ავსტრია-იტალიის ომი

ავსტრია-იტალიის ომი
იტალიის დამოუკიდებლობისათვის ომის ნაწილი
საზღვაო ბრძოლა კ. ლისასთან (1866 წ.)
თარიღი	20 ივნისი – 10 აგვისტო, 1866
მდებარეობა	ევროპა
შედეგი	იტალია–პრუსიის გამარჯვება
ტერიტორიული ცვლილებები	ვენეციის ოლქი იტალიას გადაეცა
მხარეები
ავსტრია პრუსია იტალია
ძალები
600,000 800,000
დანაკარგები
20,000 მკვდარი და დაჭრილი 37,000 მკვდარი ან დაჭრილი
ავსტრია-იტალიის ომი ვიკისაწყობში

ავსტრია-იტალიის ომი ან მესამე ომი იტალიის დამოუკიდებლობისათვის – ავსტრიის ბატონობისაგან იტალიის საბოლოო განთავისუფლებისა და გაერთიანებისათვის წარმართული ომი.

წინაპირობები

1859 წლის ავსტრია-იტალია-საფრანგეთის ომისა და 1859-1860 წლების რევოლუციების შედეგად იტალია ძირითადად გაერთიანდა, რჩებოდა მხოლოდ ვენეცია და პაპის კუთვნილი რომი, რომლებზეც ჯერ კიდევ ავსტრია ბატონობდა. ვენეციის ოლქის გასათავისუფლებლად მთელს იტალიაში გამეფებული იყო ანტიავსტრიული განწყობა. ამით ისარგებლა პრუსიამ, რომელიც ავსტრიის ომისათვის ემზადებოდა. ბისმარკმა საფრანგეთის მეშვეობით კავშირი დაამყარა იტალიასთან. ბისმარკისა და იტალიის გენშტაბის უფროსის გენერალ ალფონსო ფერერო ლა მარმორას მოლაპარაკებების საფუძველზე 1866 წლის 8 აპრილს პრუსია-იტალიას შორის დაიდო ავსტრიის წინააღმდეგ მიმართული სამოკავშირეო ხელშეკრულება.

ომის მსვლელობა

17 ივნისს პრუსიამ ომი გამოუცხადა ავსტრიას. 20 ივნისს გენერალი მარმორა დაახლ. 120 ათასიანი არმიით ვენეციის ოლქში შეიჭრა. 27 ივნისს კუსტოცის ბრძოლაში ავსტრიის არმიამ, რომელიც 78 ათასამდე ჯარისკაცს ითვლიდა, იტალიის არმია დაამარცხა. 3 ივლისს სადოვის ბრძოლაში ავსტრიელები სასტიკად დამარცხდნენ პრუსიელებთან. ავსტრია იძულებული შეიქმნა ვენეციის ოლქში დისლოცირებული არმიის მნიშვნელოვანი ძალები პრუსიის წინააღმდეგ გადაესროლა. საბრძოლო ვითარების ამგვარმა ცვლილებებმა იტალიელებს შესაძლებლობა მისცა თავად გადასულიყვნენ შეტევაზე ვენეციის ოლქშიც და სამხრეთ ტიროლშიც, სადაც დიდი წარმატებებით იბრძოდა ჯუზეპე გარიბალდის მოხალისეთა კორპუსი. 20 ივლისს იტალიის ფლოტი, რომელიც 12 სახაზო ხომალდისაგან შედგებოდა, დაამარცხა ავსტრიის ფლოტმა 7 სახაზო ხომალდით, თუმცა პრუსიასთან განცდილმა რამდენიმე მარცხმა ავსტრია აიძულა მოლაპარაკება დაეწყო იტალიასთან.

დაზავება

ზავი იტალიასთან 10 აგვისტოს დაიდო. 3 ოქტომბრის ვენის საზავო ხელშეკრულებით ავსტრიამ საფრანგეთშ დაუთმო ვენეციის ოლქი, რომელიც ნაპოლეონ III-მ იტალიის სამეფოს გადასცა.

ლიტერატურა

• უნივერსალური ენციკლოპედიური ცნობარი, ტ. 2, თბ. 2008 წ.