ვასილ ლუკაშიკი
ვასილ ლუკაშიკი ( ბელარ. Васіль Лукашык ; დ.11 აგვისტო, 1911, სოკოლსკის ოლქი, გროდნოს პროვინცია, ლიტვის გენერალური--საგუბერნიო, რუსეთის იმპერია [1] — გ. 17 მარტი, 1975, გუსტავსბერგი, შვედეთი) — ბელარუსის პოლიტიკური და კულტურული მოღვაწე, გამომცემელი. მეორე მსოფლიო ომის დროს ბიალისტოკის ბურგომასტერი. შვედეთში ბელარუსის დიასპორის აქტიური წარმომადგენელი. [2]
| ვასილ ლუკაშიკი | |
|---|---|
| დაბადების თარიღი |
11 აგვისტო 1911 სოკოლსკის ოლქი, გროდნოს პროვინცია, ლიტვის გენერალური--საგუბერნიო, რუსეთის იმპერია |
| გარდაცვალების თარიღი |
17 მარტი 1975 გუსტავსბერგი, შვედეთი |
| საქმიანობა | პოლიტიკოსი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაბავშვობა
რედაქტირებავასილ ლუკაშიკი დაიბადა 1911 წლის 11 აგვისტოს [1] სოკოლის რაიონში ბიალისტოკის მახლობლად, ბელორუსი და რუსი მშობლების ოჯახში. იქვე დაამთავრა რუსული გიმნაზია. შემდეგ გადავიდა ვილნიუსში, სადაც აქტიურად მონაწილეობდა ბელარუსულ მოძრაობაში. ვილნიუსის უნვერსიტეტში პოლიტიკურ მეცნიერებებს ეუფლებოდა. იგი დაუმეგობრდა სტანისლავ ჰრინკევიჩს. იყო ბელარუსის გლეხთა და მუშათა საზოგადოების, ბელარუსის სასკოლო საზოგადოების აქტიური წევრი და ბელარუსის კულტურული და საგანმანათლებლო დაწესებულებების ორგანიზატორი. ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას: ასწავლიდა ისტორიას და ბელორუსული ენის გრამატიკას.
Მეორე მსოფლიო ომი
რედაქტირებამეორე მსოფლიო ომის დაწყებისა და საბჭოთა ხელისუფლების მიერ ბიალისტოკის ოკუპაციის შემდეგ 1939 - 1941 წლებში ვასილ ლუკაშიკმა რეგიონში შექმნა ბელარუსული სკოლების ქსელი. იგი ბიალისტოკში ბავშვთა სახლის ხელმძღვანელად მუშაობდა, სადაც დროთა განმავლობაში თავი მოიყარეს ბელორუსი, პოლონელი, რუსი და კომუნისტების მიერ რეპრესირებული ებრაელების შვილებმა. 1941 წელს, გერმანული ოკუპაციის დაწყებისთანავე, გერმანელებმა დახურეს ბავშვთა სახლი.
1941 წლის შემოდგომაზე, ლუკაშიკმა სერხი ხმარასთან, ივან გელდაისთან, ვასილ ვირასთან და იური სტასევიჩთან ერთად მონაწილეობა მიიღო ბელორუსის გლეხთა და მუშათა თემის ომამდელ აქტივისტთა არალეგალურ კონფერენციაში, რომელიც მოაწყო BSRG-ს წევრმა იულიან საკოვიჩმა. ვასილ ლუკაშიკი, ჯულიან საკოვიჩი და ივან გელდაი გერმანელებთან პატიოსანი თანამშრომლობის ინიციატივით გამოდიოდნენ და იყენებენ ყველა შესაძლებლობას ეროვნული საჭიროებების რეალიზებისთვის, მაგრამ კონფერენციის სხვა მონაწილეები ასეთი „პარტნიორობის“ მოწინააღმდეგენი იყვნენ. კონფერენციის შედეგად შეიქმნა არალეგალური ბელარუსის სახალხო საზოგადოება. გერმანელებთან მოლაპარაკებების შემდეგ, ბელორუსებმა მოახერხეს გერმანიის საოკუპაციო ადმინისტრაციისგან ნებართვის მიღება ბელორუსის სამოქალაქო ადმინისტრაციის შესაქმნელად და ვასილ ლუკაშიკი ბიალისტოკის მერი გახდა.
