ვიეტნამურ-რუსული ტრანსკრიფცია
ვიეტნამური ენიდან საკუთარი სახელებისა და უთარგმნელი რეალიების გადმოსაცემად რუსულ ენაში გამოიყენებენ არა ლათინიზირებულ, არამედ საკუთარ, რუსულ პრაქტიკულ ტრანსკრიფციას. ვიეტნამურის პრაქტიკული ტრანსკრიფციის წესების ყველაზე უფრო ვრცელი ვერსია შემუშავებული იქნა საბჭოთა კავშირის გეოდეზიისა და კარტოგრაფიის ცენტრალური სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მიერ, ხოლო დამტკიცებულ იქნა 1973 წელს.
რეგიონალური განსხვავებები
რედაქტირებავიეტნამური ენის სხვადასხვა დიალექტების ფონოლოგია არსებითად განსხვავდება ერთმანეთისაგან. ყველაზე გავრცელებულად ითვლება ჰანოისა (ჩრდილოური) და ჰოშიმინის (საიგონის, სამხრეთული) დიალექტების წარმოთქმითი ნორმები. თუმცა რუსულ-ვიეტნამური პრაქტიკული ტრანსკრიფცია იყენებს ძირითადად ჩრდილო-ცენტრალურ წარმოთქმას, რომელშიც კონსონანტური ფონემების ყველაზე დიდი რაოდენობაა.
ვიეტნამურ-რუსული ტრანსკრიფცია
რედაქტირებაპრაქტიკული ტრანსკრიფციის ცხრილი
რედაქტირებაერთი ხაზსზედა და ოთხი ხაზსქვედა ნიშანი, რომლებიც ტონებს გამოსახავენ (. , ` , ´ , ̉ , ˜), კირილური ანბანით ტრანსკრიბირებისას არ გადმოიცემა.
| ორთოგრაფია | წარმოთქმა | რუსულად გადმოცემა |
|---|---|---|
| a | თარგი:МФА2 | a |
| ă | თარგი:МФА2 | a: Bắc Cạn — Баккан |
| â | თარგი:МФА2 | а |
| ây | თარგი:МФА2 | эй — в слоге tây: Tây Ninh — Тэйнинь |
| ей — в слоге plây: Plây Cu — Плейку | ||
| ай — в остальных слогах: Châu Mây — Тяумай | ||
| b | თარგი:МФА2 | б |
| с | თარგი:МФА2 | к |
| ch | თარგი:МФА2 | ть — перед ư: Chư Nam — Тьынам |
| т — перед остальными гласными (которые записываются как я, е, ё, и, ю): An Châu — Антяу, Chơ Bờ — Тёбо, Chiêc — Тьек, Chich — Тить | ||
| თარგი:МФА2 / თარგი:МФА2 | ть — на конце слогов: Rạch Giá — Ратьзя | |
| d | თარგი:МФА2 / თარგი:МФА2 | з: Hải Dương — Хайзыонг |
| თარგი:МФА2 | д — в названиях, происходящих не из вьетнамского языка: Da (стиенг «река») — Да, Dak (мнонг. «река, озеро») — Дак | |
| đ | თარგი:МФА2 | д |
| е | თარგი:МФА2 | е — после согласной: Sông Be — Шонгбе |
| э — после гласной: En — Эн | ||
| ê | თარგი:МФА2 | е — после согласной и в сочетаниях iê и uyê: Yên Bái — Йенбай |
| э — после гласной: Huê — Хюэ | ||
| f | თარგი:МФА2 | ф |
| g | თარგი:МФА2 | г — кроме как перед i |
| gi | თარგი:МФА2 | зи — если отдельный слог: Gi Lang — Зиланг |
| თარგი:МФА2 | зь — перед гласными ê и ư: Giưa — Зьыа, Giêm Hô — Зьемхо | |
| з — перед остальными гласными (которые записываются как я, е, ё, ю): Gia Lai — Зялай, Giòng Riêng — Зёнгрьенг, Giep — Зеп | ||
| gh | თარგი:МФА2 | г |
| h | თარგი:МФА2 | х |
| i | თარგი:МФА2 | После согласных; между согласными и гласными, кроме ê; в слогах qui, hui, khui, thui — и: Bi Đup — Бидуп, Na Nhiu — Наниу, |
| й — после гласных, кроме ê: Hôi An — Хойан | ||
| опускается — в сочетаниях типа g+i+X, где X любая гласная буква, кроме ê, ư: Giòng Riêng — Зёнгрьенг | ||
| iê | თარგი:МФА2 | ье: Điện Biên Phủ — Дьенбьенфу |
| k | თარგი:МФА2 | к |
| kh | თარგი:МФА2 | кх: Khánh Hòa — Кханьхоа |
| l | თარგი:МФА2 | л |
| m | თარგი:МФА2 | м |
| n | თარგი:МФА2 | н |
