230231924.
- ↑ Pixii Machine invented by Hippolyte Pixii, National High Magnetic Field Laboratory. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-09-07. ციტირების თარიღი: 2008-06-12