ბულგარული კომუნისტური პარტია
ბულგარული კომუნისტური პარტია (ბულგ. Българска комунистическа партия) — ყოფილი ბულგარეთის სახალხო რესპუბლიკის კომუნისტური და მარქსისტ-ლენინისტური მმართველი პარტია 1946 - 1989 წლებში. კომუნისტური პარტია მეორე მსოფლიო ომის დასასრულისკენ, 1944 წლის ბოლოს წითელი არმიის მხარდაჭერით მოწყობილი პუტჩის მეშვეობით მოვიდნენ ხელისუფლებაში.
| Българска комунистическа партия ბულგარული კომუნისტური პარტია | |
|---|---|
| ხელმძღვანელობა | |
| ლიდერი | დიმიტრ ბლაგოევი |
| ისტორია | |
| დაფუძნდა | 1903 - 1990 |
| პოზიციები | |
| იდეოლოგია |
კომუნიზმი მარქსიზმ-ლენინიზმი |
| საერთაშორისო კავშირები | |
| ევროპული აკრედიტაცია | ბალკანეთის ფედერაცია (1921–1939) |
| საერთაშორისო აკრედიტაცია |
კომინტერნი (1919–1943) კომინფორმი (1948–1956) |
| წარმომადგენლობითობა | |
| ახალგაზრდული ფრთა | მშრომელთა ახალგაზრდული ლიგა |
| წინამორბედი | ბულგარეთის მშრომელთა სოციალურ-დემოკრატიული პარტია |
| მემკვიდრე | ბულგარული სოციალისტური პარტია |
| ფერები | წითელი, თეთრი |
| შტაბ-ბინა | სოფია ბულგარეთის სახალხო რესპუბლიკა |
პარტია სათავეს იღებს ბულგარეთის მშრომელთა სოციალურ-დემოკრატიული პარტიიდან, რომელსაც 1903 წელს პარტიის X ყრილობაზე გამოეყო.[1]
პარტიის პირველი ლიდერი იყო დიმიტრ ბლაგოევი, ხოლო შემდეგი გეორგი დემიტროვი. პარტია ბულგარეთის პირველ მსოფლიო ომში მონაწილეობის წინააღმდეგი იყო. ისინი მხარს უჭერდნენ რუსეთის ოქტომბრის რევოლუციას და 1919 წელს გაწევრიანდნენ კომინტერნში. გაწევრიანების შემდეგ პარტია გადაკეთდა ბულგარეთის კომუნისტურ პარტიად, ხოლო დიმიტროვი გახდა ცენტრალური კომიტეტის წევრი და 1946 წლიდან 1949 წელს მის გარდაცვალებამდე ბულგარეთის ლიდერი. 1948 წელს პარტიას ისევ შეუერთდა ბულგარეთის მშრომელთა სოციალურ-დემოკრატიული პარტია.
ბლაგოევის უეცარი გარდაცვალების შემდეგ პარტიის ლიდერი გახდა სტალინისტი ვილკო ჩერვენკოვი, რომელმაც მოსკოვის დავალებით პარტიის "წმენდა" ჩაატარა. პარტია კომინფორმს 1948 წელს შეუერთდა და იუგოსლავიის კომუნისტური პარტიის ალიანსიდან გარიცხვის შემდეგ ეგრეთ წოდებული ტიტოისტების დევნა დაიწყო. 1954 წელს, სტალინის გარდაცვალებიდან ერთი წლის შემდეგ, ჩერვენკოვი გადააყენეს.
1954 - 1989 წლებში პარტიის ლიდერი იყო ტოდორ ჟივკოვი. მისი ხელმძღვანელობის პერიოდში ბულგარეთი აგრძელებდა საბჭოთა კავშირის მხარდამჭერ პოლიტიკას. მისი მმართველობის ხანა პოლიტიკურად სტაბილური იყო. მოხდა სცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესება.[2] 1989 წელს მომხდარი დემოკრატიული ცვლილებების შემდეგ ჟივკოვი გადადგა. ის შედარებით ლიბერალმა კომუნისტმა პეტარ მლადენოვმა შეცვალა, თუმცა მალევე ქვეყნის მართვაზე მასაც უარის თქმა მოუწია.
1990 წლის გაზაფხულზე პარტიამ უარი თქვა მარქსისტ-ლენინისტური იდეოლოგიისგან და გადაკეთდა ბულგარულ სოციალისტურ პარტიად. მას ასევე გამოეყო რამდენიმე შედარებით მცირე პარტია, მათ შორის ბულგარეთის კომუნისტური პარტია ალეკსანდარ პაუნოვის ხელმძღვანელობით.