ედიტ ბრუკი
ედიტ შტაინშრაიბერ ბრუკი (იტალ. Edith Steinschreiber Bruck, დ. 3 მაისი, 1931, უნგრეთი) — იტალიელი მწერალი, პოეტი, მთარგმნელი და რეჟისორი. იგი დაიბადა უნგრეთში, მაგრამ ცხოვრების უმეტესი ნაწილი იტალიაში ცხოვრობდა და წერს იტალიურად.[4] მან ასევე იტალიურად თარგმნა რამდენიმე უნგრელი მწერლის — ატილა იოზეფის, მიკლოშ რადნოტის და გიულა იჯესის ნაწარმოებები.[5]
| ედიტ ბრუკი | |
|---|---|
| იტალ. Edith Bruck | |
 | |
| დაბადების თარიღი | 3 მაისი, 1931[1] (93 წლის) |
| დაბადების ადგილი | Tiszabercel[2] [3] |
| საქმიანობა | პოეტი, კინორეჟისორი, სცენარისტი, მთარგმნელი, რომანისტი, მწერალი და ავტობიოგრაფი |
| ენა | იტალიური ენა |
| მოქალაქეობა |
 უნგრეთი იტალია |
| ჯილდოები | Honorary degree of the University of Macerata |
| მეუღლე | Nelo Risi |
ბიოგრაფია
რედაქტირებაედიტ შტაინშრაიბერი დაიბადა 1931 წელს ღარიბ ებრაულ ოჯახში, რომელიც 1944 წელს ოსვენციმში გადაიყვანეს. მისი მშობლები და მისი ორი ძმადან ერთი დაიღუპნენ ბანაკებში (დედა ოსვენციმში, მამა დახაუში), ხოლო ედიტმა და მისმა დამ მარტამ, გადაიტანეს დახაუში, კრისტიანსტადტსა და ბერგენ-ბელზენში ყოფნის პერიოდი და ისნი მოკავშირეებმა 1945 წელს [6][7] გაათავისუფლეს.
ედიტი გადაურჩა ომს თავის დებთან, მარტასთან და ლეილასთან და ძმა პეტრესთან ერთად და დაბრუნდა უნგრეთში, სადაც კვლავ გაერთიანდა ომს გადარჩენილ ნათესავებთან. იქიდან ემიგრაციაში წავიდა ჩეხოსლოვაკიაში, სადაც მართა მეორე ქმართან და შვილებთან ერთად გადავიდა საცხოვრებლად.
თექვსმეტი წლის ასაკში იგი დაქორწინდა მილან გრუნზე და მარტასთან და მის ოჯახთან ერთად ისრაელში წავიდა ემიგრაციაში. მათი ქორწინება ერთი წელი გაგრძელდა. მან ასევე დიდხანს არ იცხოვრა მეორე ქმართან, დენი როტთან. ისრაელში სამ წლიანი ცხოვრების შემდეგ, მან გადაწყვიტა არგენტინაში დასთან წასვლა. თუმცა, 1954 წელს სამხრეთ ამერიკისკენ მიმავალ გზაზე, მცირე ხნით იტალიაში ყოფნისას, მან შეცვალა გეგმები და გადაწყვიტა რომში დარჩენილიყო, სადაც დღემდე ცხოვრობს. ბრუკი იყო მისი მესამე ქმრის გვარი, თუმცა იგი მას ოცი წლის ასაკამდე დაშორდა და მალევე 1954 წელს ის იტალიაში ემიგრაციაში წავიდა.
რომში ედიტ ბრუკმა დაიწყო თავისი ცხოვრების ტრაგიკული ისტორიის აღწერა იტალიურ ენაზე. ის საუბრობს თავის ბავშვობაზე დეპორტაციის დროს და ბანაკებში ყოფნის შესახებ. ჰოლოკოსტის თემა დაჟინებით ბრუნდება მის ნამუშევრებში „წავიდეთ ქალაქში“(Andremo in città, 1962), „ორი ცარიელი ოთახი“ (Due stanza vuote, 1974), „მსახიობი ქალი“ (L’attrice, 1995) და „წერილი დედას“ (Lettera alla madre, 1988), რისთვისაც 1989 წელს მან მიიღო ეროვნული ლიტერატურული პრემია მწერალი ქალებისთვის.[6]
2021 წლის 20 თებერვალს რომის პაპი ფრანცისკე ედიტ ბრუკს მის ბინაში, რომის ცენტრში, ეწვია სტუმრად. გასული წლის იანვარში მან გაზეთ L'Osservatore Romano ინტერვიუ მისცა ხსოვნის დღესთან დაკავშირებით. მისი ამბავი რომის პაპმა ფრანცისკემ ძალიან განიცადა:„მე მოვედი, რომ მადლობა გადაგიხადოთ თქვენი ჩვენებისთვის და პატივი მივაგოთ იმ ხალხს, ვინც ნაცისტური პოპულიზმის სიგიჟის შედეგად დაიღუპა. უფალს შენდობას ვთხოვ მთელი კაცობრიობის სახელით“.[8]
ლიტერატურა
რედაქტირებაპროზა
რედაქტირება- Chi ti ama così, Milano: Lerici, 1959; Venezia: Marsilio 1974, 2015.
