ბოლცანო (იტალ. Bolzano; გერმ. Bozen; ლათ. Bauzanum) — ქალაქი ჩრდილოეთ იტალიაში, ტრენტინო-ალტო-ადიჯეს რეგიონში, ბოლცანოს პროვინციის დედაქალაქი. 2010 წლის მონაცემებით მისი მოსახლეობა 103 970 ადამიანს შეადგენს.

ქალაქი
ბოლცანო
Bolzano

ქალაქის ხედი
დროშა გერბი

ქვეყანა იტალიის დროშა იტალია
რეგიონი ტრენტინო-ალტო-ადიჯე
შიდა დაყოფა Zentrum-Bozner Boden-Rentsch, Oberau-Haslach, Europa-Neustift, Don Bosco და Gries-Quirein
კოორდინატები 46°30′00″ ჩ. გ. 11°21′00″ ა. გ. / 46.50000° ჩ. გ. 11.35000° ა. გ. / 46.50000; 11.35000
მმართველი Renzo Caramaschi
ფართობი 52,34 კმ²
ცენტრის სიმაღლე 262
მოსახლეობა 103 970 კაცი (2010)
სიმჭიდროვე 1 986,4 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი UTC+1, ზაფხულში UTC+2
სატელეფონო კოდი 0471
საფოსტო ინდექსი 39100
საავტომობილო კოდი BZ
ოფიციალური საიტი comune.bolzano.it/index it.html
ბოლცანო — იტალია
ბოლცანო

ისტორია რედაქტირება

არეალი თავდაპირველად დასახლებული იყო რეტებით, ძვ. წ. 15 წელს კი ის რომაელებმა დაიპყრეს გენერალ დეციმ კლაუდიუს ნერონის ხელმძღვანელობით და ააშენეს დასახლება, რომელსაც პონს-დრუსი (Pons Drusi) უწოდეს, მახლობელ სოფელს კი ბაუცანუმი (Bauzanum). რომის იმპერიის კრახის შემდეგ არეალში იწყება ბავარიელთა იმიგრაცია და პირველი დოკუმენტი, რომელშიც ბავარიელი გრაფი მოხსენიებულია როგორც ბოლცანოს მმართველი, 679 წლით თარიღდება. ამის შემდეგ იწყება ტერიტორიის გერმანელი ხალხებით დასახლება. 1190 წლის 24 ივნისს, ეპისკოპოსმა კონრად ტრიენტელმა ორ უმთვრეს ქალაქს შორის (ვენეციასა და აუგსბურგს შორის) მდებარეობის გამო დასახლება ქალაქის სტატუსში აიყვანა, რის შემდეგაც ბოლცანო მნიშვნელოვანი სავაჭრო წერტილი ხდება. წელიწადში ოთხჯერ იმართებოდა ბაზრობა, სადაც ვაჭრები მოდიოდნენ როგორც ჩრდილოეთიდან, ისე სამხრეთიდან. ამის გამო 1635 წელს დაარსდა სავაჭრო სამომრიგებლო. ყოველ საბაზრო სეზონზე ოფისში მუშაობდა ორი იტალიელი და ორი გერმანელი ოფიცერი, რომლებიც აქ მოსაქმე ვაჭრების მიერ ინიშნებოდნენ. ამავე პერიოდში ქალაქი კულტურული გზაჯვარედინი ხდება, რაც დღემდე გრძელდება.[1]

პირველ მსოფლიო ომამდე, ბოლცანო ტიროლის საგრაფოს ეკუთვნოდა, რომელიც თავის მხრივ ავსტრია-უნგრეთის შემადგენლობაში შედიოდა. ამავე ომის დასრულების შემდეგ იგი იტალიის მიერ იქნა ანექსირებული და 1927 წლის 1 იანვარს გახდა პროვინციული დედაქალაქი. ანექსიის პერიოდში, ბოლცანო გერმანულენოვანი ქალაქი იყო 30 000 მოსახლით. 1920-იან წლებში ბენიტო მუსოლინის ბრძანებით დაიწყო ბოლცანოს, ისევე როგორც მთელი პროვინციის იტალიანიზაციის პროგრამა. მიზანი მდგომარეობდა იტალიურად მოლაპარაკე იმდენი იმიგრანტის ჩასახლებაში, რომლებიც სამჯერ აღემატებოდნენ გერმენულენოვან მოსახლეობას.[2]

მეორე მსოფლიო ომის დროს ბოლცანოში ფუნქციონირებდა ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკი, სადაც ებრაელებსა და პოლიტიკურ პატიმრებს ათავსებდნენ.

ლინგვისტური მდგომარეობა რედაქტირება

2001 წლის აღწერის მონაცემებით, მოსახლეობის 73% იტალიურენოვანია, 26,29% გერმანულენოვანი, 0,71% კი მშობლიურ ენად ლადინურს მიიჩნევს.[3]

დაძმობილებული ქალაქები რედაქტირება

იხილეთ აგრეთვე რედაქტირება

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. Bozner Chronik, Ferdinand Troyer; Bozen 1648
  2. City of Bolzano City publicatione (იტალიური)
  3. Oscar Benvenuto (ed.): "South Tyrol in Figures 2008", Provincial Statistics Institute of the Autonomous Province of South Tyrol, Bozen/Bolzano 2007, p. 16, table 10