დაგლას დაიმონდი (ინგლ. Douglas Diamond; დ. 25 ოქტომბერი, 1953)[9][10]ამერიკელი ეკონომისტი, ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ბუთის ბიზნესის სკოლის ფინანსების პროფესორი 1979 წლიდან. დაიმონდი სპეციალიზდება ფინანსური შუამავლების, ფინანსური კრიზისებისა და აქტივების ლიკვიდურობის კვლევებში. ფინანსების ამერიკული ასოციაციისა (2003) და დასავლეთის ფინანსური ასოციაციის (2001-2002) ყოფილი პრეზიდენტი.

დაგლას დაიმონდი
მშობლიური სახელი Douglas Diamond
დაბ. თარიღი 25 ოქტომბერი, 1953(1953-10-25) (71 წლის)
დაბ. ადგილი ჩიკაგო[1]
მოქალაქეობა აშშ
საქმიანობა ეკონომისტი და უნივერსიტეტის პროფესორი
დამსაქმებელი ჩიკაგოს უნივერსიტეტი
საერთაშორისო ორგანიზაცი(ებ)ის წევრობა ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემია, მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია და ეკონომეტრიკის საზოგადოება[2]
ჯილდოები ეკონომეტრიკის საზოგადოების წევრი[2] , ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, Morgan Stanley-American Finance Association Award for Excellence in Finance[3] , ნობელის პრემია ეკონომიკაში[4] , ციურიხის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი, Clarivate Citation Laureates[5] და უილბერ კროსის მედალი[6]
ალმა-მატერი ბრაუნის უნივერსიტეტი[7] და იელის უნივერსიტეტი[8]
სამეცნიერო ხელმძღვანელი სტივენ როსი[8]
დოქტორანტი Jennifer Conrad[8] , Maryam Farboodi[8] , Archawa Paweenawat[8] , Michael Gofman[8] , David Kyle Musto[8] და Efraim Benmelech

2022 წლის ოქტომბერში დაიმონდი ბენ ბერნანკესთან და ფილიპ დიბვიგთან ერთად ეკონომიკაში ნობელის პრემიით დაჯილდოვდა. პრემია ეკონომისტებს „ბანკებისა და ფინანსური კრიზისების კვლევებისთვის“ გადაეცათ.[11][12]

დაიმონდი ცნობილია ფინანსური კრიზისებისა და საბანკო პანიკის შესახებ ნაშრომებით, განსაკუთრებით, გავლენიანი დაიმონდ-დიბვიგის მოდელით, რომელიც 1983 წელს გამოქვეყნდა და დელეგირებული მონიტორინგის დაიმონდის მოდელით, რომელიც 1984 წელს დაიბეჭდა.[13] 2016 წელს ინოვაციურ რაოდენობრივ აპლიკაციებში CME Group-მათემატიკურ მეცნიერებათა კვლევითი ინსტიტუტის პრემიით დაჯილდოვდა.[14]

ადრეული წლები და განათლება

რედაქტირება

დაგლას უორენ დაიმონდი დაიბადა 1953 წლის 25 ოქტომბერს.[10] იგი მარტოხელა დედამ აღზარდა ჩიკაგოს გარეუბანში, ჰაიდ-პარკში.[15][16]

თავდაპირველად დაიმონდი მოლეკულური ბიოლოგიის შესწავლას აპირებდა. იგი ბრაუნის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, სადაც მილტონ ფრიდმანისა და ანა შვარცის „აშშ-ის მონეტარული ისტორიის“ კურსის გავლის შემდეგ ეკონომიკის შესწავლა გადაწყვიტა.[15][16] 1975 წელს დაიმონდმა ბრაუნის უნივერსიტეტის ბაკალავრის ხარისხი მიიღო ეკონომიკაში.[17] 1977 წელს იელის უნივერსიტეტის მაგისტრის, ხოლო 1980 წელს იმავე უნივერსიტეტის დოქტორის ხარისხი მიიღო.[17] იელში დაიმონდსა და მომავალ თანანობელიანტს, ფილიპ ჰ. დიბვიგს სტივენ ალან როსი ხელმძღვანელობდათ.[18][19]