- Andremo in città, Milano: Lerici, 1962; Roma: Carucci, 1982; Napoli: L’ancora del Mediterraneo, 2007.
- È Natale, vado a vedere, Milano: Scheiwiller, 1962.
- Le sacre nozze, Milano: Longanesi, 1969.
- Due stanze vuote, Presentazione di Primo Levi, Venezia: Marsilio, 1974.
- Transit, Milano: Bompiani, 1978; Venezia: Marsilio, 1995.
- Mio splendido disastro, Milano: Bompiani, 1979.
- Lettera alla madre, Milano: Garzanti, 1988. Premio Rapallo Carige per la donna scrittrice 1989[30]; Milano: La nave di Teseo, 2022.
- Nuda proprietà, Venezia: Marsilio, 1993.
- L’attrice, Venezia: Marsilio, 1995.
- Il silenzio degli amanti, Venezia: Marsilio, 1997.
- Signora Auschwitz: il dono della parola, Venezia: Marsilio, 1999, 2014.
- L’amore offeso, Venezia: Marsilio, 2002.
- Lettera da Francoforte, Milano: Mondadori, 2004.
- Quanta stella c'è nel cielo, Milano: Garzanti, 2009. Premio Viareggio 2009[31] — Premio Città di Bari-Costiera del Levante-Pinuccio Tatarella
- Privato, Postfazione di Gabriella Romani, Milano: Garzanti, 2010. Premio Europeo di Narrativa G. Ferri — D. H. Lawrence
- Il sogno rapito, Milano: Garzanti, 2014.
- La rondine sul termosifone, Milano: La nave di Teseo, 2017.
- Ti lascio dormire, Milano: La nave di Teseo, 2019.
- Il pane perduto, Milano: La nave di Teseo, 2021.
- Sono Francesco con prefazione di Papa Francesco e postfazione di Noemi Di Segni, Milano, La Nave di Teseo, 2022, ISBN 978-88-3461-199-9.
პოეზია
რედაქტირება- Il tatuaggio, Presentazione di Giovanni Raboni, Parma: Guanda, 1975.
- In difesa del padre, Milano: Guanda, 1980.
- Monologo, Milano: Garzanti, 1990.
- Itinerario: poesie scelte, Roma: Quasar, 1998.
- Specchi, Roma: Edizioni di Storia e Letteratura, 2005.
- Versi vissuti. Poesie (1975—1990), a cura di Michela Meschini, Introduzione di Michela Meschini, Prefazione di Paolo Steffan, Postfazione di Edith Bruck, Macerata: eum, 2018.
- Tempi, Milano, La nave di Teseo, 2021.
პიესები
რედაქტირება- Sulla porta (1970)
- Mara, Maria, Marianna (1974, con Dacia Maraini e Maricla Boggio)
- Per il tuo bene (1975)
ჯილდოები
რედაქტირება
2021 წლის 26 თებერვალი — დიდი ჯვრის ორდენის კავალერი „იტალის რესპუბლიკის წინაშე დამსახურებისთვის“
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ radio interview
- ↑ Wall R. Verbrannt, verboten, vergessen: kleines Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen 1933 bis 1945 — 2 — Kn: Pahl-Rugenstein Verlag, 1989. — S. 29. — ISBN 978-3-7609-1310-0
- ↑ Wall R. Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen im Exil 1933 bis 1945 — Freiburg/Breisgau: Kore. — ტ. 1. — S. 57. — ISBN 978-3-926023-48-3
- ↑ Втрачений хліб დაარქივებული 2021-10-23 საიტზე Wayback Machine. lanavediteseo.eu(იტალიური)
- ↑ Едіт Брук დაარქივებული 2015-09-26 საიტზე Wayback Machine. modernlanguages.sas.ac.uk(ინგლისური)
- ↑ 6.0 6.1 Bruck, Edith (1932-) დაარქივებული 2003-09-12 საიტზე Wayback Machine. lib.uchicago.edu(ინგლისური)
- ↑ Історія Едіт (Il Foglio, 30 січня 2021) დაარქივებული 2021-01-30 საიტზე Wayback Machine. sandrapetrignani.it(იტალიური)
- ↑ Папа відвідує Едіт Брук, яка пережила Освенцім დაარქივებული 2022-04-02 საიტზე Wayback Machine. vaticannews.va 26.02.2021 (ფრანგული)