დადეში (ნასოფლარი)

დადეში
ნასოფლარი
	დადეში;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	სამცხე-ჯავახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ასპინძის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	41°31′42″ ჩ. გ. 43°13′37″ ა. გ. / 41.52833° ჩ. გ. 43.22694° ა. გ.

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ დადეში (მრავალმნიშვნელოვანი).

დადეში — ნასოფლარი საქართველოში, ასპინძის მუნიციპალიტეტში.

ისტორია

ვახუშტის თანახმად „კვალად მტკვარს მოერთვის, კოხტას ხევის შესართავს ზეით, დადეშის-ხევი, გამომდინარე ერუშეთის მთისა. დადეშს არს მონასტერი... აწ ცალიერი.“ დიმიტრი ბაქრაძის მიხედვით „დადეშის ეკლესია მდებარეობს აწინდელ ახალციხის მაზრაში, მტკვრის შენაკადის დადეშისწყლის მარჯვენა ნაპირზე“^[1]. 1852 წლის ერთ საბუთში ნათქვამია: საქმე ყირხქესალოვის მიერ უკანონოდ დაუფლების შესახებ სოფელ დადეშის მეორე ნაწილისა...^[2] ადგილობრივი, ნიკოლოზ დიასამიძის ცნობით „ყოფილ დადეშ სოფელს ორი ძველი ნასოფლარი აქვს, ერთი მის ზემოთ და მეორე მის ქვემოთ, მტკვრიდან ერთი კილომეტრის მანძილზე; ზემო დადეშს ძველ დადეშს (თურქულად — ვერანა დადეში) ეძახიან, ქვემოს კი უწოდებენ ნიკოლოზის გვერდს...“

სოფელი აღნიშნულია მეფის რუსეთის ერთვერსიანსა და საბჭოთა ტოპოგრაფიულ რუკებზე: იგი ერკოტა და ქუცნა სოფლებს შუა მდებარეობდა. დადეშის მდებარეობა უფრო ზუსტდება ერთი საარქივო საბუთის მონაცემით:

	„Дадеш — деревня, половина козенная, половина помещичья; при родниках: Мазмянтцкаро и Тхисцкаро, на возвышенном месте по косогору, под подошвою кургана Тбисгора и над оврагом Партиза^[3].“

როგორც ზემოთ არის აღნიშნული იყო ზემო და ქვემო დადეში. აქ აღწერილი ქვემო დადეშია, ხოლო ზემო დადეშხე, რომელსაც ახლა ძველ დადეშს ანუ ვერანა დადეშს ეძახიან, ამ საბუთში შემდეგია ნათქვამი:

	„Дадеш — пустошь, половина козенная, половина помещичья; при роднике Дзвели Дадешисцкаро, на косогоре под подошвою горы Бера и курганом Сакдриссери, около горы Цминдагеоргис сери...“

1949 წლის 2 აგვისტოს საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით დაცარიელებული სოფელი გაუქმდა^[4].

ნასოფლარის ტერიტორიაზე შემორჩენილია არქიტექტურული ძეგლები: დადეშისა და ზემო დადეშის ეკლესია.

ლიტერატურა

ჯიქია ს., „გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი“, საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, გვ. 247-248, თბ., 1958.

რესურსები ინტერნეტში

კულტურული მემკვიდრეობის პორტალი, № 16222
კულტურული მემკვიდრეობის პორტალი, № 16223

სქოლიო

↑ Бакрадзе Д. Кавказ в древних памятниках христианства, ст. 43
↑ სცია, ფ. 73, ს. 136
↑ სცია, ფ. 74, ს. 158, გვ 41v
↑ საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები, №10-11 (23-24), გვ. 6, თბ., 1949 წ. ISSN 0203-2023

[1] Бакрадзе Д. Кавказ в древних памятниках христианства, ст. 43

[2] სცია, ფ. 73, ს. 136

[3] სცია, ფ. 74, ს. 158, გვ 41v

[4] საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები, №10-11 (23-24), გვ. 6, თბ., 1949 წ. ISSN 0203-2023

[1]

[2]

[3]

[4]

ნასოფლარი
დადეში
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	სამცხე-ჯავახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ასპინძის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	41°31′42″ ჩ. გ. 43°13′37″ ა. გ. / 41.52833° ჩ. გ. 43.22694° ა. გ. / 41.52833; 43.22694
საქართველო