მარაე
მარაე (მაორი ენაში, კუკის კუნძულების მაორიზე, ტაიტურში); მალა (ტონგანურში); მალაე (სამოურში და ჰავაიურში) — კომუნალური, წმინდა ადგილი, რომელიც გამოიყენებოდა რელიგიური და სოცილური საკითხებისთვის პოლინეზიელ ხალხებში. პოლინეზიურ ენებში ამ სიტყვას ასევე აქვს: სუფთა, ხეებისგან გაწმენდილი ადგილის მნიშვნელობაც.[1] ის წარმოადგენს მოსუფთავებულ მართკუთხა ადგილს, რომელიც შემოსაზღვრულია ქვის ან ხის სვეტებით (ამ ბოძებს ტაიტურსა და კუკის კუნძულების მაორიზე ეწოდება აუ) შესაძლებელია იყოს ტერასებიც (პაეპაე) საცერემონიო მიზნებისათვის და ცენტრალური ქვა რომელსაც ეწოდება აჰუ ან ა'უ. რაპანუის ხალხში აღდგომის კუნძულზე აჰუ ეწოდება მარაეს მთელ კომპლექსს.
ზოგიერთ პოლინეზიურ ხალხში და განსაკუთრებით ახალ ზელანდიელ მაორებში მარაე არის ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილი. თუმცა ტროპიკული პოლინეზიის უმეტეს ნაწილში მარაები ან განადგურდა ან მიატოვეს XIX საუკუნეში ქრისტიანობის შემოსვლის შემდეგ, მიუხედავად ამისა ადგილები სადაც იყო მარაები დღემდე მიიჩნევა ტაბუდ. კუკის კუნძულებზე შენარჩუნებულია რამდენიმე მარაე (არაი-ტე-ტონგა, ვაეროტა, ტაპუტაპუატე) და გამოიყენება არიკის არჩევისას (პოლიტიკური ლიდერი ახალი ზელანდიის და კუკის კუნძულების მაორებში).
ლიტერატურა
რედაქტირება- Hirini Moko Mead, 2003. Tikanga Māori: Living by Māori Values. Huia Publishers:Wellington.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
- New Zealand in History: the marae - meeting place
- Gérard, Bertrand, Le marae: description morphologique in Cahiers des Sciences Humaines, 1978, Vol. 15, No 4, p. 407-448. Architecture and morphology of Society Islands Marae დაარქივებული 2005-10-17 საიტზე Wayback Machine.
- John Joseph Knight Hutchin, E Tuatua no te apai atinga ki mua i te marae, i te tuatau etene anga ("Tale of the offerings at the marae in heathen time") in "Collected songs and legends from the southern Cook Islands (c. 1883-1912)", notebook 2
- Marae Protocols დაარქივებული 2006-05-04 საიტზე Wayback Machine.