დაიმონდის 1980 წლის სადოქტორო თეზისის მესამე თავი „ესეები ინფორმაციული და ფინანსური შუამავლობის შესახებ“ 1984 წელს „ეკონომიკური კვლევების მიმოხილვაში“ გამოქვეყნდა სახელწოდებით „ფინანსური შუამავლობა და დელეგირებული მონიტორინგი“.[20][13] ამ ნაშრომში დაიმონდის დელეგირებული მონიტორინგის ფორმალური მოდელია აღწერილი და ტერმინი „დელეგირებული მონიტორინგი“ დაამკვიდრა.[21] ეკონომიკაში ნობელის პრემიის კომიტეტის თქმით, დაიმონდის მოდელი „ფინანსური შუამავლობის პირველი ნამდვილი მიკროეკონომიკური თეორიაა“.[22] ნაშრომის გამოქვეყნების შემდეგ იგი ფინანსური შუამავლობის საკითხებში წამყვანი სახელმძღვანელო გახდა.[22]

1979 წლიდან დაიმონდი ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ბიზნესის სკოლაში ასწავლის. 2010-2014 წლებში ჩიკაგოს უნივერსიტეტის ფინანსების კვლევის ფამა-მილერის ცენტრის ხელმძღვანელი იყო. 1983 წელს ბონის უნივერსიტეტის, ხოლო 1999 წელს იაპონიის ბანკის მოწვეული მკვლევარი იყო. სხვადასხვა დროს ჰონგ-კონგის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტისა და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიების ინსტიტუტის მენეჯმენტის სლოუნის სკოლისა და იელის მენეჯმენტის სკოლის პროფესორი იყო.[17]

ნობელის პრემია ეკონომიკაში

რედაქტირება

2010-იანი წლებიდან დაიმონდი ეკონომიკაში ნობელის პრემიის კანდიდატად განიხილებოდა. 2011 წელს Thomson Reuters-მა დაიმონდი იმ მკვლევრებს შორის დაასახელა, რომელთაც გამოქვეყნებული კვლევების ციტირების გავლენის მიხედვით, ნობელის პრემიას ყველაზე მეტად უწინასწარმეტყველებდნენ. 2013 წელს ის პრემიის კანდიდატებს შორის დაასახელეს ეკონომისტმა ჰუბერტ ფრომლეტმა[23] და ჟურნალისტმა ქეთრინ რამპელმა.[24]

2022 წლის 10 ოქტომბერს დაიმონდმა დიდი ხნის კოლეგასთან, ფილიპ ჰ. დიბვიგთან და ფედერალური რეზერვის ყოფილ თავმჯდომარესთან, ბენ ბერნანკესთან ერთად ეკონომიკაში ნობელის პრემია მიიღო. დაიმონდმა და დიბვიგმა პრემია მეტწილად 1980-იან წლებში გამოქვეყნებული ნაშრომებისთვის დაიმსახურეს.[25]

პირადი ცხოვრება

რედაქტირება

1982 წელს დაიმონდი ელიზაბეთ კამაკ დაიმონდზე დაქორწინდა.[26] წყვილს ორი შვილი ჰყავს,[27] მათ შორის, ეკონომისტი რებეკა დაიმონდი.[28]

ორგანიზაციები, ჯილდოები და წოდებები

რედაქტირება
  • ეკონომეტრიკის საზოგადოება, წევრი (1990 წლიდან)[29]
  • ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემია, წევრი (არჩეულია 2001 წლიდან)[30]
  • ფინანსების ამერიკული ასოციაცია, წევრი (შერჩეულია 2004 წლიდან)[31]
  • ეკონომიკური თეორიის განვითარების საზოგადოება, ეკონომიკური თეორიის წევრი (2016)
  • მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია, წევრი (არჩეულია 2017 წლიდან)[32]

ჯილდოები

რედაქტირება

გამოქვეყნებული ნაშრომები

რედაქტირება
  • Diamond, Douglas; Rajan, Raghuram (April 2009). „Fear of Fire Sales and the Credit Freeze“. doi:10.3386/w14925. დამოწმება journal საჭიროებს |journal=-ს (დახმარება)
  • Diamond, Douglas W.; Rajan, Raghuram G. (April 2001). „Liquidity Risk, Liquidity Creation, and Financial Fragility: A Theory of Banking“ (PDF). Journal of Political Economy. 109 (2): 287–327. doi:10.1086/319552.
  • Diamond, Douglas W. (August 1991). „Monitoring and Reputation: The Choice between Bank Loans and Directly Placed Debt“. Journal of Political Economy. 99 (4): 689–721. doi:10.1086/261775.
  • Diamond, Douglas W. (1984). „Financial Intermediation and Delegated Monitoring“. The Review of Economic Studies. 51 (3): 393–414. doi:10.2307/2297430.
  • Diamond, Douglas W.; Dybvig, Philip H. (June 1983). „Bank Runs, Deposit Insurance, and Liquidity“ (PDF). Journal of Political Economy. 91 (3): 401–419. doi:10.1086/261155.

