ელეანორ კატონი (დ. 1985 ) — ახალზელანდიელი რომანისტი და სცენარისტი. კანადაში დაბადებული კატონი ბავშვობაში ახალ ზელანდიაში გადავიდა საცხოვრებლად და გაიზარდა კრაისტჩერჩში . მიიღო თანამედროვე წერის სტილის საერთაშორისო ინსტიტუტის მაგისტრის ხარისხი შემოქმედებით წერაში. მისი ჯილდოს მფლობელი სადებიუტო რომანი, რეპეტიცია, რომელიც დაიწერა სამაგისტრო ნაშრომად, გამოიცა 2008 წელს და გადაკეთდა 2016 წლის ამავე სახელწოდების ფილმად . მისმა მეორე რომანმა, მნათობებმა, 2013 წლის ბუკერის პრემია მოიპოვა, რითაც კატონი გახდა ყველაზე ახალგაზრდა ავტორი, რომელმაც მიიღო პრიზი (28 წლის ასაკში) და ამ პრიზის მფლობელი მხოლოდ მეორე ახალზელანდიელი. შემდგომში წიგნი გადაკეთდა სატელევიზიო მინისერიალად, სადაც სცენარისტი იყო კატონი. 2023 წელს იგი დასახელდა გრანტას საუკეთესო ახალგაზრდა ბრიტანელ რომანისტთა სიაში.

ელეანორ კატონი
ინგლ. Eleanor Catton
დაბადების თარიღი 24 სექტემბერი, 1985(1985-09-24)[1] (39 წლის)
დაბადების ადგილი ლონდონი
საქმიანობა რომანისტი, მწერალი და სცენარისტი
ენა ინგლისური ენა
მოქალაქეობა  ახალი ზელანდია[2]
 კანადა
ალმა-მატერი დედოფალ ვიქტორიას უნივერსიტეტი, Burnside High School, კენტერბერის უნივერსიტეტი, Lawnswood School და International Institute of Modern Letters
Magnum opus The Luminaries
ჯილდოები ბუკერის პრემია[3] , გენერალ-გუბერნატორის პრემია საუკეთესო ინგლისურენოვანი მხატვრული ნაწარმოებისთვის, Amazon.ca First Novel Award და Member of the New Zealand Order of Merit[4]
გავლენა მოახდინეს
საიტი eleanor-catton.com

ბიოგრაფია

რედაქტირება

კატონი დაიბადა კანადაში 1985 წელს. [5] იმ დროისათვის მისი მამა დამამთავრებელი კურსის სტუდენტი, რომელიც ამთავრებდა დოქტორანტურას დასავლეთ ონტარიოს უნივერსიტეტში თანამეგობრობის სტიპენდიით. [6] დედამისი ჯუდიტი არის ახალზელანდიელი კენტერბერიდან, ხოლო მისი მამა, ფილოსოფოსი ფილიპ კატონი, მოდის ვაშინგტონის შტატიდან . [7] მისი ოჯახი დაბრუნდა ახალ ზელანდიაში, როდესაც ის ექვსი წლის იყო და კატონი გაიზარდა კრაისტჩერჩში . დედამისი იმ დროს საბავშვო ბიბლიოთეკარი იყო და ოჯახს ტელევიზორი არ ჰქონდა; კატონი ადრეული ასაკიდანვე გახდა მკითხველი და დაიწყო წერა. [8]

როდესაც ის 13 წლის იყო, ოჯახმა ერთი წელი გაატარა ლიდზში, სანამ მამამისი უნივერსიტეტში სწავლობდა და კატონი სწავლობდა ლოუნსვუდის ადგილობრივ ყოვლისმომცველ სკოლაში, რომელსაც იგი უწოდებდა „საოცარს“ და „დიდებულად უხეშს“. [9] [6] [8] კრაისტჩერჩში დაბრუნის შემდეგ სწავლა განაგრძო ბერნსაიდის საშუალო სკოლაში, სწავლობდა ინგლისურს კენტერბერის უნივერსიტეტში და მიიღო მაგისტრის ხარისხი კრეატიულ წერაში თანამედროვე წერის სტილის საერთაშორისო ინსტიტუტში, ვიქტორია ველინგტონის უნივერსიტეტში . იგი ისტორიკოს ბრიუს კატონის ნათესავია . [7]

პოლიტიკა

რედაქტირება
 
კატონი 2014 წლის გალა გახსნაზე.

