იოანე სკილიცე

იოანე სკილიცე (ბერძ. Ἰωάννης Σκυλίτζης, ასევე Σκυλλίτζης/Σκυλίτσης; დ. დაახლ. 1040 — გ. 1101 წლის შემდეგ) — XI საუკუნის ბიზანტიელი ისტორიკოსი, ალექსი კომნენოსის წარჩინებული მოხელე. მისი მთავარი ნაშრომია „ისტორიის მიმოხილვა“ (ბერძ. Σύνοψις Ἱστοριῶν), რომელიც მოიცავს პერიოდს ნიკიფორე I-ის გარდაცვალებიდან (811) მიხეილ VI-ის დამხობამდე (1057). ეს ნაშრომი წარმოადგენს თეოფანე აღმსარებლის მატიანეს გაგრძელებას. არსებობს „ისტორიის მიმოხილვის“ გაგრძელებაც, მიყვანილი 1079 წლამდე, რომელიც ხშირად იოანე სკილიცეს მიეწერება.

იოანე სკილიცე
დაბადების თარიღი	1040
გარდაცვალების თარიღი	არაუადრეს 1101
საქმიანობა	ისტორიკოსი და მწერალი
ენა	საშუალი ბერძნული ენა
მოქალაქეობა	ბიზანტიის იმპერია
იოანე სკილიცე ვიკისაწყობში

ვარიაგები — გამოსახულება იოანე სკილიცეს ნაშრომიდან

იოანე სკილიცეს ნამუშევარი გამოიყენა გიორგი კედრენემ.

მადრიდის სკილიცე

ბერძნული ცეცხლი, მინიატიური „მადრიდის სკილიცედან“

იოანეს მთავარი ნაწარმოებია ე. წ. „მადრიდის სკილიცე“, რომელიც XVIII საუკუნეში აღმოაჩინეს ესპანეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში სათაურით „ბიზანტიის იმპერატორების ისტორია კონსტანტინოპოლში 811-დან 1057 წლამდე, დაწერილი კურაპალატ იოანე სკილიცეს მიერ“. მისი დათარიღება დავის საგანია პალეოგრაფ-ბიზანტიოლოგებს შორის. ერთი ვერსიით იგი დაწერილია XIII საუკუნის შუა ხანებში ან მეორე ნახევარში, მეორეთი — XII–XIII საუკუნეების მიჯნაზე. 1970-იანი წლების ბოლოს, ნ. უილსონმა ხელწერის იდენტიფიკაციის საფუძველზე ხელნაწერი დაათარიღა XII საუკუნის შუა ხანებით და დაამტკიცა მისი სამხრეთიტალიური წარმოშობა. შესაძლოა იგი შედგენილია პალერმოს სასახლეში, იმპერატორისადმი ნაბოძები თვით სკილიცეს ორიგინალის ასლზე დაყრდნობით, რომელიც შეიქმნა 1158 წელს ჰენრიკუს არისტიპუსისათვის — სიცილიის სამეფოს ელჩისა და პალერმოს ცნობილი ინტელექტუალისათვის.

ხელნაწერში გამოსახულია 574 მინიატიურა, 100-მდე მათგანი კი დაკარგულია. „მადრიდის სკილიცე“ ბიზანტიური ისტორიული მინიატიურის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ძეგლად ითვლება და წარმოადგენს ბიზანტიის ვიზუალიზაციის ფასდაუდებელ ძირითად წყაროს.

ლიტერატურა

ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

იოანე სკილიცე

• Text: (1973) Ioannis Scylitzae Synopsis historiarum. Berlin-New York: De Gruyter.  The Thurn edition supersedes the much older one by Migne, below. A popular edition is being prepared for Kanakis books (with parallel Modern Greek "translation") and a facsimile edition of the Madrid is also available from Militos (Μίλητος) Publishers.
• AHRB Skylitzes Colloquium, Belfast, 21–22 September 2002, Institute for Byzantine Studies, Queen's University, Belfast.[1]
• John Wortley (trans.), John Scylitzes, a synopsis of histories (811-1057 A.D.): a provisional translation, Centre for Hellenic Civilization, University of Manitoba, 2000.
• B. Flusin (trans.), J.-C. Cheynet (ed.), Jean Skylitzès: Empereurs de Constantinople, Ed. Lethielleux, 2004, ISBN 2-283-60459-1.
• (1991) Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press, გვ. 1914. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• W. Seibt: Johannes Skylitzes: On the Person of the Chronicler , Jahrb. Österr. Byz. 25 (1976) 81-85.
• Eirini-Sophia Kiapidou, Ἡ Σύνοψη Ἱστοριῶν τοῦ Ἰωάννη Σκυλίτζη καὶ οἱ πηγές της (811‐1057). Συμβολὴ στὴ βυζαντινὴ ἱστοριογραφία κατὰ τὸν ΙΑ΄ αἰώνα, Αthens 2010

რესურსები ინტერნეტში

• იოანე სკილიცე — სტატია დიდი რუსული ენციკლოპედიიდან (რუსული)