ბოლცანო

ბოლცანო
Bolzano
ქალაქი
	ბოლცანო; Bolzano
	; ქალაქის ხედი
დროშა	გერბი
ქვეყანა	იტალია
რეგიონი	ტრენტინო-ალტო-ადიჯე
შიდა დაყოფა	Zentrum-Bozner Boden-Rentsch, Oberau-Haslach, Europa-Neustift, Don Bosco და Gries-Quirein
კოორდინატები	46°30′00″ ჩ. გ. 11°21′00″ ა. გ. / 46.50000° ჩ. გ. 11.35000° ა. გ.
მმართველი	Renzo Caramaschi
ფართობი	52,34 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	262 მ
მოსახლეობა	103 970 კაცი (2010)
სიმჭიდროვე	1 986,4 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+1, ზაფხულში UTC+2
სატელეფონო კოდი	0471
საფოსტო ინდექსი	39100
საავტომობილო კოდი	BZ
ოფიციალური საიტი	comune.bolzano.it/index it.html
	ბოლცანო ვიკისაწყობში

ბოლცანო (იტალ. Bolzano; გერმ. Bozen; ლათ. Bauzanum) — ქალაქი ჩრდილოეთ იტალიაში, ტრენტინო-ალტო-ადიჯეს რეგიონში, ბოლცანოს პროვინციის დედაქალაქი. 2010 წლის მონაცემებით მისი მოსახლეობა 103 970 ადამიანს შეადგენს.

ისტორია

არეალი თავდაპირველად დასახლებული იყო რეტებით, ძვ. წ. 15 წელს კი ის რომაელებმა დაიპყრეს გენერალ დეციმ კლაუდიუს ნერონის ხელმძღვანელობით და ააშენეს დასახლება, რომელსაც პონს-დრუსი (Pons Drusi) უწოდეს, მახლობელ სოფელს კი ბაუცანუმი (Bauzanum). რომის იმპერიის კრახის შემდეგ არეალში იწყება ბავარიელთა იმიგრაცია და პირველი დოკუმენტი, რომელშიც ბავარიელი გრაფი მოხსენიებულია როგორც ბოლცანოს მმართველი, 679 წლით თარიღდება. ამის შემდეგ იწყება ტერიტორიის გერმანელი ხალხებით დასახლება. 1190 წლის 24 ივნისს, ეპისკოპოსმა კონრად ტრიენტელმა ორ უმთვრეს ქალაქს შორის (ვენეციასა და აუგსბურგს შორის) მდებარეობის გამო დასახლება ქალაქის სტატუსში აიყვანა, რის შემდეგაც ბოლცანო მნიშვნელოვანი სავაჭრო წერტილი ხდება. წელიწადში ოთხჯერ იმართებოდა ბაზრობა, სადაც ვაჭრები მოდიოდნენ როგორც ჩრდილოეთიდან, ისე სამხრეთიდან. ამის გამო 1635 წელს დაარსდა სავაჭრო სამომრიგებლო. ყოველ საბაზრო სეზონზე ოფისში მუშაობდა ორი იტალიელი და ორი გერმანელი ოფიცერი, რომლებიც აქ მოსაქმე ვაჭრების მიერ ინიშნებოდნენ. ამავე პერიოდში ქალაქი კულტურული გზაჯვარედინი ხდება, რაც დღემდე გრძელდება.^[1]

პირველ მსოფლიო ომამდე, ბოლცანო ტიროლის საგრაფოს ეკუთვნოდა, რომელიც თავის მხრივ ავსტრია-უნგრეთის შემადგენლობაში შედიოდა. ამავე ომის დასრულების შემდეგ იგი იტალიის მიერ იქნა ანექსირებული და 1927 წლის 1 იანვარს გახდა პროვინციული დედაქალაქი. ანექსიის პერიოდში, ბოლცანო გერმანულენოვანი ქალაქი იყო 30 000 მოსახლით. 1920-იან წლებში ბენიტო მუსოლინის ბრძანებით დაიწყო ბოლცანოს, ისევე როგორც მთელი პროვინციის იტალიანიზაციის პროგრამა. მიზანი მდგომარეობდა იტალიურად მოლაპარაკე იმდენი იმიგრანტის ჩასახლებაში, რომლებიც სამჯერ აღემატებოდნენ გერმენულენოვან მოსახლეობას.^[2]

მეორე მსოფლიო ომის დროს ბოლცანოში ფუნქციონირებდა ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკი, სადაც ებრაელებსა და პოლიტიკურ პატიმრებს ათავსებდნენ.