2015 წლის იანვარში ჯაიპურის ლიტერატურულ ფესტივალზე მიცემულ ინტერვიუში, კატონმა თქვა, რომ ავსტრალიის, კანადისა და ახალი ზელანდიის მთავრობებს ხელმძღვანელობდნენ „ნეოლიბერალი, მოგებით შეპყრობილი, ძალიან ზედაპირული, ფულზე დამშეული პოლიტიკოსები, რომლებსაც არ აინტერესებთ კულტურა. ... მათ აინტერესებთ მოკლევადიანი მოგება. ისინი გაანადგურებდნენ პლანეტას, რათა მიიღონ ცხოვრება, როგორიც მათ სურთ. მე ძალიან გაბრაზებული ვარ ჩემი მთავრობის მიმართ". [10] [11]

პრემიერმინისტრმა ჯონ კიიმ თქვა, რომ იმედგაცრუებული იყო კატონის მხრიდან მისი მთავრობისადმი პატივისცემის ნაკლებობით და ამტკიცებდა, რომ ის მწვანეთა პარტიასთან იყო დაკავშირებული.. [12]

2015 წლის იანვარში RadioLive-ის წამყვანმა შონ პლუნკეტმა კატონს უწოდა მოღალატე და „უმადური ჰუა“, მაორის ჟარგონული სიტყვა, რომელიც ზოგიერთმა მსმენელმა შეცდომით აითვისა „მეძავად“. [12] [13] გადასახადის გადამხდელთა კავშირმა ასევე გაავრცელა განცხადება მედიაში, სადაც აჩვენა, რომ კატონმა მიიღო დაახლოებით 50,000 აშშ დოლარი კრეატიული ახალი ზელანდიის მხარდაჭერისთვის მისი კარიერის განმავლობაში და ამტკიცებდა, რომ „თუ ქალბატონი კატონი არ იქნება მადლიერი ახალი ზელანდიის მთავრობის მხარდაჭერისთვის, სანამ ის წერდა The Luminaries, მან უნდა გამოიყენოს ზოგიერთი მნიშვნელოვანი ჰონორარი თანხის უკან დასაბრუნებლად“. [14]

კატონის კრიტიკამ გამოიწვია მედია ქარიშხალი, მათ შორის მრავალი მულტფილმის გამოქვეყნება და პოლიტიკურმა კომენტატორმა ბრაის ედვარდსმა უწოდა „კატონგეიტი“. [15] ედვარდსმა მოიხმო მრავალი სხვა კომენტატორის ფრაზა, რომლებიც მხარს უჭერდნენ კატონის უფლებას გამოხატოს თავისი შეხედულებები და თქვა, რომ დაპირისპირება ასახავს საჯარო დებატების სისულელეს ახალ ზელანდიაში, მედიისა და პოლიტიკის შესახებ. [15]

პირადი ცხოვრება

რედაქტირება

კატონმა გაიცნო ჩიკაგოში დაბადებული პოეტი სტივენ ტუსენი აიოვას მწერალთა სახელოსნოში, ხოლო ტუსენი საცხოვრებლად ახალ ზელანდიაში გადავიდა 2011 წელს, რათა დაეცვა დოქტორის ხარისხი აშშ-ს ავანგარდულ პოეზიაში ველინგტონის ვიქტორიას უნივერსიტეტში. [9] [16] მოგვიანებით წყვილი ედემის მთაზე ცხოვრობდა თავის ორ კატასთან (ლორა პალმერთან და ისისთან), ხოლო კატონი კრეატიულ წერას ნახევარ განაკვეთზე ასწავლიდა მანუკაუს ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში . [9] [17] კატონი აღწერს ტუსენს, როგორც მისი მონახაზების პირველ მკითხველს და მან გაიმარჯვა კამათში, უნდა მოეკლა თუ არა The Luminaries- ის ერთი პერსონაჟი. [16] ისინი დაქორწინდნენ 2016 წლის 3 იანვარს. [16] [18] [19] [20] წყვილი ქალიშვილთან ერთად ინგლისში, კემბრიჯში ცხოვრობს. [21]

