ვიკიპედია

კერალას კულტურა

კერალას კულტურა — ბოლო ათასწლეულების განმავლობაში განვითარებული კულტურა, რომელზეც გავლენა მოახდინა ინდოეთის სხვა ნაწილებმა და საზღვარგარეთ არსებულმა კულტურებმა. [1] [2] იგი განისაზღვრება მისი სიძველითა და მალაიალელი ხალხის მიერ შენარჩუნებული ორგანული უწყვეტობით. [3] კერალას თანამედროვე საზოგადოებამ ჩამოყალიბება დაიწყო კლასიკურ ანტიკურ პერიოდში ინდოეთის სხვადასხვა კუთხიდან და საზღვარგარეთიდან მიგრაციის გამო. [4] [5]

კერალას ადგილმდებარეობა ინდოეთში
ტაძრისკენ მსვლელობა კანჰაგადში

კერალას კულტურული გენეზისი იწყება (დაახლოებით ახ. წ. III საუკუნე) ბუნდოვნად განსაზღვრულ ისტორიულ რეგიონში, რომელიც ცნობილია როგორც თამიჟაგომი ტამილთა საერთო კულტურის მიერ განსაზღვრული ქვეყანა და მოიცავს ჩერას, ჩოლას და პანდიას სამეფოებს. კერალაში აღმოჩენილია მუსიკა, ცეკვა, ენა (ჯერ დრავიდა ბჰშა, „დრავიდული ენა“ [6] შემდეგ ტამილური) და სანგამი (ტამილური ლიტერატურის უდიდესი კორპუსი). დანარჩენი თამიჟაგომშია (დღევანდელი ტამილ-ნადუ) ნაპოვნი. კერალას კულტურა განვითარდა დრავიდული ხასიათიდან გამომდინარე, სანსკრიტიზაციის, რელიგიური მოძრაობების აღორძინებისა და რეფორმების მოძრაობებით კასტური დაყოფისგან გამოწვეული დისკრიმინაციის წინააღმდეგ . [7] [8] [9] კერალა აჩვენებს კულტურას, რომელიც განვითარებულია ცივილიზებული ცხოვრების წესის ათვისების გზით.

საშემსრულებლო ხელოვნება რედაქტირება

 
ტირაიატამი

კლასიკური საშემსრულებლო ხელოვნების ტრადიციები მოიცავს ქუდიატტომს, სანსკრიტული დრამის ან თეატრის ფორმას და იუნესკოს მიერ განსაზღვრულ ჰუმანიტარული მემკვიდრეობის ხელოვნებას. კათაკალი ( კატერუმბიდან („მოთხრობა“) და კალიდან („წარმოდგენა“)) 500 წლის წინანდელი ცეკვის ფორმაა - დრამა, რომელიც ასახავს უძველეს ეპოსებს. კათაკალის პოპულარიზებული განშტოებაა კერალა ნატანამი (განვითარდა XX საუკუნეში მოცეკვავე გურუ გოპინატის მიერ ). კუთუ უფრო მსუბუქი შესრულების ტექნიკით არის გამორჩეული, თანამედროვე სტენდ-აპ კომედიის მსგავსი. უძველესი ხელოვნება, რომელიც თავდაპირველად შემოიფარგლებოდა ტაძრების სიწმინდეებით, მოგვიანებით მათ პოპულარიზაცია გაუწია მანი მადავა ჩაქირმა .კერალიტის სხვა საშემსრულებლო ხელოვნებაში შედის მოჰინიაატტამ („მოჯადოებული ქალის ცეკვა“), რომელიც არის მოხდენილი ქორეოგრაფიული ცეკვის სახეობა, რომელსაც ასრულებენ ქალები და თან ახლავს მუსიკალური გაფორმება. [10]

