დრეიკის თავდასხმა პანამაზე

დრეიკის თავდასხმა პანამაზე
ინგლის-ესპანეთის ომის ნაწილი (1585–1604) ნაწილი
დრეიკის დაკრძალვა პანამაში 1596 წელს, თომას დევიდსონის ნახატი
თარიღი	6 - 20 იანვარი, 1596
მდებარეობა	პანამის ყელი
შედეგი	ესპანელების გამარჯვება
მხარეები
ესპანეთი ინგლისი
მეთაურები
ალონსო დე სოტომაიორი ხუან ენრიკეს კონაბუტი ფრენსის დრეიკი თომას ბასკერვილი
ძალები
ნაპირების სხვადასხვა დაცვა, 200 ჯარისკაცი და მილიცია 15 ხომალდი 600 ჯარისკაცი და მეზღვაური
დანაკარგები
უცნობია მძიმე დანაკარგი, უმეტესობა დაავადებისგან, ჩაიძირა 2 გემი

დრეიკის თავდასხმა პანამაზე — ასევე ცნობილი როგორც პანამის თავდაცვა იყო სამხედრო მოვლენა, რომელიც მოხდა 1596 წლის იანვარში ინგლის-ესპანეთის ომის დროს. ინგლისურმა ექსპედიციამ ფრენსის დრეიკის და თომას ბასკერვილის მეთაურობით შეუტია ესპანეთის მთავარს ნომბრე დე დიოსის (ღმერთის სახელი) გავლით, რათა გადაეკვეთა პანამის ყელი. დიზენტერიითა და სხვა დაავადებებით განადგურებული ინგლისელები მოიგერიეს და დაამარცხეს. დრეიკის სიცოცხლეს საფრთხე დაემუქრა და ესპანელების მიერ შევიწროებული ექსპედიცია იძულებული გახდა უკან დაბრუნებულიყო ინგლისში.

წინა მოვლენები

1595 წელს ინგლისის დედოფალმა ელისაბედ I-მა გაგზავნა ფრენსის დრეიკი და ჯონ ჰოკინსი ესპანეთის წინააღმდეგ ექსპედიციაში, რათა დარტყმა მიეყენებინათ ოქროსა და ვერცხლის წყაროებზე, ესპანეთის დასავლეთ ინდოეთის ფლოტის მხრიდან. ინგლისელები პუერტო-რიკოში სან-ხუანის ხელში ჩაგდებას ცდილობდნენ 27 კანოეთი და 2500 კაცით. შეტევა წარუმატებელი აღმოჩნდა, შემდგომ მცდელობაში ესპანელებმა საკმაოდ გააძლიერეს დაცვა, რის გამოც დრეიკმა საკმაოდ დიდი დანაკრგი განიცადა და მისთვის წარმატების მიღწევა თითქმის შეუძლებელი გახდა. დრეიკმა გადაწყვიტა გაეცურა სამხრეთით, რათა შედარებით ადვილად დასამარცხებელი მსხვერპლი მოეძებნა. თუმცა, ამ დროისთვის დაავადებამ დიდი ზიანი მიაყენა ინგლისურ ძალებს და ჯონ ჰოკინსი გარდაიცვალა პუერტო-რიკოს მახლობლად. მის შემდეგ თომას ბასკერვილმა დაიკავა მისი ადგილი.

შემდეგ ექსპედიცია გაემგზავრა სამხრეთ ამერიკისკენ და ერთი კვირის შემდეგ რიო დე ლა ჰაჩაზე დამთავრდა. 18 დეკემბერს დრეიკმა დაიპყრო ქალაქი, რის შემდეგაც ფლოტმა დაიპყრო მეზობელი დასახლებები ლა რანჩერია და ტაპია, ამ ადგილებში მათ დიდი ნადავლი მოიპოვეს. ადგილის გამოსყიდვა ვერ მოხერხდა, ამის გამო დრეიკმა სასწრაფოდ გააძევა მოსახლეობა და დაწვა ტერიტორია. ინგლისელებმა გაცურეს სამხრეთ-დასავლეთი და ორი კვირის შემდეგ დაიწყეს შეტევა სანტა-მარტაზე, ქალაქი მიტოვებული აღმოჩნდა, რადგან ესპანელები წინასწარ გააფრთხილეს და უკვე ქონდათ ინფორმაცია, რომ ინგლისელები შეტევას აპირებდნენ. მიუხედავად ამისა, მათ მოახერხეს ესპანეთის გუბერნატორის, ფრანცისკო ორდონეს ფლორესის დაჭერა. 4000 დუკატის ოდენობის გამოსასყიდი მიიღეს და გუბერნატორი გაათავისუფლეს, რის შემდეგაც ქალაქი გადაწვეს. ამ დროისთვის ინგლისური ეკიპაჟები სასტიკად იყო შემცირებული დაავადების გამო, შესაბამისა, თავდასხმა კარტახენა დე ინდიასზე ძალიან სარისკოდ ითვლებოდა. ამის ნაცვლად, დრეიკს სურდა გაევლო პანამის ყელზე და ეცადა, რომ ამ ყველაფერზე პასუხისმგებლობა პირადად აეღო. ის გაემართა ნომბრე დე დიოსში და მას სურდა, რომ გაეგზავნა თავისი ჯარები ბასკერვილის მეთაურობით წყნარ ოკეანეში და დაეპყრო პანამის პორტი, მნიშვნელოვანი ესპანური ბაზა, საიდანაც ოქრო და ვერცხლი იგზავნებოდა ესპანეთში.

