მარტორქისებრნი (ლათ. Rhinocerotidae) — ძუძუმწოვრების ოჯახი კენტჩლიქოსნების რიგისა. მათი სხეულის სიგრძე 2,5-4 მ, სიმაღლე — 1-2 მ, მასა — 3 ტ (და მეტსად) აღწევს, აქვთ სქელი კანი, ცხვირზე 1 ან 2 რქა, მოკლე კისერი, მოკლე და სამთითიანი ფეხები. ფერად მუქი რუხია. მხედველობა სუსტი აქვთ, სმენა და ყნოსვა — კარგი. მოკლე მანძილზე გარბიან 40-45 კმ/სთ სისწრაფით. იკვებებიან მცენარეულობით. მაკეობა 17-18 თვემდე გრძელდება. შობენ თითო ნაშიერს, რომლის მასა 20-25 კგ. ცოცხლობენ 70 წლამდე. ზოგან მარტორქისებრთა ხორცს ჭამენ. გავრცელებული არიან აფრიკასა და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში. მარტორქისებრნის რაოდენობა ყველგან შემცირებულია და მათ იცავენ. ცნობილია 5 სახეობა, რომელთა შორის აღსანიშნავია ინდური მარტორქა (Rhinoceros unicornis), რომელიც გავრცელებულია აღმოსავლეთ ინდოეთსა და ნეპალში; თეთრი მარტორქა (Diceros simum), რომელიც ყველაზე დიდია მარტორქისებრთა შორის და აღმოსავლეთ და სამხრეთ აფრიკაში გვხვდება; შავი მარტორქა (Diceros bicornis), რომელიც ბინადრობს აღმოსავლეთ და ცენტრალურ აფრიკაში. მარტორქისებრნი ხშირად ჰყავთ ზოოპარკებში.

მარტორქისებრნი

თეთრი მარტორქა თბილისის ზოოპარკში
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  ცხოველები
ტიპი:  ქორდიანები
კლასი:  ძუძუმწოვრები
რიგი:  კენტჩლიქოსნები
ოჯახი:  მარტორქისებრნი
ლათინური სახელი
Rhinocerotidae (J. E. Gray, 1821)

კლასიფიკაცია რედაქტირება

 
იავური მარტორქა
 
სუმატრული მარტორქა
 
ინდური მარტორქა
 
შავი მარტორქა
 
ელასმოთერიუმი
 
სუბჰირაკოდონი

ლიტერატურა რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. Haraamo, Mikko. (15 November 2005) Mikko's Phylogeny Archive entry on "Rhinoceratidae". დაარქივებულია ორიგინალიდან — 27 ნოემბერი 2005. ციტირების თარიღი: 7 January 2008.
  2. Geraads, Denis (2010) Cenozoic Mammals of Africa. University of California Press, გვ. 675–689. ISBN 978-0-520-25721-4. 
  3. Becker, Damien; Pierre-Olivier, Antoine; Maridet, Olivier (22 March 2013). „A new genus of Rhinocerotidae (Mammalia, Perissodactyla) from the Oligocene of Europe“. Journal of Systematic Palaeontology. 11 (8): 947–972 – წარმოდგენილია Taylor & Francis-ის მიერ.
  4. Geraads, Denis; McCrossin, Monte & Benefit, Brenda (2012). „A New Rhinoceros, Victoriaceros kenyensis gen. et sp. nov., and Other Perissodactyla from the Middle Miocene of Maboko, Kenya“. Journal of Mammalian Evolution. 19: 57–75. doi:10.1007/s10914-011-9183-9. დამოწმება იყენებს მოძველებულ პარამეტრს |lastauthoramp= (დახმარება)
  5. Deng, Tao (2008). „A new elasmothere (Perissodactyla, Rhinocerotidae) from the late Miocene of the Linxia Basin in Gansu, China“ (PDF). Geobios. 41 (6): 719–728. doi:10.1016/j.geobios.2008.01.006.