| ng | თარგი:МФА2 | нг: Quảng Nam — Куангнам |
| ngh | თარგი:МФА2 | нг: Nghệ An — Нгеан |
| nh | თარგი:МФА2 | нь (=н+е, ё, и, ю, я): Vinh — Винь |
| o | თარგი:МФА2 | о — кроме как после ch, nh, gi |
| ô | თარგი:МФА2 | о — кроме как после ch, nh, gi |
| ơ | თარგი:МФА2 | о кроме как после ch, nh, gi: Cần Thơ — Кантхо |
| p | თარგი:МФА2 | п (встречается в начале слога только в иноязычных словах): Đình Lap — Диньлап |
| ph | თარგი:МФА2 | ф: Phú Yên — Фуйен |
| q | თარგი:МФА2 | к: Qui Hâu — Куихау |
| r | თარგი:МФА2 | р: Rạch Giá — Ратьзя, Cam Ranh — Камрань |
| s | თარგი:МФА2 | ш: Sóc Trăng — Шокчанг, Sơn La — Шонла, Lạng Sơn — Лангшон |
| t | თარგი:МФА2 | т: Tân An — Танан |
| th | თარგი:МФА2 | тх: Phan Thiết — Фантхьет |
| tr | თარგი:МФА2 | ч: Quảng Trị — Куангчи, Nha Trang — Нячанг |
| u | თარგი:МФА2 | ю — после ch, nh, gi, а также в сочетаниях uê, ui, uy, uyê, после h, kh, l, th, x: Huế — Хюэ, Nhu Quan — Нюкуан, Thui Phả — Тхюифа |
| у — в остальных случаях: Kon Tum — Контум, U Minh — Уминь | ||
| ui | თარგი:МФА2 | юи после h, kh, th: Thui Phả — Тхюифа |
| юй после ch, nh, gi, l, x: Xui Vang — Сюйванг | ||
| уи в слоге qui/quy: Quy — Куи | ||
| уй в остальных случаях Bui Chu — Буйтю | ||
| uy | თარგი:МФА2 | юи — после ch, nh, gi, l, x, в конце слога, оканчивающегося на согласную: Thanh Thuy — Тханьтхюи, Guiy Xuyen — Зюисюен |
| уи — в остальных случаях: Quỳnh Lưu — Куиньлыу | ||
| uyê | юе — после ch, h, nh, gi, l, x: Xuyên — Сюен | |
| уе — в остальных случаях: Thai Nguyên — Тхайнгуен; Nguyên — Нгуен | ||
| ư | თარგი:МФА2 | ы: Hải Dương — Хайзыонг |
| v | თარგი:МФА2 | в: Việt Nâm — Вьетнам |
| x | თარგი:МФА2 | c: Đồng Xuân — Донгсуан, Long Xuyên — Лонгсюен |
| y | თარგი:МФА2 თარგი:МФА2 |
й — в начале слога, после гласных, кроме u: Yên Bái — Йенбай, Chợ Thây Yên — Тётхайен (стечение yy и iy передаётся одной буквой «й») |
| и — после согласных и в сочетании uy: Mỹ Tho — Митхо, Lý — Ли. | ||
| не передаётся в сочетании uyê: Xuyên — Сюен | ||
| yê | йе — в начале слога, кроме сочетания uyê |
იხილეთ აგრეთვე
რედაქტირებალიტერატურა
რედაქტირება- Мурзаев Э. М.: Географические названия Вьетнама // Топонимия Востока. Исследования и материалы. — М., 1969.
- Мхитарян Т. Т.: Особенности передачи вьетнамских топонимов средствами русской графики // Топонимия Востока. — М., 1962.
- Сердюченко Г. П.: Вьетнамский язык // Сердюченко Г. П. Русская транскрипция для языков зарубежного Востока. — М.: Наука, 1967. Стр. 276—289.
- Стратанович Г. Г.: Проблемы уточнения этнонимов и топонимов Юго-Восточной Азии // Топонимия Востока. — М., 1962.
- Хоанг Тхи Тьяу: Названия рек Вьетнама // Топонимия Востока. Исследования и материалы. — М., 1969.
- Мхитарян Т. Т.: Фонетика вьетнамского языка. — М., 1959.
- Сандакова Л.Л.: Тюменева Е.И. Вьетнамский язык. Пособие по переводу для старших курсов. — М.: ООО "Восток-Запад", 2004. — С. 211. — 1000 экз. — ISBN 5-478-00020-5
- Глебова И., Ву Данг Ат: Начальный курс вьетнамского языка. — М.: Издательство ИМО, 1963. — С. 244. — 3150 экз.