ესპანელები ცენტრალური ამერიკის რეგიონში უკვე მზად იყვნენ. ალონსო დე სოტომაიორი გაგზავნილი იყო პერუს ვიცე-მეფის მიერ, რათა მიეღო თავდაცვითი ზომები კამინო რეალსა და მდინარე ჩაგრესზე, რომელიც ჩაახშობდა დასავლეთისკენ ნებისმიერ თავდასხმას.

თავდასხმა ისთმუსზე

ნომბრე დე დიოსი

1596 წლის 6 იანვარს დრეიკი და მისი მებრძოლები დაუპირისპირდნენ წამყვანს, ნომბრე დე დიოსიდან. გემების ნავებიდან ისინი დაეშვნენ ქალაქთან ახლოს, მისი ხელში ჩაგდების მიზნით მის გზაზე მდგომი ციხის აღება გადაწყვიტა, რომელსაც ასამდე მილიცია იცავდა. ბასკერვილმა უბრძანა თავდასხმის განხორციელება, რის შემდეგაც ციხე გადაიტვირთა და მცველები გაიქცნენ. ქალაქი მწირი წინააღმდეგობით დაიპყრეს, არც თუ ისე დიდი ნადავლი მოიპოვეს. ადგილი სახიფათო იყო რამდენიმე ესპანელმა დამცველმა ქალაქიდან უკან დაიხია და ჯუნგლებში გაიფანტნენ.

დრეიკი დარჩა ორი კვირის განმავლობაში და გამოისყიდა ქალაქი, მაგრამ პასუხის არ გაცემის შემდეგ მან ბრძანა, რომ ქალაქი გაენადგურებინათ და მას ცეცხლი წაუკიდეს. ნავსადგურის ყველა გემი, რომელიც შედგებოდა ფრეგატებისგან, ქერქებისა და გალიოტებისგან, საფუძვლიანად გაძარცვეს, რის შემდეგაც ყველა განადგურდა ან დიწვა. მიუხედავად იმისა, რომ ქალაქში ფული არ იქნა ნაპოვნი, ახლომდებარე გორაკის მწვერვალზე საგუშაგო კოშკი აღმოაჩინეს, რომელშიც იპოვეს იყო ვერცხლის სკივრი ორ ოქროს ზოდთან ერთად, ასევე რამდენიმე მარგალიტი და სხვა ძვირფასი ნივთები.

ლიტერატურა

• (2017) The Last Voyage of Drake and Hawkins Hakluyt Society, Second Series. Routledge. ISBN 9781317026280. 
• Benson, E.F (2012) Sir Francis Drake. BoD – Books on Demand. ISBN 9783863825294. 
• Bicheno, Hugh (2012). Elizabeth's Sea Dogs: How England's Mariners Became the Scourge of the Seas. Conway. ISBN 978-1844861743. 
• Bradley, Peter T (2000). British Maritime Enterprise in the New World: From the Late 15th to the Mid-18th Century. Edwin Mellen Press Ltd. ISBN 978-0773478664. 
• Keeler, Mary Frear (1999). Sir Francis Drake's West Indian Voyage, 1585-86 (Second Series). Hakluyt Society. ISBN 978-0904180015. 
• Kelsey, Harry (2012). Sir Francis Drake: The Queen's Pirate. Yale University Press; 1st Ed. ISBN 978-0300071825. 
• Jowitt, Claire (2007). Pirates? the Politics of Plunder, 1550-1650. Reston, Virginia: American Institute of Aeronautics and Astronautics, გვ. 138. ISBN 978-0230003279. 
• Marley, David (2008). Wars of the Americas: A Chronology of Armed Conflict in the Western Hemisphere. ABC-CLIO. ISBN 978-1598841008. 
• Van Middeldyk, R. A (2008). The History of Puerto Rico. Echo Library. ISBN 978-1-4068-7497-6. 
• Sugden, John (2004). Sir Francis Drake. Penguin Books. ISBN 978-1844137626. 
• Wheat, David (2016) Atlantic Africa and the Spanish Caribbean, 1570-1640. UNC Press Books. ISBN 9781469623801. 

რესურსები ინტერნეტში

ჰენდერსონ, ბარნი (24 ოქტომბერი 2011). „Sir Francis Drake's final fleet 'discovered off the coast of Panama'“. Daily Telegraph. ციტირების თარიღი: 14 September 2019.