ანაერობული გლიკოლიზი
ანაერობული გლიკოლიზი წარმოადგენს გლუკოზის გარდაქმნის პროცესს ლაქტატად, როდესაც ჟანგბადი, შეზღუდული რაოდენობითაა ხელმისაწვდომი.[1] ანაერობული გლიკოლიზი ენერგიის გამომუშავების ეფექტური საშუალებაა მხოლოდ ხანმოკლე, ინტენსიური ვარჯიშის დროს[1], რომელიც უზრუნველყოფს ენერგიას 10 წამიდან 2 წუთამდე პერიოდის განმავლობაში. ეს ბევრად უფრო სწრაფი პროცესია, ვიდრე აერობული მეტაბოლიზმი.[2] ანაერობული გლიკოლიზის სისტემა დომინირებს დაახლოებით 10-30 წამის განმავლობაში, მაქსიმალური დატვირთვის დროს. ამ პერიოდის განმავლობაში ის ძალიან სწრაფად წარმოქმნის 2 ATP მოლეკულას ერთ გლუკოზის მოლეკულაზე,[3] ანუ გლუკოზის ენერგეტიკული პოტენციალის დაახლოებით 5%-ს (38 ATP მოლეკულა აერობულ გლიკოლიზში).[4][5] ანაერობულ გლიკოლისში, ATP-წარმოქმნის სიჩქარე დაახლოებით 100-ჯერ აღემატება ჟანგვითი ფოსფორილირების სიჩქარეს.[1]
ითვლება, რომ ანაერობული გლიკოლიზი იყო ენერგიის წარმოების ძირითადი გზა ადრინდელ ორგანიზმებში, სანამ ჟანგბადის კონცენტრაცია გაიზრდებოდა ატმოსფეროში და, შესაბამისად, წარმოადგენს უჯრედებში ენერგიის წარმოების უფრო ძველ ფორმას.
ძუძუმწოვრებში ლაქტატი ღვიძლში, კვლავ შეიძლება გარდაიქმნას გლუკოზად კორის ციკლის მეშვეობით.
პირუვატის ბედი ანაერობულ პირობებში:
- პირუვატი არის ელექტრონის საბოლოო აქცეპტორი რძემჟავა დუღილში — როდესაც კუნთის უჯრედებში საკმარისი ჟანგბადი არ არის, გლიკოლიზის დროს წარმოქმნილი პირუვატის და NADH-ის შემდგომი დაჟანგვისთვის, NAD+ რეგენერირებულია NADH-დან პირუვატის ლაქტატამდე აღდგენით.[4] ლაქტატი გარდაიქმნება პირუვატად ფერმენტ ლაქტატდეჰიდროგენაზას მიერ.[3] რეაქციის თავისუფალი ენერგიის ცვლილებაა -25,1 კჯ/მოლი.[6]
- სპირტული დუღილი — საფუარები და სხვა ანაერობული მიკროორგანიზმები გარდაქმნის გლუკოზას არა პირუვატად, არამედ ეთანოლად და CO2-ად. პირუვატი თავდაპირველად გარდაიქმნება აცეტალდეჰიდად, ფერმენტ პირუვატ დეკარბოქსილაზას მიერ თიამინ პიროფოსფატის და Mg++ თანაობით. ამ რეაქციის დროს გამოიყოფა ნახშირორჟანგი. შემდეგ აცეტალდეჰიდი გარდაიქმნება ეთანოლად ფერმენტ ალკოჰოლ დეჰიდროგენაზას მიერ. ამ რეაქციის დროს NADH იჟანგება NAD+-მდე.
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Stojan, George; Christopher-Stine, Lisa (2015-01-01), Hochberg, Marc C.; Silman, Alan J.; Smolen, Josef S. და სხვები., რედრედ., "151 - Metabolic, drug-induced, and other noninflammatory myopathies", Rheumatology (Sixth Edition) (Philadelphia: Content Repository Only!): pp. 1255–1263, ISBN 978-0-323-09138-1, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780323091381001510. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-02
- ↑ Pigozzi, Fabio; Giombini, Arrigo; Fagnani, Federica; Parisi, Attilio (2007-01-01), Frontera, Walter R.; Herring, Stanley A.; Micheli, Lyle J. და სხვები., რედრედ., "CHAPTER 3 - The Role of Diet and Nutritional Supplements", Clinical Sports Medicine (Edinburgh: W.B. Saunders): pp. 23–36, , ISBN 978-1-4160-2443-9, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9781416024439500064. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-02
- ↑ 3.0 3.1 Bender, D. A. (2003-01-01), Caballero, Benjamin, რედ., GLUCOSE | Function and Metabolism, Oxford: Academic Press, pp. 2904–2911, ISBN 978-0-12-227055-0, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B012227055X005587. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-02
- ↑ 4.0 4.1 Kantor, PAUL F.; Lopaschuk, GARY D.; Opie, LIONEL H. (2001-01-01), Sperelakis, NICHOLAS; Kurachi, YOSHIHISA; Terzic, ANDRE და სხვები., რედრედ., "CHAPTER 32 - Myocardial Energy Metabolism", Heart Physiology and Pathophysiology (Fourth Edition) (San Diego: Academic Press): pp. 543–569, , ISBN 978-0-12-656975-9, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780126569759500341. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-02
- ↑ Engelking, Larry R. (2015-01-01), Engelking, Larry R., რედ., "Chapter 24 - Introduction to Glycolysis (The Embden-Meyerhoff Pathway (EMP))", Textbook of Veterinary Physiological Chemistry (Third Edition) (Boston: Academic Press): pp. 153–158, , ISBN 978-0-12-391909-0, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780123919090500244. წაკითხვის თარიღი: 2020-11-02
- ↑ (2008) „Chapter 14: Glycolysis, Gluconeogenesis, and the Pentose Phosphate Pathway“, Lehninger Principles of Biochemistry, 5, W H Freeman & Co, გვ. 527–568. ISBN 978-1429222631.