ფილანტროპია

რედაქტირება

2014 წელს კატონმა გამოიყენა თავისი მოგება ახალი ზელანდიის Post Book Awards- დან ლანსვუდის/ჰოროეკას გრანტის დასამკვიდრებლად. გრანტი ახალბედა მწერლებს სთავაზობს სტიპენდიას, რათა უზრუნველყოს „საშუალება და შესაძლებლობა არა წერონ, არამედ წაიკითხონ და გაუზიარონ ის, რასაც სწავლობენ თავიანთი კითხვით კოლეგებს ხელოვნების სფეროში“. [22] მიმღებთა შორის იყვნენ ემი ბრაუნი, კრეიგ კლიფი და რიჩარდ მეროსი .

ლიტერატურა

რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  2. LIBRISNational Library of Sweden, 2018.
  3. https://thebookerprizes.com/fiction/backlist/2013
  4. https://gg.govt.nz/image-galleries/6550/media?page=9
  5. Catton, Eleanor. ციტირების თარიღი: 14 April 2023
  6. 6.0 6.1 Eleanor Catton Interview. ციტირების თარიღი: 17 October 2013
  7. 7.0 7.1 Luminaries shine in Catton's family tree. ციტირების თარიღი: 22 June 2015
  8. 8.0 8.1 Eleanor Catton: 'I'm strongly influenced by box-set TV drama. At last the novel has found its screen equivalent'. ციტირების თარიღი: 19 September 2013
  9. 9.0 9.1 9.2 Christie, Janet (6 April 2014). „Eleanor Catton on winning the Man Booker prize“. The Scotsman. ციტირების თარიღი: 15 May 2020.
  10. Hill-Cone, Deborah (2 February 2015). „Deborah Hill Cone: Catton success illuminated nation“. The New Zealand Herald. ციტირების თარიღი: 18 February 2021.
  11. Little, Paul (1 February 2015). „Paul Little: Key and Plunket prove Catton's point“. The New Zealand Herald. ციტირების თარიღი: 18 February 2021.
  12. 12.0 12.1 „Eleanor Catton has 'no particular great insights into politics', says John Key“. The New Zealand Herald (ინგლისური). 2015-02-01. ციტირების თარიღი: 2017-10-20.
  13. Tan, Lincoln (28 January 2015). „Author Eleanor Catton throws the book at NZ; labelled 'traitor' by RadioLive host Sean Plunket“. The New Zealand Herald. ციტირების თარიღი: 18 February 2021.
  14. „Kiwis have been generous to Catton, says Taxpayers' Union“. The New Zealand Herald. 30 January 2015. ციტირების თარიღი: 2 February 2015.
  15. 15.0 15.1 Edwards, Bryce (3 February 2015). „Bryce Edwards: The politics of Eleanor Catton and public debate“. The New Zealand Herald. ციტირების თარიღი: 18 February 2021.
  16. 16.0 16.1 16.2 „Luminaries author marries long-time partner“. The New Zealand Herald. 3 January 2016.
  17. How Catton's life changed after Man Booker win. Stuff (18 March 2014).
  18. „Eleanor Catton's success is written in the stars“. The Herald. Newsquest. 7 September 2013. ციტირების თარიღი: 19 September 2013.
  19. Higgins, Charlotte (16 October 2013). „Eleanor Catton: 'Male writers get asked what they think, women what they feel'. The Guardian. ციტირების თარიღი: 2 February 2015.
  20. Surynt, Laura (6 June 2020). „Bad bitch energy: An essay on Eleanor Catton, Edward Cullen and Covid-19“. The Spinoff. ციტირების თარიღი: 7 December 2021.
  21. Allardice, Lisa (18 February 2023). „Eleanor Catton: 'I felt so much doubt after winning the Booker'. The Guardian. ციტირების თარიღი: 9 March 2023.
  22. Flood, Alison (2 September 2014). „Eleanor Catton sets up grant to give writers 'time to read'. The Guardian. ციტირების თარიღი: 20 August 2015.