კერალას ასევე აქვს ტომობრივი და ხალხური ხელოვნების რამდენიმე ფორმა. მაგალითად, კუმმატიკალი არის სამხრეთ მალაბარის ცნობილი ფერადი ცეკვა ნიღბებით, რომელიც შესრულებულია ონამის ფესტივალის დროს. კანარი კალის ცეკვები (ასევე ცნობილი როგორც დესათუკალი) როდესაც სწრაფად მოძრაობენ, მებრძოლი მოცეკვავეები, რომლებიც ერწყმიან რითმულ ხალხურ სიმღერებსა და ასურავადიებს. ასევე მნიშვნელოვანია სპექტაკლის სხვადასხვა ჟანრები, რომლებიც ისლამურია - ან ქრისტიანობის თემატიკით. მათ შორისაა ოპანა, რომელიც ფართოდ არის პოპულარული კერალიტ მუსლიმთა და მალაბარის მკვიდრთა შორის . ოპანა მოიცავს ჯგუფურ ცეკვას, რომელსაც თან ახლავს რიტმული ტაშის კვრა და იშალის ვოკალიზაცია.

მუსიკა რედაქტირება

რაგასი და ტალასი ლირიკული კარნატული მუსიკაა. XIX საუკუნის ტრავანკორის მეფე და მუსიკის მფარველი და კომპოზიტორი, მონაწილეობდა კარნატული მუსიკის პოპულარიზაციაში. [11] [12] გარდა ამისა, კერალას აქვს საკუთარი მშობლიური მუსიკალური სისტემა, სოპანამი, რომელიც არის რაგაზე დაფუძნებული. მაგალითად, სოპანამი უზრუნველყოფს ფონურ მუსიკას, რომელიც გამოიყენება კათაკალში . მუსიკოსებს შეიძლება ჰყავდეთ ანსამბლები, რომლებიც დგამენ მოცემულ წარმოდგენას. თითოეული სპექტაკლი, თავის მხრივ, შეიძლება გაგრძელდეს ოთხ საათამდე. კერალას პოპულარულ მუსიკაში, ისევე როგორც დანარჩენ ინდოეთში, დომინირებს ინდური კინოფილმების მუსიკა. კერალას მუსიკალურ კულტურაში ყველაზე მეტად ახსოვთ დიდი მუსიკოსის შრი კ ჯეი იესუდასის სახელი.

ლიტერატურა რედაქტირება

მალაიალამური ლიტერატურა უძველესი ხასიათისაა და მოიცავს XIV საუკუნის ნირამანის პოეტებს ( მადავა პანიკარი, სანკარა პანიკარი და რამა პანიკარი), რომელთა ნამუშევრები წარმოადგენს როგორც მალაიალურ ენას, ასევე კერალურ პოეზიას. თანამედროვე მწერლებიდან ცნობილია ბუკერის პრემიის გამარჯვებული არუნდატი როი.

ფოლკლორი რედაქტირება

 
ტირაიატამი

კერალას ფოლკლორი მოიცავს ელემენტებს კერალას ხალხის ტრადიციული ცხოვრების წესიდან. ტრადიციული შეხედულებები, ჩვეულებები, რიტუალები და ა.შ. აისახება კერალას ფოლკლორსა და სიმღერებში. კერალას აქვს მდიდარი ტრადიცია. [13] ფოლკლორი ამ რეგიონში არის ადამიანის ქცევის და აზრების სპონტანური გამოხატულება. კერალიტებს აქვთ თავიანთი კულტურა და ცოდნა, რომლებიც ძირითადად სოფლის მეურნეობის ნაწილი იყო. თესვა, ნარუს დარგვა, სარეველების გაწმენდა, მოსავლის აღება და ა.შ. სოფლის მეურნეობის სხვადასხვა ეტაპია, რომლებსაც აქვთ თავიანთი ტიპური რიტუალები. უამრავი სიმღერა და საშემსრულებლო ხელოვნება ახლავს მათ. არსებობს ნაყოფიერების კონკრეტული რიტუალები და ტეიამის ფესტივალები, რომლებიც ადრე დადგენილი თარიღების მიხედვით ტარდება.

კერალას ხალხური ხელოვნება შეიძლება კლასიფიცირდეს ორი კუთხით: [14] რიტუალისტური და არარაიტუალისტული.