რესურსები ინტერნეტში

რედაქტირება
  1. https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/2022/diamond/facts/
  2. 2.0 2.1 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/current
  3. https://afajof.org/morgan-stanley-american-finance-association-award-for-excellence-in-finance/
  4. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022
  5. https://clarivate.com/citation-laureates
  6. https://gsas.yale.edu/documents/wilbur-cross-medalists-1966-2023-year
  7. https://www.chicagobooth.edu/-/media/faculty/douglas-diamond/vita2022-nov.pdf
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. Douglas Diamond's Curriculum Vitae. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  10. 10.0 10.1 The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022 en-US. ციტირების თარიღი: 2022-12-09
  11. 11.0 11.1 Horowitz, Julia. Nobel Prize in economics awarded to trio including Ben Bernanke for work on financial crises | CNN Business en (10 October 2022). ციტირების თარიღი: 10 October 2022
  12. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022 en-US. ციტირების თარიღი: 2022-10-13
  13. 13.0 13.1 Diamond, Douglas W. (1984). „Financial Intermediation and Delegated Monitoring“. The Review of Economic Studies. 51 (3): 393–414. doi:10.2307/2297430.
  14. 14.0 14.1 Douglas Diamond to receive CME Group-MSRI Prize in Innovative Quantitative Applications Retrieved on March 24, 2016.
  15. 15.0 15.1 How Prof. Douglas Diamond transformed the way we think about banking | University of Chicago News (2022-12-07). ციტირების თარიღი: 2022-12-08
  16. 16.0 16.1 Douglas W. Diamond en. ციტირების თარიღი: 2022-12-09
  17. 17.0 17.1 17.2 Douglas W Diamond.
  18. Cummings, Mike. (2022-10-10) For Nobel laureates, successful collaboration began as Yale grad students en. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  19. The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022 en-US. ციტირების თარიღი: 2022-10-13
  20. Diamond, Douglas Warren (1980). Essays on Information and Financial Intermediation (Thesis). OCLC 9473153.
  21. Hasan, A K M Kamrul; Suzuki, Yasushi (2021) „Theoretical Discussion on Banking Business Model and Banking Regulations“, Implementation of Basel Accords in Bangladesh, გვ. 35–71. DOI:10.1007/978-981-16-3472-7_3. ISBN 978-981-16-3471-0. 
  22. 22.0 22.1 The Committee for the Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel. Scientific Background on the Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2022.
  23. Magnusson, Niklas (October 3, 2013). „Deaton, Dixit, Tirole on Fromlet's Top Nobel Economy Prize List“. Bloomberg News.
  24. Rampell, Catherine. (2013-10-11) Economists to Watch for the Nobel Prize en. ციტირების თარიღი: 2022-10-13
  25. Granville, Kevin (2022-10-10). „Douglas Diamond and Philip Dybvig Created an Influential Model About Bank Runs“. The New York Times (ინგლისური). ISSN 0362-4331. ციტირების თარიღი: 2022-10-13.
  26. Douglas W. Diamond Wins Nobel Prize in Economic Sciences en. ციტირების თარიღი: 2022-10-13
  27. Douglas Diamond wins Nobel Prize for research on banks and financial crises | University of Chicago News en (10 October 2022). ციტირების თარიღი: 2022-10-13
  28. List, John A (July 2020). „NON EST DISPUTANDUM DE GENERALIZABILITY? A GLIMPSE INTO THE EXTERNAL VALIDITY TRIAL“ (PDF). NBER Working Paper Series (27535): 30.
  29. Fellows | The Econometric Society. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  30. Douglas W. Diamond en. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  31. Fellows en-US. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  32. 32.0 32.1 Douglas W. Diamond. ციტირების თარიღი: 2022-10-10
  33. Douglas Diamond wins Morgan Stanley-AFA award for financial economics research en (9 January 2012). ციტირების თარიღი: 2022-10-11
  34. 34.0 34.1 Yale Graduate School honors four alumni with Wilbur Cross Medals | Yale Graduate School of Arts & Sciences. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-10-11. ციტირების თარიღი: 2022-10-11
  35. Chicago Booth's Douglas Diamond wins Onassis Prize in Finance en (25 April 2018). ციტირების თარიღი: 2022-10-11