ვასილ ლუკაშიკი გესტაპომ დააპატიმრა და ოსვენციმის საკონცენტრაციო ბანაკში გაგზავნა. ლუკაშიკი აუშვიციდან გაიქცა და ვარშავაში გადავიდა, სადაც მოიპოვა ყალბი საბუთები, თუმცა გერმანელების ოპერაციის დროს ყველაფერი გაირკვა და ლუკაშიკი ნორვეგიაში გაგზავნეს იძულებით შრომით ბანაკში. იქ საბჭოთა პატიმრებთან ერთად მძიმე ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ პირობებში იმყოფებოდა. დასავლეთ ბელარუსებთან და პოლონელებთან ერთად მუშაობდა სტრატეგიული გზის მშენებლობაზე. იძულებითი შრომის ბანაკში ლუკაშიკმა შექმნა ბელორუსული ჯგუფი. 1944 წელს ჯგუფის წევრები ბანაკიდან გაიქცნენ. ვასილ ლუკაშიკი და ათიოდე ბელარუსი მთების გავლით შვედეთში გადავიდნენ. იქ მოახერხეს დაბინავება.
ემიგრაცია და საქმიანობა შვედეთში
რედაქტირება1948 წელს ვასილ ლუკაშიკმა, როგორც ბელარუსების დელეგატმა შვედეთში, მიიღო მონაწილეობა ბელარუსის ომისშემდგომი ემიგრაციის პირველ მსოფლიო კონგრესში, რომელიც ჩატარდა 28 ნოემბრიდან 2 დეკემბრამდე პარიზში . კონგრესის გადაწყვეტილებით, ვასილ ლუკაშიკმა თავის მეგობარ იაზეპ ფედორჩუკთან ერთად შვედეთში ბელორუსული თემი შექმნა. თავდაუზოგავმა მუშაობამ უშედეგოდ არ ჩაირა. ვასილ ლუკაშიკმა და იაზეპ ფედორჩუკმა მოახერხეს იურიდიული რეგისტრაციის მოპოვება, საზოგადოების წესდების გამოცემა ბელორუსულ და შვედურ ენებზე. ამის შემდეგ 30 წლის განმავლობაში ორგანიზაცია 25 მარტს მართავდა თავისუფლების დღისადმი მიძღვნილ ყოველწლიურ სადილებს. რეგულარულად იკრიბებოდა და მონაწილეობდა ბელარუსული დიასპორის გაერთიანებაში. ბელარუსის საზოგადოება იღებდა და ავრცელებდა ბელარუსულ ჟურნალ-გაზეთებს, ინარჩუნებდა კონტაქტს ავსტრალიისა და აშშ-ს დიასპორასთან. ვასილ ლუკაშიკი თანამშრომლობდა აშშ-ში ბელორუსული დიასპორის გაზეთ "Bielarus-Belarus"-თან და მის მთავარ რედაქტორ სტანისლავ სტანკევიჩთან. ცნობილია, რომ ლუკაშიკი ასევე იყო „თავისუფალი ბელარუსის“ კომიტეტისა და ბელარუსი თავისუფალი ჟურნალისტების ფედერაციის წევრი.
Სიცოცხლის ბოლო წლები
რედაქტირება1975 წლის 17 მარტს ვასილ ლუკაშიკი მოულოდნელად გარდაიცვალა გუსტავსბერგში ( შვედეთი ) [3] ბელორუსის სახალხო რესპუბლიკის მორიგი წლისთავის წინა დღეს.
ლუკაშიკის გარდაცვალების შემდეგ „ბელარუსულმა საზოგადოებამ “ ფაქტობრივად შეწყვიტა არსებობა. 1995 წელს შვედეთში დაიწყო მუშაობა ახალმა ბელარუსულმა გაერთიანება „ბელარუსმა“ (Sw. Vitrysland), რომელსაც ხელმძღვანელობდა ცნობილი შვედი ფოტოჟურნალისტი მარია სედერბერგი — ბელარუსული მოძრაობისა და ბელორუსული კულტურის აქტივისტი.
ლიტერატურა
რედაქტირება- ცასოპისი (ბიალისტოკი). 1995 წ. No11;
- ანდრეი კატლიაჩუკი . შვედები ბელარუსების ისტორიასა და კულტურაში. მინსკი, 2002, 296 გვ. ISBN 985-6599-58-X .
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 Выява могілкі Васіля Лукашыка(შვედური)
- ↑ Кароткая біяграфія Васіля Лукашыка. ციტირების თარიღი: 8 травня 2021.
- ↑ Архівована копія. ციტირების თარიღი: 8 травня 2021.