ონამი რედაქტირება

ონამი არის მოსავლის აღების ფესტივალი, რომელსაც აღნიშნავს ინდოეთის კერალას მოსახლეობა. ეს ასევე არის კერალას სახელმწიფო ფესტივალი სახელმწიფო დღესასწაულებით 4 დღის განმავლობაში, დაწყებული ონამ ევადან (უტრადომი) ონამის მე-4 დღემდე.

პოლიტიკა რედაქტირება

კერალას მოსახლეობას ძალიან უყვარს პოლიტიკა. კერალიტების უმეტესობა ეკუთვნის რომელიმე პოლიტიკურ ალიანსს, კერძოდ, გაერთიანებულ დემოკრატიულ ფრონტს (UDF) ან მემარცხენე დემოკრატიულ ფრონტს (LDF). რელიგიური ლიდერები დიდ გავლენას ახდენენ კერალას პოლიტიკურ მოძრაობებზე.

თანამედროვე კერალას საზოგადოება რედაქტირება

მიუხედავად იმისა, რომ ადრე კერალაში წერა-კითხვისა და განათლების ყველაზე მაღალი დონე იყო სახელმწიფოში, დღეისათვის კერალას საზოგადოებამ გადაინაცვლა სოფლის მეურნეობის სფეროში. მიუხედავად იმისა, რომ კერალა საკმაოდ ლიბერალური რჩება თავისი შეხედულებებით და ღიაა თანამედროვე იდეებისა და ტექნოლოგიური ცვლილებებისთვის, სახელმწიფო მეტწილად კონსერვატიული რჩება სოციალურ საკითხებში. 

კალენდარი რედაქტირება

კერალას აქვს მკვიდრი უძველესი მზის კალენდარი, მალაიური კალენდარი, რომელიც გამოიყენება სხვადასხვა თემებში, პირველ რიგში, სასოფლო-სამეურნეო და რელიგიური საქმიანობისას.

სპილოები კერალას კულტურაში რედაქტირება

 
სპილოები კერალას ყოველდღიური ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია.

სპილოები კერალას კულტურისა და ყოველდღიური ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. სპილოებს პრესტიჟული ადგილი ენიჭებათ სახელმწიფო კულტურაში. სპილო კერალას სახელმწიფო ცხოველია და გამოსახულია კერალას მთავრობის ემბლემაზე.

ლიტერატურა რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ A. Sreedhara Menon (1978) Cultural Heritage of Kerala: an introduction. East-West Publications
  2. ↑ The Jews of India: A Story of Three Communities by Orpa Slapak. The Israel Museum, Jerusalem. 2003. p. 27. ISBN 965-278-179-7.
  3. ↑ (Bhagyalekshmy 2004).
  4. ↑ Nayar, Balachandran (1974) In quest of Kerala
  5. ↑ Smith, Bardwell (1976) Religion and social conflict in South Asia, Brill Publishers
  6. ↑ (Bhagyalekshmy 2004).
  7. ↑ Srinivas, Narasimhachar (1980) India: social structure. ISBN 0-878-55415-7
  8. ↑ Filippo Osella, Caroline Osella (2000) Social mobility in Kerala: modernity and identity in conflict. Pluto Press
  9. ↑ University of Kerala. Dept. of History, University of Allahabad. Dept. of Modern Indian History, University of Travancore (1966) Journal of Indian history: Volume 44
  10. ↑ "Thirayattam",(Folklore Text -malayalam, Moorkkanad Peethambaran) State Institute of language, Kerala ISBN 978-81-200-4294-0
  11. ↑ (Bhagyalekshmy 2004d, p. 29).
  12. ↑ (Bhagyalekshmy 2004d, p. 32).
  13. ↑ Kerala Folklore Akademi (8 March 2012). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 მარტი 2012. ციტირების თარიღი: 15 ნოემბერი 2020.
  14. ↑ Essays on the Cultural Formation of Kerala. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-03-10. ციტირების თარიღი: 2017-02-22.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=კერალას_კულტურა&oldid=4543514“-დან